Ma trận Bread and Butter – Oysters – Pearls: Khung tư duy cốt lõi trong quản trị đổi mới
Last updated: December 25, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 01 Mar 2021
Ý nghĩa và bài học rút ra từ truyện thầy bói xem voi 28/609 - 11 Nov 2025 [Giải mã startup] Vesting là gì? Cliff là gì? 28/43
- 11 Sep 2025 Lightning Decision Jam: Quy trình Siêu tốc để Giải quyết Mọi Vấn đề 23/44
- 19 Sep 2025 Agile vs. Ego: Làm Gì Khi Một Thành Viên Trong Nhóm Nổi Loạn 14/56
- 01 Apr 2023 Bí quyết đàm phán tạo ra giá trị từ câu chuyện Chia Cam 14/553
- 05 Dec 2022 Hỏi 5 lần (5 WHYs) – Kỹ thuật "đào" tận gốc cốt lõi vấn đề 13/187
- 10 Sep 2023 Định luật Murphy giải thích tại sao chúng ta luôn gặp xui xẻo vào những lúc tưởng thuận lợi 13/799
- 19 Nov 2025 12 luật ngầm của cuộc đời giúp bạn làm chủ cuộc sống 12/23
- 07 Aug 2019 Câu chuyện thanh gỗ ngắn và bài học kinh doanh cho Doanh nghiệp 11/434
- 12 Apr 2023 Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì? Vận dụng trong điều hành cuộc họp hiệu quả 10/543
- 11 Sep 2022 Từ truyện “Thầy bói xem voi” tới quản trị bằng Tư Duy Hệ Thống 10/260
- 11 Sep 2024 Mindset, skillset, toolset là gì? 9/443
- 23 Jun 2024 Người trí tuệ không tranh cãi ĐÚNG/SAI 9/433
- 08 Sep 2025 Tâm Lý Phản Kháng (Reactance): Vì Sao Càng Cấm, Người Ta Càng Muốn Làm? 7/66
- 03 Feb 2023 [Học tiếng Anh] "Virtual certainty" là gì? 6/156
- 06 Nov 2025 Đăng ký Tự động (Auto-Enrollment) là gì? 4/20
- 08 Aug 2024 "Special Pleading" khác với "Double Standard" như thế nào? 2/123
Hầu hết doanh nghiệp không thiếu ý tưởng đổi mới — họ thiếu cách sắp xếp chúng đúng chỗ.
Vì sao có dự án luôn được ưu ái dù tạo ra ít giá trị? Vì sao những ý tưởng có thể thay đổi cuộc chơi lại bị cắt nhỏ cho “an toàn”?
Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi từ bức tranh tổng thể của ma trận Bread & Butter – Oysters – Pearls – White Elephants đến cách áp dụng nó trong quản trị danh mục R&D và đổi mới. Bạn sẽ thấy rõ sự khác biệt giữa dự án nuôi sống hiện tại và dự án kiến tạo tương lai, cùng những sai lầm quản trị phổ biến khiến doanh nghiệp tự triệt tiêu đột phá.
Khung tư duy quản trị danh mục đổi mới trong môi trường bất định
Trong quản trị đổi mới (Innovation Management), thách thức lớn nhất không nằm ở ý tưởng, mà ở cách phân bổ nguồn lực và trách nhiệm khi tương lai của dự án luôn mơ hồ.
Không phải dự án nào cũng có cùng mức độ rủi ro, giá trị hay vai trò chiến lược - và vì thế, không thể áp dụng một kiểu quản lý hay “trách nhiệm giải trình” giống nhau cho tất cả.
Ma trận Bread and Butter – Oysters – Pearls – White Elephants ra đời để giải quyết chính vấn đề đó:
→Phân loại các dự án R&D / NPD theo xác suất thành công và giá trị nếu thành công, từ đó thiết kế cách quản trị phù hợp cho từng nhóm.
1. Vì sao cần phân loại dự án đổi mới?
Các dự án nghiên cứu và phát triển luôn tồn tại trong điều kiện:
- Bất định về công nghệ
- Bất định về thị trường
- Bất định về thời gian và chi phí
Nếu vẫn áp dụng cùng một tiêu chí đánh giá như:
- đúng tiến độ
- đúng ngân sách
- đúng kế hoạch ban đầu
…thì hệ quả thường là:
- Dự án rủi ro cao bị “bóp nhỏ” cho an toàn
- Người quản lý né tránh các dự án mang tính đột phá
- Tổ chức dần chỉ tối ưu hiện tại, nhưng đánh mất tương lai
Ma trận 4 nhóm giúp phân biệt rõ bản chất từng loại dự án, thay vì đánh giá tất cả bằng một thước đo duy nhất.
2. Bread and Butter – Dự án nuôi sống hiện tại
Đặc điểm
- Xác suất thành công: cao
- Giá trị nếu thành công: thấp đến trung bình
- Thường là: cải tiến sản phẩm, tối ưu chi phí, nâng cấp quy trình
Vai trò
- Đảm bảo sức khỏe ngắn hạn của doanh nghiệp
- Tạo dòng tiền, sự ổn định, và hiệu quả vận hành
Cách quản trị phù hợp
- Đúng tiến độ
- Trong ngân sách
- Đạt mục tiêu đã cam kết
→ Đây là nhóm dự án phù hợp với quản trị truyền thống, KPI rõ ràng, trách nhiệm cụ thể.
3. Oysters – Dự án đặt cược cho tương lai
Đặc điểm
- Xác suất thành công: thấp
- Giá trị nếu thành công: rất cao
- Thường là: công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới, sản phẩm đột phá
Vai trò
- Nền móng cho lợi thế cạnh tranh dài hạn
- Tạo ra thế hệ sản phẩm/dịch vụ tương lai
Rủi ro quản trị phổ biến
Nếu áp dụng quản trị kiểu Bread & Butter, tổ chức sẽ:
- Cắt giảm phạm vi để “chắc thắng”
- Biến Oysters thành dự án an toàn nhưng tầm thường
- Hoặc khiến quản lý né tránh hoàn toàn loại dự án này
Cách quản trị hiệu quả hơn
- Fail early, fail cheap: phát hiện thất bại sớm và với chi phí thấp
- Chủ động điều chỉnh phạm vi ↔ xác suất thành công
- Liên tục căn chỉnh dự án với chiến lược dài hạn, không chỉ KPI ngắn hạn
→ Trách nhiệm ở đây không phải “phải thành công”, mà là ra quyết định tốt trong điều kiện bất định.
4. Pearls – Khi rủi ro đã được khai phá
Đặc điểm
- Xác suất thành công: cao
- Giá trị nếu thành công: cao
- Thường là: Oysters đã vượt qua rào cản lớn nhất
Vai trò
- Cầu nối giữa đột phá và thương mại hóa
- Mang lại tăng trưởng bền vững
Cách quản trị
- Có thể áp dụng quản trị kiểu Bread & Butter
-
Nhưng cần tránh:
- Kỳ vọng phi thực tế
- Áp lực quá mức khiến dự án “vỡ cấu trúc”
→ Pearls cần kỷ luật, nhưng cũng cần không gian để hoàn thiện giá trị.
5. White Elephants – Gánh nặng nguồn lực
Đặc điểm
- Xác suất thành công: thấp
- Giá trị nếu thành công: thấp
-
Có thể tồn tại vì:
- Quyết định lịch sử
- Áp lực chính trị nội bộ
- Niềm tin sai lầm kéo dài
Vấn đề
- Tiêu tốn nguồn lực khan hiếm
- Ít đóng góp cho hiện tại lẫn tương lai
Cách tiếp cận hợp lý
- Đánh giá lại giá trị thực
- Quyết liệt dừng sớm nếu cần
- Hoặc tái cấu trúc để tăng giá trị tiềm năng
→ Quản trị tốt không chỉ là “làm cho xong”, mà là biết khi nào nên dừng.
6. Góc nhìn con người: Quản trị thất bại như thế nào?
Một trong những rào cản lớn nhất của đổi mới không nằm ở kỹ thuật, mà ở tâm lý tổ chức.
Nếu:
- Thất bại luôn bị xem là năng lực kém
- Người tham gia dự án rủi ro không được ghi nhận
…thì sẽ không ai dám bước vào Oysters - nơi tạo ra tương lai.
Một tổ chức trưởng thành cần:
- Phân biệt thất bại do quyết định kém và thất bại do bản chất bất định
- Ghi nhận nỗ lực và tư duy đúng, ngay cả khi dự án không thành công
7. Kết luận
Ma trận Bread & Butter – Oysters – Pearls – White Elephants không phải là công cụ phân loại cho đẹp báo cáo.
Nó là khung tư duy quản trị trách nhiệm trong môi trường bất định.
mà vì tổ chức dùng sai cách quản trị cho sai loại dự án.
Hiểu đúng ma trận này giúp doanh nghiệp:
- Bảo vệ hiện tại
- Nuôi dưỡng tương lai
- Và quan trọng nhất: ra quyết định tốt hơn khi chưa có đủ thông tin
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Link copied!
Mới cập nhật