Vì sao "parasocial" được từ điển Cambridge bình chọn là từ nổi bật năm 2025?
Last updated: November 25, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 26 Sep 2024
"Ăn mày quá khứ" nghĩa là gì? 25/1957 - 10 Sep 2024 Cây dừa giữa giông bão: Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” 4/522
- 16 May 2024 Nghịch lý Allais: Khi con người không “lý trí” như kinh tế học tưởng 3/96
- 13 Apr 2024 Bài học từ con cua trong cái xô: Vì sao bạn luôn bị lực kéo vô hình kéo ngược trở lại? 2/192
- 02 May 2024 "Viên đạn bọc đường" là gì? Làm sao để nhận diện "viên đạn bọc đường"? 2/324
- 12 Jun 2022 Marcus Aurelius: Hạnh phúc phụ thuộc vào chất lượng của những suy nghĩ 1/448
- 17 Feb 2024 Khí Phách Cuối Cùng Của Nhà Vua – Và Bài Học Về Quy Luật Cuộc Sống 1/61
Parasocial là gì?
"Parasocial" là từ của năm (2025) của Từ điển Cambridge, được định nghĩa là mối quan hệ giữa một người với một người nổi tiếng mà họ không quen biết.
Mối quan hệ Parasocial là mối quan hệ một chiều, trong đó một người dành năng lượng cảm xúc, sự quan tâm và thời gian cho người khác, còn người kia, tức nhân cách, hoàn toàn không biết đến sự tồn tại của người kia.
Ví dụ điển hình bao gồm sự quan tâm của người hâm mộ dành cho parasocial khi ca sĩ Taylor Swift và cầu thủ bóng đá người Mỹ Travis Kelce thông báo về lễ đính hôn của họ.
Thuật ngữ này có từ năm 1956, khi các nhà xã hội học Mỹ quan sát thấy khán giả truyền hình tham gia vào các mối quan hệ "parasocial" với các nhân vật trên màn ảnh.
Tổng biên tập Colin McIntosh cho biết gần đây thuật ngữ này đã được sử dụng để mô tả "một loại mối quan hệ, giữa một người và một người không phải là người, ví dụ như một người nổi tiếng".
"Ban đầu, nó được đặt ra như một thuật ngữ học thuật và bị giới hạn trong phạm vi học thuật trong một thời gian khá dài", ông nói thêm.
"Mãi đến gần đây, nó mới chuyển sang ngôn ngữ đại chúng và là một trong những từ chịu ảnh hưởng của mạng xã hội."
Vấn Đề Với Các Mối Quan Hệ “Parasocial”
Một trong những hệ quả kỳ lạ nhất của mạng xã hội là sự trỗi dậy của các mối quan hệ parasocial — những mối quan hệ một chiều, nơi một người dành thời gian và cảm xúc cho một nhân vật khác, thường là người nổi tiếng hoặc influencer, người hoàn toàn không biết họ tồn tại. Điều đáng nói là những mối quan hệ này lại chiếm mất một “suất” trong đời sống xã hội của bạn. Và vì con người chỉ có một số lượng suất hữu hạn, đây không phải chuyện nhỏ.
Nhà nhân chủng học người Anh Robin Dunbar từng nổi tiếng với đề xuất rằng con người chỉ có thể duy trì khoảng 150 mối quan hệ xã hội có ý nghĩa cùng lúc. Bao gồm bạn bè, gia đình, người quen — những người bạn sẽ không cảm thấy ngại ngùng khi ngồi cạnh họ ở quán bar mà không báo trước. Giới hạn này thuộc về sinh học, nên công nghệ dù có tiến bộ đến đâu cũng không thể thay đổi. Nhưng công nghệ lại có thể khiến chúng ta phân bổ sai những “suất” đó. Và điều này đang diễn ra.
Mạng xã hội tạo ra một thế giới nơi các mối quan hệ parasocial phát triển mạnh. Người nổi tiếng và influencer liên tục tung ra nội dung mang cảm giác gần gũi, thân mật. Điều này đánh lừa não bộ, khiến bạn tin rằng mình đang có một kết nối thật sự với họ. Nhưng thực tế, họ chẳng biết bạn là ai cả — chỉ có não của bạn không phân biệt được. Nó vẫn tính họ vào thế giới xã hội của bạn. Kết quả: mọi người đang lấp đầy các “suất bạn bè” của mình bằng những nhân vật gần như là… hư cấu.
Vấn đề không chỉ nằm ở việc mối quan hệ này là một chiều. Mà nó còn đang chiếm chỗ của các mối quan hệ thật. Bạn chỉ có một lượng năng lực kết nối hữu hạn, vì vậy mỗi suất dành cho influencer hay người nổi tiếng đồng nghĩa với một suất ít hơn cho bạn bè, gia đình, hoặc những người có thể thực sự làm phong phú cuộc sống bạn. Đây là lý do vì sao, trớ trêu thay, trong một thế giới kết nối hơn bao giờ hết, con người lại cảm thấy cô đơn hơn. Những kết nối họ tạo ra thiếu chiều sâu và sự trao đổi hai chiều.
Đại dịch càng làm mọi thứ tệ hơn. Khi giao tiếp trực tiếp trở nên bất khả thi, con người dựa vào các mối quan hệ số nhiều hơn. Parasocial không phải lúc nào cũng xấu — chúng có thể mang lại giải trí, thậm chí là sự an ủi — nhưng chúng là phiên bản thay thế rất kém cho các mối quan hệ thật. Và nếu bạn để chúng chiếm quá nhiều chỗ, chúng sẽ dần thay thế những người thực sự quan trọng.
Vậy có thể làm gì? Câu trả lời rõ ràng nhất là ý thức được cách mình dùng năng lượng xã hội. Nếu bạn thấy mình dành hàng giờ xem influencer nhưng hiếm khi gọi điện cho bạn bè, đó là dấu hiệu cần xem lại ưu tiên. Một hướng khác là yêu cầu nhiều hơn từ chính các nền tảng. Thay vì những thuật toán tối đa hóa tương tác, họ có thể tạo ra những công cụ giúp con người xây dựng các mối quan hệ thật sự (Dù trông chờ mạng xã hội giảm parasocial thì cũng giống như trông chờ casino hỗ trợ người ta… bớt đánh bạc).
Cuối cùng, vấn đề thật sự không nằm ở công nghệ — mà ở con người. Parasocial hấp dẫn vì chúng dễ dàng, còn các mối quan hệ thật thì không. Nhưng sự thật là, những điều đem lại sự gắn kết sâu sắc trong cuộc sống luôn đòi hỏi công sức. Nếu bạn muốn cảm thấy kết nối, bạn phải chủ động. Không có đường tắt. Và chắc chắn không phải bằng việc theo dõi một người thậm chí còn không biết bạn tồn tại.
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Link copied!
Mới cập nhật