Tư Duy Tuần Tự và Lối Trình Bày Lớp Lang: Vũ Khí Hay Xiềng Xích Trong Kỷ Nguyên AI?
Last updated: August 04, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 04 Sep 2021
Tào lao là gì? Các bí quyết để tránh tào lao trong giao tiếp 1758 - 28 Apr 2023 Mô hình Why, How, What là gì? 1211
- 04 Aug 2021 Đừng sợ đi chậm, chỉ sợ đứng yên 1159
- 07 Aug 2024 Kỷ nguyên VUCA và TUNA – Cơ hội phát triển và chuyển đổi mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng 4.0 1081
- 16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 Thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần I) 966
- 29 Jul 2020 Câu chuyện mài chiếc rìu trước khi chặt cây: Bài học từ tổng thống vĩ đại nhất của nước Mỹ - Abraham Lincoln 670
- 15 Aug 2024 Kỹ năng thuyết trình với kỹ năng ABC (Accuracy, Brevity, Clarity) 631
- 24 Mar 2021 Hiệu ứng Dunning-Kruger – Ảo tưởng sức mạnh về năng lực của bản thân 626
- 29 Sep 2022 Từ chuyện người ăn xin và chiếc cần câu cá, điều gì là quan trọng nhất: Kiến thức, kỹ năng hay thái độ với cuộc sống 603
- 16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần II) 394
- 11 Oct 2024 "Kham Nhẫn" Trong Kinh Doanh: Sức Mạnh Của Sự Kiên Nhẫn 384
- 10 Jul 2021 Chuyên gia chia sẻ các nguyên tắc tư duy sáng tạo hệ thống với tên gọi Systematic Inventive Thinking (SIT) 381
- 08 Nov 2022 16 phong cách làm việc của người Nhật Bản mà Việt Nam cần học hỏi 357
- 22 Jan 2025 Khi ngư dân không thể ra khơi, họ sửa lưới 288
- 11 Sep 2022 Sức mạnh của lời khen 260
- 15 Sep 2020 Hai câu chuyện về dòng nước - Ao tù hay suối nguồn tươi trẻ? 156
- 27 Jun 2025 Avatar AI trong Metaverse: Cách Những Thực Thể Số Đang Tái Định Nghĩa Bản Sắc và Tương Tác Xã Hội 118
- 10 Aug 2020 Bạn có biết quy tắc thất bại nhanh: Fail early, fail often, fail cheap, but always fail forward 101
- 11 Mar 2025 Thiên hướng Hành động (Bias for Action) và Thiên hướng Quy trình (Bias for Process) tác động tiêu cực tới "đổi mới và sáng tạo" như thế nào? 54
- 16 Apr 2025 Lãnh đạo linh hoạt: Hành động (Bias for Action) hay không hành động (Non-Action)? 30
- 15 Aug 2025 Dự án phần mềm bị trì hoãn và vấn đề "akrasia" 27
Vì Sao Tư Duy Tuần Tự (Sequential Thinking) Có Thể Khiến Bạn Tụt Hậu Trong Thời Đại VUCA?
Tư Duy Tuần Tự Có Còn Hữu Dụng Trong Một Thế Giới Phi Tuyến?
“Hãy nói cho tôi nghe như thể tôi là đứa trẻ 5 tuổi” — câu nói này đang trở thành một chuẩn mực mới của giao tiếp rõ ràng, dễ hiểu. Nhưng liệu sự rõ ràng đó có luôn là một lợi thế?
Tư Duy Tuần Tự Là Gì?
Tư duy tuần tự (Sequential Thinking) là cách suy nghĩ theo từng bước, từng giai đoạn — giống như leo thang: từng bậc một, không bỏ sót, không nhảy cóc. Người có tư duy này thường:
- Trình bày vấn đề một cách có thứ tự.
- Giải quyết vấn đề theo tiến trình từ A → B → C.
- Thiết kế bài viết hoặc bài nói có mở bài, thân bài, kết luận rõ ràng.
"Lớp Lang" – Tư Duy Được Trình Bày?
Ở Việt Nam, cụm từ “trình bày lớp lang” được xem là một lời khen. Nó gợi lên hình ảnh một người chín chắn, điềm tĩnh, tư duy mạch lạc, biết sắp xếp suy nghĩ trước khi nói. Nhưng bạn có từng tự hỏi:
Có phải mọi vấn đề đều cần “lớp lang” để được hiểu và giải quyết?
Khi Mọi Thứ Đều Thay Đổi Chóng Mặt
Chào mừng bạn đến với thời đại VUCA: Volatility (biến động), Uncertainty (bất định), Complexity (phức tạp), Ambiguity (mơ hồ). Trong bối cảnh này:
- Kế hoạch 5 năm trở thành viển vông.
- Các chu kỳ sản phẩm rút ngắn từ năm xuống còn… vài tuần.
- Những đột phá AI như ChatGPT có thể khiến cả ngành nghề biến mất sau một đêm.
Vậy, câu hỏi đặt ra là:
Điểm Mạnh Của Tư Duy Tuần Tự
- Tốt cho việc học căn bản: Giúp người mới dễ tiếp cận kiến thức.
- Tốt cho việc viết luận, lập kế hoạch: Giữ mạch tư duy rõ ràng.
- Giúp phân tích và debug vấn đề phức tạp: Vì chia nhỏ thành từng bước.
Nhưng Đây Là Những Điểm Yếu Khi Thế Giới Không Chạy Theo Tuần Tự
- Không linh hoạt: Khi có biến số mới xuất hiện, người tư duy tuần tự dễ bị "đứng hình".
- Chậm thích ứng: Vì quen với kế hoạch tuyến tính, họ thường bối rối với tình huống phi logic, ngẫu nhiên.
- Khó phát hiện insight đột phá: Vì mọi thứ đã “đóng khung”.
Vậy liệu lối trình bày lớp lang — vốn sinh ra từ tư duy tuần tự — có đang giới hạn khả năng thích ứng, sáng tạo và tư duy hệ thống trong thời đại AI?
Một Vài Gợi Ý Mở Rộng Cho Người Làm Nội Dung, Giáo Dục và Lãnh Đạo
- Thay vì trình bày tuần tự, hãy thử "thinking in maps": dùng mindmap, sơ đồ hệ thống, mô hình xoắn ốc (spiral model).
- Kết hợp tư duy trực giác và tư duy phản biện: Đôi lúc một insight chỉ đến khi ta bỏ qua "logic thông thường".
- Kể chuyện phi tuyến (non-linear storytelling): Cho phép khán giả tự kết nối điểm A đến Z mà không cần dẫn dắt theo trình tự.
Kết
Tư duy tuần tự và lối trình bày lớp lang không hề lỗi thời — nhưng nó không nên là lựa chọn mặc định. Trong thời đại mà thông tin đến như sóng thần và thay đổi là hằng số, điều quan trọng không chỉ là bạn nói gì theo thứ tự nào, mà là:
Phạm Đình Trường
TIGO CONSULTING
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Mới cập nhật