Mô hình vòng lặp nhân quả là gì?

Recommended for you

Sơ đồ vòng lặp nhân quả (Causal Loop Diagram - CLD) là một mô hình ký hiệu giúp chúng ta hình dung được sự liên quan giữa các biến trong một hệ thống. CLD giải thích hành vi động của một hệ thống với một tập hợp các nút được kết nối và các vòng phản hồi được tạo bởi các kết nối đó. Các nút đại diện cho các biến và mỗi cạnh là một liên kết giữa hai nút, thể hiện mối quan hệ giữa hai biến. Thay đổi giá trị của các nút được truyền dọc theo các vòng phản hồi của vòng lặp nhân quả. A causal loop diagram (CLD) is a modeling notation that helps us to visualize how variables in a system are interrelated. A CLD explains the dynamical behavior of a system with a collection of connected nodes and feedback loops created by those connections. Nodes represent variables and an edge is a link to represent a connection or a relationship between two variables. Changes of the nodes' values are propagated along with the feedback loops.

Nguồn: http://www.tckhcn-uneti.vn

Mô hình vòng lặp nhân quả

Các mô hình khái niệm của vấn đề được gọi là sơ đồ vòng lặp nhân quả (Causal loop diagrams – CLD). Đây là thành phần chính và là phần được sử dụng phổ biến nhất của phương pháp tiếp cận tư duy hệ thống.

Vòng lặp nhân quả được gọi là đồng biến khi số mối quan hệ tiêu cực là một số chẵn. Ngược lại số mối quan hệ tiêu cực là số lẻ thì ta có vòng lặp nhân quả nghịch biến

Các bước sau được sử dụng trong mô hình vòng lặp nhân quả:

(1) Xác định các biến (chính).
(2) Vẽ biểu đồ hành vi theo thời gian (hoặc chế độ tham chiếu) cho các biến chính.
(3) Xây dựng sơ đồ vòng lặp nhân quả (sơ đồ ảnh hưởng) để minh họa mối quan hệ giữa các biển.
(4) Thảo luận về hành vi theo thời gian của các động lực được hàm ý bởi các sơ đồ vòng lặp nhân quả.
(5) Xác định các nguyên mẫu hệ thống sẽ mô tả các mẫu nhân quả cấp cao hơn.
(6) Xác định các điểm đòn bẩy chính.
(7) Xây dựng chiến lược can thiệp

Ví dụ ứng dụng của vòng lập nhân quả

Động lực học hệ thống (System Dynamics)

Động lực học hệ thống là một phương pháp mô hình hóa được sử dụng rộng rãi trong việc phân tích các hệ thống phức tạp trong công nghiệp, kinh tế, xã hội và môi trường. Trong nhiều trường hợp, sự thay đổi một yếu tố sẽ tác động lên các yếu tố khác, và sau đó sẽ tác động trở lại yếu tố ban đầu. Ta gọi đó là các vòng phản hồi hay còn gọi là vòng lặp nhân quả. Sơ đồ vòng lặp nhân quả CLD là một bộ phận quan trọng trong lý thuyết hệ thống động.

Động lực học hệ thống được sử dụng như một công cụ hỗ trợ cho tư duy hệ thống. CLD có dạng vòng lặp khép kín và sử dụng các mũi tên để biểu diễn các mối quan hệ nhân quả giữa các biến. CLD có thể là sơ đồ biểu diễn cấu trúc của một hệ thống hay hệ thống con nhằm mô phỏng cơ cấu, giải trình bằng ngôn ngữ lập trình để tự động đánh giá các thay đổi của các biến trong sơ đồ vòng lặp nhân quả. Từ đó, có thể kiểm tra mô hình theo các cách khác nhau và sử dụng mô hình này để xây dựng tầm nhìn về cách các chính sách sẽ ảnh hưởng đến hành vi của hệ thống.

A A A A

Nguồn

{content}