Chánh Ngữ Trong Đời Thường: Làm Sao Để Lọc Lời Nói Sát Thương?
Last updated: November 22, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 11 Feb 2024
Càng đọc càng thấm: 10 suy ngẫm sâu sắc từ nhà tâm lý học Carl Jung 13/2247 - 01 Mar 2024 "Hồ đồ", "Trung dung", "Vô vi" và "tiêu dao" là gì? 11/645
- 01 Oct 2024 Không phải IQ hay EQ, tỷ phú Jack Ma tiết lộ một kỹ năng để thành công giữa thời đại VUCA 7/239
- 01 Nov 2024 Đừng Chỉ Làm Việc, Hãy Trưởng Thành: Bốn Bài Học Từ Thiền Nhật Bản 6/146
- 14 Sep 2024 11 Cơ Chế Tâm Lý Che Giấu Cần Nhận Diện Để Hiểu Bản Thân và Người Khác 5/404
- 01 Oct 2021 Sự Tự Điều Chỉnh (Self-Regulation) Là Gì? Tại Sao Nó Quan Trọng? 4/638
- 01 Jul 2020 8 Thiên Kiến Nhận Thức Mà Người Quản Lý Dự Án Cần Cảnh Giác 4/47
- 02 Oct 2024 Lời sấm của Tào Tháo: "Đảo ngược lời khuyên của vợ, thành công ắt đến" 4/24
- 04 Sep 2022 Hiệu ứng cánh bướm là gì? Ý nghĩa và tác động của hiệu ứng cánh bướm 3/533
- 02 Mar 2024 "Quán chiếu nội tâm" là gì? 3/144
- 11 Feb 2025 Tại sao nhiều mối quan hệ vẫn không giúp bạn thành công? 2/140
- 17 Feb 2025 "Minh triết" là gì? Có Phải Minh Triết Giúp Bạn Thành Công Hơn Trí Thông Minh?" 2/52
- 22 Sep 2024 Hội chứng Zeigarnik – Tại sao những công việc dở dang "đọng" lại trong trí nhớ lâu hơn các công việc đã hoàn thành? 2/72
- 19 Dec 2023 Hồi tưởng lạc quan (Rosy retrospection): Khi những quá khứ tươi đẹp có thể đe dọa đến tương lai của bạn 2/492
- 02 Oct 2023 OCEAN: Mô hình 5 tính cách Big Five 1/256
- 02 May 2024 Giữ khoảng cách trong các mối quan hệ: Bí quyết để tránh ràng buộc cảm xúc 1/205
- 15 Jan 2025 4 Quy Tắc Ứng Xử Của Người Trưởng Thành: Im Lặng Đúng Lúc, Lên Tiếng Đúng Việc 1/63
- 04 Nov 2025 Internal vs. External Locus of Evaluation: Bạn Đang Tìm Sự Công Nhận Từ Đâu? /5
Trước khi nói, hãy để lời mình đi qua những tấm lọc của tâm trí
Trong đời sống, điều làm người khác tổn thương đôi khi không phải sự thật, mà là cách chúng ta thốt ra sự thật đó.
Càng trưởng thành, tôi càng thấy rõ: một câu nói thiếu suy xét có thể khiến một mối quan hệ tốt đẹp rơi vào ngõ cụt.
Ngược lại, chỉ một khoảnh khắc dừng lại, nhìn sâu vào lời sắp nói… lại có thể giữ gìn được sự bình yên, hiểu nhau và tôn trọng.
Và đây là lý do chúng ta cần “lọc” lời nói — bởi lưỡi không xương, nhưng “đường lắt léo” của nó đủ làm người khác đau đến suốt đời.
“Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo”: Lời nói vốn vô hình nhưng sức phá hoại hữu hình
Ông bà xưa nói “lưỡi không xương” để nhắc về tính bất định của lời nói.
Một câu nói có thể đổi trắng thay đen, có thể uốn cong theo cảm xúc, cái tôi, sự sân hận hoặc mong muốn thao túng.
Và vì lời nói dễ uốn, nên nó:
– dễ làm người khác hiểu lầm
– dễ gây oán kết
– dễ làm con tim bị thương theo những cách không thể chữa bằng thuốc
Chúng ta càng trưởng thành, càng phải học cách làm chủ lời nói, chứ không để lời nói làm chủ mình.
Trong Phật giáo, đó chính là “lưỡng thiệt”: lời nói chia rẽ
Phật giáo gọi một trong bốn nghiệp của khẩu (khẩu nghiệp) là lưỡng thiệt — nghĩa là lời nói gây chia rẽ hai bên, bẻ cong sự thật, hoặc thêm thắt để hai người, hai nhóm trở nên nghi kỵ nhau.
Lưỡng thiệt không chỉ làm người khác khổ,
mà chính mình cũng gánh nghiệp vì gieo rắc sự bất hòa.
Vậy nên, lời nói muốn hướng thiện cần phải đi qua các tầng lọc của chánh niệm và trí tuệ.
Bộ lọc 3T – giải pháp để chúng ta không trở thành nạn nhân của “lưỡi không xương”
T – Tâm (Ý định): Mình nói điều này để giúp hay để hại?
Trước mỗi lời nói, tôi tự nhắc mình:
– Liệu mình đang nói vì thiện ý hay sân ý?
– Lời này có thật sự giúp người kia tốt hơn không?
– Hay chỉ là để xả cảm xúc của mình?
Trong Phật giáo, lời nói xuất phát từ tâm thiện chính là “chánh ngữ”:
không nói dối, không nói ác khẩu, không nói lưỡng thiệt.
Ý định là gốc rễ.
Tâm xấu thì lời hiền cũng hóa thành dao.
Tâm thiện thì lời thẳng cũng hóa dịu dàng.
T – Thấu hiểu (Đồng cảm): Mình có đang đứng vào vị trí người nghe?
Khi đặt mình vào họ, tự hỏi:
– Nếu là mình, mình có chịu được kiểu nói đó không?
– Họ đang ở trạng thái cảm xúc nào?
– Mình có đang nhìn sự việc từ một phía?
Không có thấu hiểu, lời nói rất dễ trở thành mũi tên có độc.
Có thấu hiểu, lời nói lại hóa thành nhịp cầu.
Và khi đã có tâm từ và lòng đồng cảm, ta tự nhiên tránh được lưỡng thiệt,
vì ta không muốn gieo sự chia rẽ cho ai.
T – Thời điểm: Đây có phải lúc để nói không?
Một lời đúng cũng có thể trở thành sai nếu nói đúng người nhưng sai lúc.
Hãy tự hỏi:
– Lời này có khiến họ bị xấu hổ trước người khác không?
– Họ đang bình tĩnh hay đang tổn thương?
– Bây giờ có phải khoảnh khắc thích hợp nhất?
Giao tiếp không chỉ là “nói đúng ý”,
mà là “nói đúng lúc để được lắng nghe”.
Kết
Người tinh tế không phải vì họ nói hay,
mà vì họ biết dừng lại để lọc lời.
Bởi lời nói giống như hạt giống:
– gieo đúng đất thì nở hoa
– gieo sai chỗ thì thành vết thương
Khi để lời nói đi qua Bộ Lọc 3T: Tâm – Thấu hiểu – Thời điểm,
chúng ta sẽ không còn bị cuốn vào “đường lắt léo của lưỡi”,
không gây “lưỡng thiệt”,
và giữ được những mối quan hệ đẹp, bền, an.
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Link copied!
Mới cập nhật