Tổng quan về thuyết Z - trường phái quản trị Đông Tây kết hợp

Thuyết Z – Mô hình quản lý kiểu Nhật của William Ouchi là gì?

Thuyết Z là một triết lý quản lý ưu việt khi kết hợp tinh hoa kiểu quản lý Nhật Bản và phương Tây nhằm tạo ra một phương pháp quản lý hiệu quả hơn. Học thuyết này nhấn mạnh vào việc xây dựng một môi trường làm việc ổn định, đáng tin cậy và hợp tác, từ đó nâng cao hiệu quả làm việc và sự gắn kết của nhân viên.

Một giáo sư người Mỹ có tên William Ouchi đã phát triển Thuyết Z vào những năm 1980 và đề xuất thuyết này như một mô hình quản lý. Mô hình được xây dựng dựa trên việc quan sát các doanh nghiệp Nhật Bản và cách thức quản lý của họ, đặc biệt là sự gắn bó lâu dài của nhân viên với doanh nghiệp. Ouchi phát hiện rằng, so với mô hình quản lý kiểu Mỹ, phương pháp quản lý của người Nhật có những ưu điểm nổi bật.

Sự khác biệt giữa mô hình quản lý doanh nghiệp của Mỹ và Nhật

William Ouchi lần đầu tiên nổi lên vì những nghiên cứu của mình về sự khác nhau giữa các công ty Nhật Bản và Mỹ và các phong cách quản lý.

William Ouchi phát hiện rằng trong những mặt quan trọng, mô hình quản lý doanh nghiệp của Mỹ có sự khác biệt với mô hình quản lý doanh nghiệp của Nhật Bản.

Cụ thể khác biệt giữa mô hình quản lý doanh nghiệp của Mỹ và Nhật được thể hiện ở bảng dưới đây.

	Mỹ	Nhật Bản
1	Thuê công nhân theo thời gian ngắn	Công nhân gắn bó gần như trọn đời
2	Đánh giá và nâng bậc nhanh chóng, coi trọng sự xuất sắc cá nhân	Đánh giá và nâng bậc từ từ, coi trọng chữ tín hơn năng lực
3	Tính sáng tạo cao	Ít có sáng tạo, mặc dù có đổi mới (ví dụ Kaizen)
4	Quyết sách cá nhân	Quyết sách tập thế
5	Chịu trách nhiệm cá nhân nên ra quyết định nhanh	Chịu trách nhiệm tập thể, ra quyết định nhóm
6	Phát triển nhanh, nhưng tỷ lệ phá sản lớn	Chậm mà chắc

Các điểm nổi bật của thuyết Z

Một số điểm nổi bật của học thuyết Z bao gồm:

• Làm việc trọn đời: Một trong những điểm nổi bật của Thuyết Z là sự cam kết về việc làm suốt đời cho nhân viên. Điều này mang lại sự ổn định và yên tâm, giúp nhân viên tập trung vào công việc và đóng góp lâu dài cho công ty.
• Chăm sóc toàn diện: Thuyết Z đề cao việc chăm sóc toàn diện cho nhân viên, từ sức khỏe, phúc lợi đến cơ hội phát triển bản thân. Các doanh nghiệp áp dụng mô hình này thường triển khai các chương trình đào tạo và phát triển kỹ năng liên tục cho nhân viên.
• Ra quyết định theo nhóm: Mô hình này thúc đẩy sự tham gia của nhân viên trong quá trình ra quyết định. Việc tham dự các cuộc họp và đóng góp ý kiến giúp nhân viên cảm thấy mình là một phần quan trọng của công ty, từ đó tăng cường sự gắn bó và trách nhiệm.
• Nới lỏng kiểm soát: Thay vì kiểm soát nghiêm ngặt,  mô hình này khuyến khích việc tạo ra một môi trường làm việc tự quản và tự chịu trách nhiệm. Điều này thúc đẩy sự sáng tạo và linh hoạt trong công việc.
• Quan hệ lao động tốt đẹp: Thuyết Z của William Ouchi khuyến khích quản lý và nhân viên xây dựng mối quan hệ lao động tốt đẹp, dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau.

So sánh thuyết X, thuyết Y và thuyết Z

Đây là một trong những học thuyết được áp dụng để quản lý hiệu quả. Dưới đây là bảng so sánh sự khác biệt giữa thuyết X, thuyết Y và thuyết Z:

Tiêu chí	Thuyết X	Thuyết Y	Thuyết Z
Đặc điểm chính	Con người lười biếng, trốn tránh công việc	Con người thích làm việc, tự quản	Con người làm việc trong môi trường ổn định, dựa trên sự tin cậy, hợp tác và gắn bó
Quan điểm về nhân viên	Nhân viên cần được giám sát nghiêm ngặt	Nhân viên có thể tự quản và sáng tạo	Nhân viên cần ổn định và phát triển bền vững
Phong cách quản lý	Quản lý nghiêm ngặt và kiểm soát thường xuyên	Quản lý theo hướng hỗ trợ, khuyến khích	Quản lý theo nhóm, chăm sóc toàn diện
Động lực làm việc	Khen thưởng và  phạt	Tự quản, sáng tạo, thăng tiến cá nhân	Ổn định công việc, phúc lợi, phát triển cá nhân
Ra quyết định	Quản lý ra quyết định	Cùng đưa ra quyết định	Nhóm ra quyết định
Quan hệ lao động	Căng thẳng, xung đột	Tin tưởng và tôn trọng	Tin tưởng, hợp tác, lâu dài
Phát triển nhân viên	Không chú trọng	Tập trung phát triển cá nhân	Đào tạo liên tục, phát triển toàn diện
Môi trường làm việc	Căng thẳng, thiếu tin tưởng	Cởi mở, khuyến khích sáng tạo	Ổn định, hợp tác, gắn bó lâu dài
Ví dụ áp dụng	Nhà máy sản xuất, công việc lặp đi lặp lại	Các công ty sáng tạo, công nghệ cao	Các công ty Nhật Bản, doanh nghiệp lớn

Quy trình triển khai thuyết Z để quản lý nhân viên

1. Hiểu rõ nhu cầu và kỳ vọng của nhân viên

Quản lý tiến hành các khảo sát và phỏng vấn định kỳ nhằm nắm bắt nhu cầu, kỳ vọng và mức độ hài lòng của nhân viên đối với công việc và môi trường làm việc. Các phương pháp thu thập thông tin có thể bao gồm việc sử dụng Google Form, phỏng vấn cá nhân, phỏng vấn nhóm…

2. Tạo dựng môi trường làm việc ổn định và đáng tin cậy

Quản lý có thể xây dựng môi trường làm việc an toàn trong đội nhóm bằng cách:

• Đưa ra các cam kết lâu dài về công việc, giúp nhân viên cảm thấy yên tâm và ổn định.
• Xây dựng một môi trường giao tiếp cởi mở, nơi mọi người có thể tự do chia sẻ ý kiến và cảm nhận mà không sợ bị phán xét.
• Tạo lòng tin bằng cách giữ đúng lời hứa, quản lý công bằng và tôn trọng đối với nhân viên.
• Cung cấp thông tin rõ ràng về các chế độ phúc lợi như bảo hiểm y tế, nghỉ phép hợp lý và các chương trình chăm sóc sức khỏe đến toàn bộ nhân viên.
• Lắng nghe tích cực và tôn trọng ý kiến của nhân viên.

3. Phát triển nhân viên

A A A A

[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"1\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"coachingskills\",\"sourceValue\":\"https://coachingskills.vn\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"bannerInfo":"[{\"isBannerBrightnessAdjust\":false,\"bannerBrightnessLevel\":\"\",\"isRandomBannerDisplay\":true}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]

Khám phá thêm các chủ đề sau