Nghịch lý 5 con khỉ không thể ăn chuối và bài học "ngáng chân nhau" trong công sở
Last updated: July 26, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 06 Feb 2024
Bài toán Trolley Problem: Hi sinh thiểu số để cứu đa số? 54/182 - 26 Sep 2024 "Ăn mày quá khứ" nghĩa là gì? 30/1964
- 15 Apr 2023 Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 13/703
- 19 Sep 2025 Agile vs. Ego: Làm Gì Khi Một Thành Viên Trong Nhóm Nổi Loạn 10/44
- 14 Aug 2023 Hiệu Ứng Người Quan Sát (Observer Effect) là gì? 10/129
- 09 Aug 2019 Nghịch lý Icarus - Nghịch lý nói hay làm dở (Good idea, bad execution) 9/605
- 01 Nov 2023 Lòng Tham Vi Tế: Khi Chúng Ta Chạy Theo Miễn Phí Mà Không Biết Đang Đánh Đổi Điều Gì 8/114
- 10 Sep 2024 Cây dừa giữa giông bão: Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” 7/533
- 09 Aug 2022 Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 6/498
- 25 Nov 2025 Vì sao "parasocial" được từ điển Cambridge bình chọn là từ nổi bật năm 2025? 6/14
- 24 Apr 2025 Chính sách sở hữu đất đai của Trung Quốc: Động lực thúc đẩy người dân làm việc chăm chỉ và hiệu quả 5/214
- 02 Oct 2023 Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 5/246
- 09 Jan 2025 10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 4/176
- 22 May 2022 Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 4/425
- 15 Mar 2024 Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 4/223
- 13 Aug 2025 Hội chứng "imposter syndrome" là gì? 4/64
- 12 Aug 2025 Hội chứng Imposter Syndrome: Vì sao Quản Lý Dự Án giỏi lại luôn nghĩ mình không đủ giỏi? 4/65
- 13 Aug 2025 OODA và PDCA: Mô hình nào tốt hơn? 4/36
- 13 Apr 2024 Bài học từ con cua trong cái xô: Vì sao bạn luôn bị lực kéo vô hình kéo ngược trở lại? 4/194
- 16 May 2024 Nghịch lý Allais: Khi con người không “lý trí” như kinh tế học tưởng 3/101
- 04 Jul 2022 Steve Jobs đến với Đạo phật như thế nào? 3/530
- 12 Jun 2022 Marcus Aurelius: Hạnh phúc phụ thuộc vào chất lượng của những suy nghĩ 3/453
- 10 Sep 2024 Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 2/198
- 02 May 2024 "Viên đạn bọc đường" là gì? Làm sao để nhận diện "viên đạn bọc đường"? 2/326
- 01 May 2025 Vì Sao Các Cửa Hàng Trung Quốc Không Vội Vã Phục Vụ Khách Hàng? 1/80
- 10 Jun 2025 Hiệu Ứng Người Thờ Ơ (Bystander Effect): Khi “Ma Cũ” Không Muốn Giúp “Ma Mới” 1/37
- 03 Sep 2020 Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 1/193
- 16 Feb 2024 Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 1/168
- 18 Jul 2020 Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 1/621
- 11 Sep 2020 Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 1/140
- 18 Jan 2025 Echoist là kiểu người gì? Echoist khác với người hướng nội và người ái kỷ như thế nào? 1/83
- 01 Sep 2023 Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích /192
- 08 May 2024 Ghosting và Thao Túng Tâm Lý: Những Điều Gen Z Cần Biết để Bảo Vệ Bản Thân /77
- 28 Nov 2025 "The Cult of Youth": Sự sùng bái tuổi trẻ và hậu quả về sự thiếu đồng điệu trong tổ chức /
Thí nghiệm: 5 con khỉ và một nải chuối
Một nhóm nhà khoa học đã đặt 5 con khỉ vào trong một chiếc lồng, và ở giữa lồng là một cái thang, trên đỉnh thang có treo những quả chuối. Mỗi lần một con khỉ trèo lên thang, các nhà khoa học sẽ xịt nước lạnh vào những con khỉ còn lại.
Sau một thời gian, cứ hễ có con khỉ nào trèo lên thang thì những con còn lại sẽ lao vào đánh nó.
Rồi dần dần, không còn con khỉ nào dám trèo lên thang nữa, dù trên đó có chuối hấp dẫn đến đâu.
Sau đó, các nhà khoa học thay thế một con khỉ mới vào lồng. Việc đầu tiên con khỉ mới này làm là trèo lên thang. Ngay lập tức, bốn con khỉ cũ xông vào đánh nó. Sau vài lần bị đánh, con khỉ mới rút ra bài học: không trèo thang – dù nó chẳng hiểu vì sao.
Tiếp tục, một con khỉ thứ hai được thay thế. Cũng như trước, nó trèo lên thang và bị đánh. Điều thú vị là con khỉ mới thứ nhất – dù chưa từng bị xịt nước lạnh – cũng tham gia đánh. Rồi đến con khỉ thứ ba, thứ tư, và cuối cùng là con thứ năm được thay thế. Mỗi lần, hiện tượng đánh hội đồng vẫn diễn ra y như cũ.
Kết quả cuối cùng là một nhóm 5 con khỉ chưa từng bị xịt nước lạnh, nhưng vẫn đánh bất kỳ con nào cố trèo lên thang.
Và nếu bạn có thể hỏi chúng: "Tại sao lại đánh những con khỉ trèo lên thang?", chắc chắn câu trả lời sẽ là:
"Tao không biết – ở đây người ta làm vậy mà".
"Thuận thì sống - ngược thì chết"
"Ma mới nên chắc không biết thôi"
....
Nghe quen quen chứ? Bạn có gặp những thứ văn hóa "độc hại" đâu đó trên đường đời (công sở, trường lớp, gia đình...) không?
Lần tới, khi ai đó nói với bạn: “Ở đây không làm kiểu đó đâu”, hãy hỏi lại: "Tại sao?"
Hiệu Ứng “5 Con Khỉ” Trong Môi Trường Công Sở: Khi Sự Khác Biệt Trở Thành Mối Đe Dọa
Hiện tượng “5 con khỉ” không chỉ là một thí nghiệm, mà còn là ẩn dụ sắc sảo cho môi trường công sở. Trong nhiều tổ chức, nhân viên dần hình thành những "luật bất thành văn" – nơi mà bất kỳ ai muốn thay đổi, đổi mới hay chủ động đề xuất cải tiến đều dễ bị xem là “kẻ phá vỡ trật tự”. Họ có thể bị nói móc, cô lập, hoặc thậm chí bị chính đồng nghiệp ngáng chân một cách vô thức – không phải vì họ sai, mà vì họ cứ thích "khác người". Cứ như vậy, mỗi người bước lên giống như đang “trèo lên thang với quả chuối”, và lập tức trở thành cái gai trong mắt tập thể đã quen với sự an toàn. Người mới dám tiến lên dễ bị biến thành "kỳ đà cản mũi", làm lộ rõ sự thụ động hoặc trì trệ của những người còn lại. Và tổ chức thì dần đóng băng trong sự tuân thủ mù quáng, nơi câu trả lời phổ biến nhất vẫn là: “Từ trước đến nay vẫn luôn làm như thế mà”.
Thông điệp cho những ai vẫn còn ngại tiến lên:
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Link copied!
Mới cập nhật