Bài viết chia sẻ 12 triết lý sống thực tế và sâu sắc:

1. Giúp đúng cách – Chỉ giúp những gì thực sự cần thiết, không tiếp tay cho sự lười biếng.
2. Tránh làm trung gian – Không đứng giữa bảo lãnh để tránh rắc rối và mất bạn bè.
3. Gieo nhân nào gặt quả nấy – Kẻ làm điều xấu sẽ chịu hậu quả từ chính hành động của mình.
4. Quan hệ chân thật – Vợ chồng là cơm áo, bạn bè là rượu thịt, họ hàng là quà cáp.
5. Tự lập để tự do – Dựa vào người khác thì phải chịu sự chi phối của họ.
6. Nhân từ không nắm quyền – Người quá nhân từ khó lãnh đạo, người nghĩa khí khó giữ tiền.
7. Lời nói cẩn trọng – Đừng làm tổn thương người khác bằng lời lẽ xúc phạm.
8. Giàu có do phúc phận và nỗ lực – Thành công lớn do số mệnh, thành công nhỏ do chăm chỉ.
9. Bảo vệ hôn nhân – Phá hủy gia đình là gây đau khổ cho nhiều thế hệ.
10. Nhân tình thế thái – Khi nghèo bị bỏ mặc, khi giàu có người tìm đến.
11. Tài chính rõ ràng – Giữa anh em thân thiết vẫn cần sòng phẳng để tránh mâu thuẫn.
12. Không nên hi sinh quá mức cho con cái – Chúng có phúc phận riêng, cần tự chịu trách nhiệm cuộc đời mình.

Bài viết sẽ chia sẻ với các bạn 12 đạo lý “THÔ nhưng THẬT” của người xưa để các bạn có thể nhìn nhận cuộc sống một cách sâu sắc và thực tế hơn.

1. Cho vay gạo chứ không cho vay củi, cho mượn áo chứ không cho mượn giày

“Gạo là cứu tế, củi thì dễ kiếm,” câu này cho thấy rằng, sự giúp đỡ chân thành là những gì thực sự cần thiết. Cho vay gạo là giúp đỡ thực sự, tích phước cho bản thân, còn củi thì có thể tự kiếm được. Giày cũng vậy, mỗi người có kích cỡ khác nhau, mượn giày không chỉ khó mà còn dẫn đến làm khó cho nhau, gây nhiều phiền phức và phiền não về sau. Chính vì thế, người xưa thường chỉ giúp đỡ người cần thiết, chứ không cứu người lười. Như cổ nhân dạy: “Giúp người như giúp mình, nhưng không phải tất cả đều cần giúp”.

2. Không làm người trung gian, không làm người bảo lãnh thì cả đời không phiền não

Cổ nhân luôn nói: “Làm người đừng lo chuyện bao đồng”.

Không làm người trung gian hay người bảo lãnh thì cả đời không mắc nợ ai cả. Bớt sĩ diện thì tâm luôn an.

Làm người trung gian thì nhất định bạn đang dính mắc vào ham muốn, danh lợi và ái luyến. Một bên là ân nhân của bạn, và bạn là ân nhân của người còn lại.  

Khi không xảy ra sự việc đáng tiếc thì mọi thứ tốt đẹp. Nếu có chuyện gì không hay xảy ra thì bạn sẽ là người chịu trách nhiệm, cả 2 bên đều đổ tội lên bạn.

Cuối cùng, sự tình cũng hỏng mà bạn bè cũng mất. Tốt nhất là tránh làm trung gian để tránh mâu thuẫn và giữ được tình bạn lâu dài. Đạo Phật có bài kệ "Ái luyến sinh sầu âu. Ái luyến sinh sầu đau''. Khi dính mắc vào ái luyến, chân tình, bạn vô tình cột chân mình vào các rủi ro mai sau.

3. Sâu rau chết trong rau

Cái gì xấu, làm việc xấu ở đâu thì cái xấu đó sẽ quay lại hại chính mình. Vì vậy, đừng bao giờ làm điều xấu nếu không muốn gặp quả báo.

Kẻ trộm mộ thường chết trong mộ, kẻ trộm sông thường chết dưới sông.

Làm việc xấu ở đâu thì thường sẽ mất mạng ở đó.

4. Vợ chồng củi gạo, bạn bè rượu thịt, họ hàng hộp quà

Mỗi mối quan hệ đều có sự chân thành và giản dị của riêng nó. Giữa vợ chồng là cuộc sống mưu sinh, giữa bạn bè là những buổi tụ họp vui vẻ, còn giữa họ hàng là tình cảm qua lại, quà cáp.

Quan hệ càng thân mật càng chất phác hơn, chân thực hơn. Đừng làm màu mè, hãy sống thật với nhau. Những buổi ăn uống rượu chè không chỉ là việc uống, mà còn là cơ hội học hỏi, xây dựng tình bạn, tình đồng nghiệp – miễn sao biết điểm dừng và giữ mình.

5. Ăn cơm người ta, nể mặt người ta. Cầm bát người ta, bị người ta quản

“Chén cơm nắm vàng, chén cơm nắm quyền”. Nếu bạn sống dựa vào người khác, bạn cũng phải tôn trọng và phục tùng họ, chịu ước thúc của họ. Quyền lực thật sự nằm ở khả năng tự lập và độc lập tài chính. Nếu không muốn bị quản thúc, tốt nhất là tự lực cánh sinh.

Quyền kinh tế quyết định quyền phát ngôn. Có tiền mới có quyền. Không có tiền thì không làm phiền người khác được.

Muốn không bị người khác quản thì phải tự lực cánh sinh.

Người trẻ tuổi không nghe lời cha mẹ, nhưng về kinh tế lại dựa vào cha mẹ, thì đó là trái đạo lý.

6. Nhân từ không nắm binh quyền, nghĩa khí không nắm tiền tài

“Nhân từ không thể cầm quân, nghĩa khí không thể quản tài”. Những người quá nhân từ, mềm yếu sẽ không thể lãnh đạo được quân đội. Người nghĩa khí, trung nghĩa không thể nắm giữ quản lý tiền của tài sản.

Chiến trường liên quan đến sống chết, thời khắc then chốt không thể có cái nhân từ mềm yếu, nếu không sẽ thua thảm hại, ảnh hưởng sinh mệnh của bao nhiêu người.

Trong khi đó, người sống vì nghĩa khí sẽ không thể quản lý được tiền bạc, vì họ sẽ dễ dàng bỏ qua quyền lợi của mình và của tập thể. Người trung nghĩa trên đời thường có nhiều bằng hữu, họ là người trọng nghĩa khinh tài, họ coi trọng việc đạo hơn việc đời, do đó người nghĩa khí không được nắm giữ tiền của tài sản, vì sẽ không giữ được. 

7. Đánh người không đánh mặt, mắng người không bóc mẽ

“Chỉ trích người khác như bôi mực lên giấy, dù xóa đi cũng còn vết”. Khi có mâu thuẫn, đừng để cái tôi của mình lấn át. Hãy kiềm chế để không làm tổn thương đối phương quá sâu, vì lời nói có thể gây ra hậu quả khôn lường. Bát nước đổ đi khó hốt lại đầy.

Khi phát sinh mâu thuẫn với người khác thì không được chọc vào nỗi đau của người ta.

Hả dạ nhất thời nhưng để lại mối họa hoạn khôn cùng. Do đó cần kiểm soát được tâm trạng thì mới có hòa khí sinh tài.

8. Đại phú do mệnh, tiểu phú do cần

“Giàu có không phải chỉ nhờ mưu mẹo, mà còn nhờ số phận”

Cổ nhân nói rằng có người sinh ra đã phú quý, nhưng cũng có người phải nỗ lực từ tay trắng. Tuy nhiên, sống thực tế, thanh bạch, làm tốt công việc của mình, cái gì đáng đến sẽ đến.

Một người có thể trở thành đại phú đại quý hay không là do Thượng Thiên chú định.

Một người có thể khá giả hay không là dựa vào nỗ lực cá nhân, cần kiệm mà thành.

Trong mệnh có cái đó thì cuối cùng cũng sẽ có, trong mệnh không có cái đó thì chớ cưỡng cầu.

Sống thiết thực, thanh bạch, cứ làm tốt việc của mình là đủ rồi. Cái gì đáng có sẽ có, cái gì nên đến sẽ đến. Duyên đến, duyên đi, duyên dẫn lối. Mọi thứ thuận theo tự nhiên. Cuộc sống không thể cưỡng cầu.

9. Thà phá 10 tòa thành còn hơn hủy hoại hôn nhân một nhà

“Bất hòa gia đình là nguồn gốc của đau khổ”.

Một mối quan hệ hôn nhân bị phá hoại không chỉ ảnh hưởng đến vợ chồng mà còn tới con cái và cả gia đình hai bên. Cổ nhân dạy: “Giữ gìn hòa khí gia đình là giữ gìn hạnh phúc của cả ba thế hệ”.

Phá hủy hôn nhân người khác là sự việc tệ hại khủng khiếp. Hủy hôn nhân một nhà là hủy đi hạnh phúc của cả 3 đời. Cha mẹ thương tâm, vợ chồng ly tán, con cái ràng buộc, những sai lầm trong đó không thể nào bù đắp nổi.

10. Nghèo nơi đô hội không người hỏi, giàu tại rừng sâu có người tìm

“Nhân tình thế thái, lúc thịnh lúc suy”.

Khi nghèo, bạn sẽ khó được quan tâm, nhưng khi bạn có của cải, ngay cả những người xa lạ cũng sẽ tìm đến. Nghịch cảnh này nhắc nhở chúng ta về sự thay đổi vô thường của cuộc đời.

Người nếu nghèo hèn thì ở giữa đô hội đông đúc cũng không có người tìm đến.

Người nếu giàu sang thì ở nơi núi sâu rừng thẳm cũng có người tìm đến kết thân xu nịnh.  

Nhân tình thế thái luôn phân ra nóng (nhiệt tình) và lạnh (lãnh đạm), từ xưa đến nay vốn vẫn như thế.

11. Anh em thân thiết, sổ sách rõ ràng

“Anh em mà không rõ nợ nần, thì tình thân cũng dễ tan vỡ”.

Dù có thân thiết đến đâu, trong chuyện tài chính vẫn cần phải rõ ràng. Nếu không, mâu thuẫn sẽ nảy sinh và làm rạn nứt mối quan hệ.

Giữa người thân thì điều không thể thiếu nợ chính là nợ kinh tế. Thân thiết như anh em ruột thịt cũng phải nợ nần sổ sách tính toán rõ ràng. Chỉ có nợ nần sổ sách tính toán minh bạch rõ ràng thì mới có thể hóa giải mâu thuẫn kinh tế, hóa giải mối quan hệ giữa các thành viên, thúc đẩy hợp tác lâu dài.

12. Cháu con tự có phúc phận riêng, chớ làm trâu ngựa cho cháu con

“Cha mẹ thương con, nhưng đừng làm thay phận con”.

Cổ nhân nói rằng, con cái có phúc phần riêng của mình, chúng phải tự chịu trách nhiệm với cuộc sống của mình. Lo nghĩ quá nhiều chỉ khiến chúng trở thành kẻ dựa dẫm.

Có rất nhiều phụ huynh làm việc ngày đêm để tích trữ gia tài cho con cái. Họ lo con cái không biết nấu ăn, không có công việc tốt, không có người yêu tốt. Thực ra, con cháu đời sau có phúc khí riêng của con cháu, chúng cần phải chịu trách nhiệm với cuộc sống của chúng.

Làm cha mẹ cũng không nên làm trâu ngựa cho cháu con, đừng quá lo nghĩ gắng sức vì chúng. Lo nghĩ chu toàn cho con cháu quá khiến chúng mặc nhiên hưởng thụ, sẽ tự tiêu hao phúc phận của chúng. Thế nên người xưa nói: “Thương quá hóa hại con” chính là đạo lý này.