Làm thế nào để kiểm soát hành vi "gaslighting" nơi làm việc?
Published on: September 13, 2024
Last updated: July 15, 2025 Xem trên toàn màn hình
Last updated: July 15, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 04 Mar 2020
Kinh nghiệm lập dự toán chi phí dự án phần mềm theo phương pháp Man-Month 2496 - 26 Jul 2024 "Khổ tận cam lai" - Làm thế nào để chuyển hóa từ khổ thành sướng? 2380
- 11 Feb 2024 Càng đọc càng thấm: 10 suy ngẫm sâu sắc từ nhà tâm lý học Carl Jung 2207
- 12 Nov 2024 "Nhân tình thế thái" là gì? "Thời thế" là gì? 1553
- 31 Jul 2024 [Học tiếng Anh] "Virtuous circle" và "Vicious cycle" là gì? 1333
- 03 Dec 2023 [Học tiếng Anh] Thành ngữ thú vị trong tiếng Anh (phần 2) 975
- 07 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "Not even close" là gì? 951
- 01 Jul 2023 Phương pháp Shuhari - Làm sao học ít hiểu nhiều? 903
- 01 Aug 2022 20 bài học kinh nghiệm rút ra từ Tam Quốc Diễn Nghĩa 846
- 26 Jan 2023 [Học tiếng Anh] Các cụm từ thú vị "ad-hoc", "quote unquote", "per se", "Status quo". 839
- 14 Dec 2023 "Garbage in, garbage out" là gì? 794
- 01 Aug 2022 "Sponsored Content" là gì? Khác nhau giữa Sponsored Content và Native Advertising? 761
- 10 Sep 2023 Định luật Murphy giải thích tại sao chúng ta luôn gặp xui xẻo vào những lúc tưởng thuận lợi 728
- 01 Feb 2022 Thách thức với doanh nghiệp chuyển đổi số trong thời đại VUCA 665
- 03 Jul 2024 [Học tiếng Anh] "North star" - Tại sao người Anh/Mỹ hay đề cập "ngôi sao phương bắc" trong các câu chuyện hàng ngày? 653
- 04 Feb 2024 [Học tiếng Anh] "Second guess" là gì? 644
- 01 Aug 2024 Giải mã các thành ngữ về "may mắn" và "rủi ro" trong tiếng Anh 629
- 01 Oct 2021 Sự Tự Điều Chỉnh (Self-Regulation) Là Gì? Tại Sao Nó Quan Trọng? 604
- 01 Sep 2022 Thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias) có phải là một dạng bảo thủ? 576
- 19 Oct 2022 Thành ngữ tiếng Anh thú vị hàng ngày ở công sở 558
- 15 Apr 2020 Phần mềm BPM là gì? So sánh với ERP và các phần mềm Workflows 531
- 01 Mar 2021 Ý nghĩa và bài học rút ra từ truyện thầy bói xem voi 515
- 07 Aug 2023 Fubar là gì? 509
- 12 Jul 2023 Vì sao ngày càng nhiều dự án phần mềm thất bại? 505
- 04 Sep 2022 Hiệu ứng cánh bướm là gì? Ý nghĩa và tác động của hiệu ứng cánh bướm 502
- 10 Sep 2024 Cây dừa giữa giông bão: Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” 493
- 03 Oct 2021 Khác biệt giữa thiết kế phần mềm và thiết kế công trình xây dựng 493
- 04 Oct 2023 Authority bias (Thiên kiến uy quyền) là gì? 490
- 01 Apr 2023 Bí quyết đàm phán tạo ra giá trị từ câu chuyện Chia Cam 490
- 02 Sep 2023 [Học tiếng Anh] "One-trick pony" - ngựa con một mánh 487
- 12 Apr 2023 Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì? Vận dụng trong điều hành cuộc họp hiệu quả 476
- 28 Dec 2023 "Watered-down version" và "Stripped-down version" là gì? 474
- 19 Dec 2023 Hồi tưởng lạc quan (Rosy retrospection): Khi những quá khứ tươi đẹp có thể đe dọa đến tương lai của bạn 467
- 12 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "What’s the difference between distributors and resellers? " - Phân biệt nhà phân phối với nhà bán lại? 465
- 04 Sep 2020 IQ, EQ hay LQ quan trọng nhất trong thời đại 4.0? 457
- 14 Aug 2022 Khác biệt giữa tiêu chí hoàn thành DOD (Definition of Done) với tiêu chí nghiệm thu (Acceptance Criteria) 453
- 01 May 2022 Có thể xác định vị trí địa lý của địa chỉ IP với độ chính xác đến từng địa chỉ con phố? 447
- 03 Feb 2020 Sản phẩm OEM và ODM là gì? 438
- 12 Jun 2022 Marcus Aurelius: Hạnh phúc phụ thuộc vào chất lượng của những suy nghĩ 434
- 12 Sep 2024 Hiện tượng ‘Phông Bạt” từ góc nhìn Tâm Lý Học 402
- 01 Aug 2024 [Học tiếng Anh] "Hack" được hiểu như thế nào trong từng ngữ cảnh? 398
- 01 Dec 2022 "Strike a balance" nghĩa là gì? 392
- 11 Sep 2024 Mindset, skillset, toolset là gì? 388
- 14 Sep 2024 11 Cơ Chế Tâm Lý Che Giấu Cần Nhận Diện Để Hiểu Bản Thân và Người Khác 382
- 07 Aug 2019 Câu chuyện thanh gỗ ngắn và bài học kinh doanh cho Doanh nghiệp 380
- 23 Jun 2024 Người trí tuệ không tranh cãi ĐÚNG/SAI 369
- 04 Jan 2023 Đánh giá nhân sự theo chuẩn người Nhật 366
- 05 Sep 2023 Học tiếng Anh: Hiểu thế nào vè cụm từ "like for like" (L4L)? 361
- 08 Dec 2023 Giải mã bí mật của trò chơi vô hạn và hữu hạn 355
- 12 May 2021 Các yêu cầu thay đổi (Change Requests) - nỗi ám ảnh của team dự án phần mềm 346
- 08 Dec 2023 Hiệu ứng Barnum là gì? Hiệu ứng Barnum tốt hay xấu? 336
- 01 Aug 2022 Đỉnh cao ứng xử của kẻ trí tuệ: Nhìn thấu không nói, biết người không bình, hiểu lý không tranh 334
- 01 Aug 2024 Infomercial - Chiến thuật "cô đọng" điều gì đó trong đầu người dùng 327
- 06 Feb 2024 [Học tiếng Anh] Thành ngữ "Too many cooks spoil the broth" / Quá nhiều đầu bếp làm hỏng nước dùng 325
- 01 Feb 2023 [Học tiếng Anh] Phần mềm và nhạc rock có mối liên hệ như thế nào? 316
- 18 Jul 2023 [Học tiếng Anh] Tiếp cận bất khả tri "agnostic approach" là gì? 307
- 03 Apr 2024 [Học tiếng Anh] "Swiss army knife" là gì? 298
- 04 May 2024 Hiệu ứng FOMO trong phát triển phần mềm 293
- 03 Apr 2023 The Cold Start Problem and Network Effect /Khởi đầu nguội và hiệu ứng mạng 271
- 20 Dec 2022 Bài học quản lý nhân sự từ một trận chung kết bóng đá 269
- 22 Mar 2023 Bootstrapping là gì? 267
- 01 May 2024 [Học tiếng Anh] "Boil the Ocean" - Tại sao nói "đun sôi đại dương" là việc làm lãng phí? 266
- 24 Feb 2023 [Học tiếng Anh] Cross-cutting skills - Kỹ năng xuyên suốt 251
- 04 Nov 2023 [Học tiếng Anh] The "chicken and egg" problem/situation 249
- 02 Oct 2023 OCEAN: Mô hình 5 tính cách Big Five 243
- 06 Dec 2023 Practice khác với routine như thế nào? 235
- 18 Mar 2018 Dịch vụ Hosting cho Website là gì? Các lời khuyên chọn Hosting tốt nhất 232
- 04 Sep 2023 Giải mã nhóm tính cách (ISTP - Nhà kỹ thuật) 231
- 07 Jan 2025 Phân biệt Proxy, HMA và VPN 229
- 05 Apr 2023 [Học tiếng Anh] The Prisoner's Dilemma in Software Development 222
- 01 Aug 2023 [Học tiếng Anh] "To be very hip" - Rất là sành điệu 220
- 19 Jan 2023 [Học tiếng Anh] DevOps: The IT Tale of the Tortoise and Hare (Chuyện thỏ và rùa trong thực tế) 219
- 05 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "Go with caveats" là gì? 217
- 17 Aug 2020 Mục tiêu dự án là gì? Làm thế nào để xác định mục tiêu? 212
- 01 Sep 2020 Co-founder là gì? Vai trò của các Co-Founder khi lập nghiệp. 212
- 14 May 2024 Chiến lược răng lược là gì? Làm thế nào để tận dụng chiến lược răng lược trong kinh doanh? 204
- 11 Sep 2022 Từ truyện “Thầy bói xem voi” tới quản trị bằng Tư Duy Hệ Thống 202
- 08 Mar 2022 Mô hình nguồn mở hoạt động ra sao? 182
- 12 Jul 2021 Để chuyển đổi số, cần “bẻ gãy” (disrupt) trong tư duy 171
- 08 Mar 2020 Vì sao doanh nghiệp cần phải tạo Web bán hàng? 158
- 01 May 2023 [Tư vấn CNTT] Quản lý ngân sách CNTT cho doanh nghiệp 155
- 01 Apr 2022 Chi phí nhà thầu phụ chiếm bao nhiêu phần trăm gói thầu? 150
- 05 Dec 2022 Hỏi 5 lần (5 WHYs) – Kỹ thuật "đào" tận gốc cốt lõi vấn đề 146
- 19 Aug 2020 Lift & Shift - Phương pháp tối ưu dịch chuyển hệ thống phần mềm qua đám mây 145
- 25 Apr 2018 Bảo hộ bản quyền phần mềm dưới khía cạnh sở hữu trí tuệ như thế nào? 140
- 03 Feb 2023 [Học tiếng Anh] "Virtual certainty" là gì? 137
- 01 Aug 2022 Bí quyết số 1 cho doanh nghiệp 4.0 với 10 chiến lược phát triển năng lực nhân sự CNTT 136
- 01 Nov 2022 Tiếng Anh hàng ngày trong quản lý dự án / Daily English 133
- 17 Feb 2018 Hệ luỵ khi sử dụng Web Hosting từ nhà cung cấp kém chất lượng 130
- 30 Aug 2024 Suy ngẫm: 30 nguyên tắc xử thế trong quan hệ xã hội 127
- 01 Nov 2024 Đừng Chỉ Làm Việc, Hãy Trưởng Thành: Bốn Bài Học Từ Thiền Nhật Bản 123
- 21 Mar 2024 12 triết lý sống tối giản bạn nên biết 122
- 09 Feb 2021 Tầm nhìn là gì? Tí dụ minh họa cụ thể về tầm nhìn 120
- 11 Mar 2024 30 câu hỏi về triết lý sống sách vở không dạy 119
- 02 Aug 2024 Tổng hợp các câu nói động lực - chất xúc tác cho sự phát triển bản thân 109
- 09 Apr 2025 10 bẫy thao túng bạn có thể chưa biết 106
- 01 Jan 2023 Master your strengths, outsource your weaknesses 103
- 07 Feb 2025 Buyer’s remorse: Sự hối hận của người mua sau khi chốt đơn mua hàng 72
- 22 Sep 2024 Hội chứng Zeigarnik – Tại sao những công việc dở dang "đọng" lại trong trí nhớ lâu hơn các công việc đã hoàn thành? 69
- 01 Jul 2020 8 Thiên Kiến Nhận Thức Mà Người Quản Lý Dự Án Cần Cảnh Giác 43
- 08 Sep 2025 Tâm Lý Phản Kháng (Reactance): Vì Sao Càng Cấm, Người Ta Càng Muốn Làm? 32
- 02 Oct 2024 Lời sấm của Tào Tháo: "Đảo ngược lời khuyên của vợ, thành công ắt đến" 18
Gaslighting là một cách nói thông tục (colloquialism) về hành vi thao túng dưới hình thức châm chọc nhằm lôi kéo ai đó nghi ngờ về một thức tế ở bản thân họ. Cụm từ này bắt nguồn từ tiêu đề của bộ phim Gaslight năm 1944, đã trở nên phổ biến vào giữa những năm 2010. Gaslighting là một hình thức lạm dụng tâm lý hoặc cảm xúc, trong đó kẻ lạm dụng sử dụng thông tin bị bóp méo, thiếu sự thật khiến nạn nhân ban đầu lo lắng, bối rối rồi dẫn đến nghi ngờ suy nghĩ, giá trị, trí nhớ, óc phán đoán của mình và mất dần đi cảm nhận về thực tế.
Gaslighting có thể là một hình thức cưỡng bức bao gồm việc sử dụng vũ lực, trừng phạt hoặc đe dọa để thao túng nạn nhân. Ví dụ về Gaslighting bao gồm việc tỏ ra lạnh lùng với đối tác của bạn khi họ dành thời gian cho người khác hoặc cố gắng thuyết phục họ rằng họ là người xấu nếu họ không làm theo ý muốn của kẻ đang thao túng. Coercive gaslighting involves using force, punishment, or threats to manipulate the victim. Examples of this type of gaslighting include giving your partner the cold shoulder when they spend time with someone else, or trying to convince them they're a bad person if they don't do what the abuser wants.
Sau đây là bài dịch song ngữ về cảnh bảo hành vi Gaslighting tại công sở.
|
|
|
Gaslighting tại công sở là gì? |
What is gaslighting at workplace? |
|
Gaslighting là một hình thức lạm dụng và bắt nạt tâm lý được sử dụng để giành quyền kiểm soát một người hoặc một tình huống. Tại nơi làm việc, một số dấu hiệu của gaslighting bao gồm:
|
Gaslighting is a type of psychological abuse and bullying used to gain control over a person or situation. In the workplace, some signs of gaslighting include being:
|
| Đồng nghiệp có thể gaslight lẫn nhau, nhưng nhiều khả năng hành động đó đến từ người có quyền lực. Cuối cùng, việc gaslight tại nơi làm việc có thể ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện công việc của nhân viên và có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến lòng tự trọng và sức khỏe tinh thần của họ. | It’s possible for co-workers to gaslight each other, but it’s more likely to come from someone in a position of power. Ultimately, gaslighting at work can impact an employee’s ability to do their job well and can be hugely detrimental to their self-esteem and mental health. |
|
Nhìn vào hậu trường về lượng tìm kiếm trung bình hàng năm của Google cho thấy nhiều tổ chức vẫn cần trợ giúp để tạo ra môi trường làm việc lành mạnh:
|
A look behind the scenes at Google’s average yearly search volumes reveals many organisations still need help with creating a healthy working environment:
|
| Văn hóa công ty kém có thể có nhiều hình thức; ví dụ, phong cách lãnh đạo và quản lý kém, thiếu sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống và không có hỗ trợ phúc lợi. Học cách nhận biết các hình thức Gaslighting tại nơi làm việc của bạn và hành động là chìa khóa để duy trì văn hóa nơi làm việc tốt đẹp và giữ chân những nhân tài mà bạn đã nỗ lực tuyển dụng. | Poor company culture can take many forms; for example, poor leadership and management styles, a lack of work-life balance and the absence of wellbeing support. Learning to recognise forms of gaslighting in your workplace and taking action is key to keeping a good workplace culture and retaining the talent that you’ve worked hard to recruit. |
Làm thế nào để nhận diện gaslighting ở nơi làm việc |
How to spot gaslighting in the workplace |
| Hiện tượng gaslighting tại nơi làm việc có thể không rõ ràng vì nó có thể xảy ra một cách tinh vi hoặc khi không có người khác ở xung quanh. Đôi khi, nhân viên thậm chí có thể không nhận ra rằng họ đang là nạn nhân. Mặc dù bạn cảm thấy có điều gì đó không ổn nhưng rất khó để xác định chính xác đó là gì. | It might not be obvious, as it’s likely to happen subtly, or when others aren’t around. Sometimes, the employee might not even realise that they’re being gaslighted, either. While it might feel like something is wrong, it can be difficult to pinpoint exactly what that is. |
Dấu hiệu nhân viên đang là nạn nhân của gaslighting |
Signs an employee is being gaslighted |
| Những người thao túng theo cách khiến nạn nhân phải đặt câu hỏi về thực tế của chính bản thân nạn nhân. Khi nạn nhân dần dần bị suy yếu (về cảm nhận thực tế) và sau đó là các lời nói dối xuất hiện, nạn nhân bắt đầu tưởng tượng ra những điều về cách đối xử dành cho mình. | Those who gaslight manipulate in a way that makes the person they’re gaslighting question their own reality. As the person involved is progressively undermined and then lied to about when they’ve been undermined, they may think they’re beginning to imagine things about their treatment. |
| Điều này có thể tạo ra một môi trường làm việc rất khó hiểu và đòi hỏi nhiều cảm xúc đối với người đang là nạn nhân. Bị thao túng về mặt cảm xúc cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất của họ. | This can make for a very confusing and emotionally demanding working environment for the person being gaslighted. Being emotionally manipulated can have a knock-on effect on their physical health, too. |
Dấu hiệu cho thấy nhân viên đang là nạn nhân của Gaslighting từ sếp của họ |
Signs an employee is being gaslighted by their manager |
| Nếu nhận thấy sự thay đổi đột ngột trong cách cư xử của nhân viên, đó có thể là dấu hiệu cho thấy họ đang bị người quản lý thao túng. Ví dụ: những nhân viên tự tin và đạt kết quả công việc tốt bỗng dưng rút lui, hoặc hiệu quả công việc của họ giảm đáng kể và họ hay cáo ốm. | If you notice a sudden change in an employee’s manner, it could be a sign that they’re being gaslighted by a manager. For example, employees that were otherwise confident and high-performing may become withdrawn, their performance has notably declined, and they may start taking sick days. |
| Do bản chất của gaslighting, nạn nhân khó có thể nhìn ra nguyên nhân nào dẫn đến các vân đề giữa người quản lý với họ, gaslighting về lâu dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của một người. Trong một số trường hợp, sự căng thẳng có thể khiến họ bị đuổi việc. | Due to the nature of gaslighting, where it can be difficult for the victim to put their finger on the cause of their manager’s problem with them, gaslighting can impact a person’s physical health. In some cases, their stress may lead to them being signed off from work. |
Các dấu hiệu người quản lý đang thao túng với hành vi Gaslighting |
Signs a manager is gaslighting |
Những dấu hiệu này không phải lúc nào cũng cho thấy dấu hiệu của "đèn gas" và có thể do các vấn đề khác gây ra. Vẫn cần có các cuộc đối thoại để đảm bảo rằng mọi thứ đều ổn.
|
These signs may not always indicate gaslighting, and could be caused by other issues. It is still worth having a conversation to ensure that everything is OK.
|
Làm thế nào tất cả nhân viên có thể giúp chống lại vấn đề Gaslighting? |
How all employees can help combat gaslighting? |
| Nếu bạn phát hiện trường hợp ai đó gặp tín hiệu "đèn gas" khi bạn có mặt, hãy can thiệp. Ví dụ: đây có thể là trường hợp một nhân viên bị loại khỏi cuộc họp hoặc hoạt động – hãy can thiệp để đảm bảo rằng họ được tham gia. | If you spot instances of someone being gaslighted when you’re present, be sure to intervene. For example, this could be where an employee has been excluded from a meeting or activity – step in to make sure that they’re included. |
| Tương tự như vậy, nếu bạn có mặt khi người quản lý hoặc đồng nghiệp đang nhận xét tiêu cực về hiệu quả của ai đó, hãy yêu cầu họ cung cấp bằng chứng về hiệu quả kém và nếu có thể, hãy chia sẻ ví dụ về những thời điểm hiệu quả của nhân viên đó rất cao. | Likewise, if you’re present whilst a manager or co-worker is speaking negatively about someone’s performance, ask them for evidence of poor performance, and where possible, share examples of times when the employee’s performance has been strong. |
| Hãy ghi lại những trường hợp này để bạn có thông tin tham khảo nếu vấn đề cần được giải quyết với bộ phận nhân sự. Điều này có thể mang lại cho các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cơ hội tái cơ cấu tổ chức của bạn để đảm bảo quyền lợi lao động của bạn được bảo vệ, mọi hành vi thao túng đều được giải quyết và những người quản lý tiếp tục thể hiện hành vi thao túng sẽ bị loại khỏi vai trò quản lý con người. | Keep a record of these instances so you’ve something to refer to if the issue needs to be escalated with human resources. This may give your business leaders the opportunity to restructure your organisation to ensure your workforce is protected, any gaslighting behaviour is addressed, and that managers who continue exhibiting gaslighting behaviour are removed from people management roles. |
Dịch bởi Nguyễn Thị Kiều,
TIGO Solutions
TIGO Solutions
[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"1\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"Facilitate Magazine\",\"sourceValue\":\"https://www.facilitatemagazine.com/content/know-how/explainers/2023/06/28/how-manage-workplace-gaslighting\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":false,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"bannerInfo":"[{\"isBannerBrightnessAdjust\":false,\"bannerBrightnessLevel\":\"\",\"isRandomBannerDisplay\":true}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":false}]"}]
Nguồn
{content}
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Mới cập nhật