"Hồ đồ", "Trung dung", "Vô vi" và "tiêu dao" là gì?

Recommended for you

Hồ đồ là gì?

Hồ đồ (confusion) là một loại tâm thái và là một loại tu hành. Hồ đồ là một loại tâm thái, cũng là một loại tu hành. Trong mắt Khổng Tử, hồ đồ là “trung dung”, trong mắt Lão Tử, hồ đồ là “vô vi”, còn trong mắt Trang Tử, hồ đồ là “tiêu dao”. Trong lòng hiểu rõ, trên nét mặt lại hồ đồ, đó là một loại cảnh giới làm người cao thượng mà bậc trí giả hướng đến.

Ngày nay hồ đồ được Việt Hóa theo nghĩa không đầy đủ, mang ý nghĩa tiêu cực nhiều hơn, hàm ý chỉ những kẻ nông cạn trong cách nhìn và xớn xác trong hành động. Người hồ đồ không phân biệt rõ ràng, lẫn lộn giữa đúng và sai trong nhận thức hoặc trong ý kiến.

Tuy nhiên trong Triết học phương Đông và văn hóa Trung Hoa cổ đại thì HỒ ĐỒ là bản lĩnh, là phúc, BIẾT ĐỦ là thông minh

Hồ đồ là một kiểu tâm thái, con người sống ở đời, hồ đồ một chút âu cũng là cái phúc.

Hồ đồ không phải là ngốc hay ngu muội mà là phong thái, khí phách càng là một kiểu tu dưỡng. Có bao nhiêu người sống quá thông minh, họ coi trọng mọi việc nên suốt ngày sống trong chán nản, phiền muộn, u sầu, không có chút nhẹ nhõm nào. Đôi khi bạn thực sự không cần phải quá thông minh, hồ đồ một chút sẽ làm cho cuộc sống bình yên hơn rất nhiều. Không nhất định cứ phải nói ra tất cả những điều bạn biết; hồ đồ một chút để mở ra cho người khác một con đường.

Chỉ cần hồ đồ một chút, chúng ta mới có thể vượt qua lòng tham trước danh lợi, có thể tử tế với mọi thứ trên đời, lúc đó bạn sẽ minh bạch khi nào nên thông minh và khi nào nên hồ đồ.

Có câu nói rằng: “Người sống hồ đồ thực ra là người tỉnh táo nhất”.

Người hồ đồ, người biết thời cuộc mới là tuấn kiệt, mọi việc không cần thiết phải quá tỏ tường, vừa mệt mình, vừa mệt người.

Con người sống ở đời không cần phải quá tỏ tường với bất cứ ai và bất cứ việc gì. Nhiều lúc, sống hồ đồ, tự tại một chút, mắt nhắm mắt mở sống qua ngày, vừa tốt cho mình, vừa tốt cho người. Hầu hết những người tính toán chi li với người khác đều sống không vui.
Trong kinh doanh, hãy học cách nhượng lợi, trông có vẻ hồ đồ, nhưng về lâu về dài đó mới là trí tuệ. Thêm bạn bớt thù, thà thêm một đối tác kinh doanh còn hơn là thêm một đối thủ cạnh tranh.
Nhân sinh khó khất không phải thông minh nhất thời mà là "nửa tỉnh, nửa mê, nửa mê" trước thực tế.

Trung dung là gì?

Trung dung (middle-ground) được hiểu là: Bất cứ cái gì trở nên thái quá hoặc thiếu hụt đều làm mất đi trạng thái cân bằng, tức là mất đi sự trung dung đều có ảnh hưởng không tốt.

Thuyết Trung dung (trung là không ngả về một thái cực nào, dung là dung hòa, thích hợp với hoàn cảnh, duy trì mọi việc, mọi vật ở mức độ vừa phải, cân bằng) là một trong những triết lý sống của người Á Đông. Đạo trung dung do Khổng Tử đề xướng.

Khi "trung dung" được sử dụng quá nhiều hoặc quá ít hay chỉ sử dụng một cách cứng nhắc không phù hợp với hoàn cảnh thực tế thì những yếu tố được coi là “chìa khóa để thành công” có thể trở thành nguyên nhân của sự thất bại. Các công ty lớn trên thế giới khi "thoái trào" (decline) thường gặp các nguyên nhân có liên quan đến trung dung, thí dụ như:

Tăng trưởng quá nhiều hoặc quá ít
Thay đổi đột ngột hoặc quá chậm
Lãnh đạo quá tập trung hoặc quá thả nổi
Quá đề cao hoặc quá xem nhẹ tính cạnh tranh

Vô vi là gì?

“Vô vi” dịch sát nghĩa là không làm gì (no-action). Vô vi là tư tưởng của triết gia Lão Tử trong Đạo giáo. Ông nói: "Vô vi nhi vô bất vi" (無為而無不為). Tạm dịch là: Không làm gì mà không gì là không làm. Hiểu một cách nôm na là, nếu bạn không làm gì mà thấy không việc gì thì không nên làm, cứ để thuận theo tự nhiên (go with the flow). “Vi vô vi, sự vô sự, vị vô vị” là một cảnh giới nhân sinh. Vô vi là làm thuận theo tự nhiên, như mặt trời, mặt trăng vẫn chiếu soi bốn mùa tám tiết, điều hòa để nuôi dưỡng bảo toàn vạn loại chúng sanh. Vô vi không phải là không làm gì, mà là cách sống thanh tịnh và tự nhiên.

Lão Tử nói: nếu làm theo lẽ tự nhiên thì không cái gì không làm (Đạo thường vô vi nhi vô bất vi). Lo việc khó từ khi còn dễ, làm việc lớn từ khi còn nhỏ. Vì vậy, không bao giờ làm ngay việc lớn nào mà có thể hoàn thành được việc lớn. Vô Vi không phải là không làm, không trị, nhưng phải làm từ lúc chưa có việc gì xảy ra, trị lúc chưa loạn (Vi chi ư vị hữu, trị chi ư vị loạn).

“Hãy như nước”

Trong bộ phim Longstreet năm 1971, huyền thoại võ thuật Lý Tiểu Long từng có câu nói nổi tiếng: “Hãy để tâm trí trống rỗng, vô hình vô tướng, giống như nước. Cho nước vào một cái cốc, nó trở thành cốc nước. Cho nước vào một chiếc ấm, nó trở thành ấm trà. Nước có thể chảy trôi, đông đặc, nhỏ giọt hoặc vỡ tan. Hãy giống như nước, người anh em ạ!" (Bruce Lee: Don't get set into one form, adapt it and build your own, and let it grow, be like water. Empty your mind, be formless, shapeless — like water. Now you put water in a cup, it becomes the cup; You put water into a bottle it becomes the bottle; You put it in a teapot it becomes the teapot. Now water can flow or it can crash. Be water, my friend).

Hãy sống linh hoạt và thích nghi tốt như nước.
Nếu lúc nào ta cũng trông đợi cuộc đời như ý, chắc chắn nó sẽ không như ý. Nhưng khi ta chuẩn bị cho những sự bất ý trong cuộc đời, thì đó là lúc mà cuộc đời sẽ luôn như ý.

Tương tự như cách hành xử của nước: tuy mềm mại uyển chuyển nhưng có sức công phá vô cùng lớn, không hình dạng cố định nhưng có thể có bất cứ dáng hình nào tùy vào vật chứa nó. Nước còn đem lại sự sống cho vạn vật mà không cần bất cứ sự đền đáp nào. Nước luôn chảy về chỗ thấp như kẻ đại nhân luôn biết hạ mình, có tấm lòng bao dung quảng đại. Chính vì triết lý sâu sắc này mà câu nói “"Be like water" (Hãy như nước) của Lý Tiểu Long đã trở nên nổi tiếng và có giá trị đến tận ngày nay.

Tiêu dao là gì?

Tiêu dao (effortless) nghĩa là: An nhàn tự tại, ung dung, không bó buộc.

Tiêu dao nghĩa là đi chơi đây đó với tâm hồn thảnh thơi, không vướng bận chuyện đời. Ví dụ: thú tiêu dao. Hoặc có câu thơ: Tiêu dao ngày tháng thong dong, Bạn cùng trăng gió, vui cùng nước mây.

A A A A

Nguồn

{content}