"Special Pleading" khác với "Double Standard" như thế nào?

Published on: August 08, 2024
Last updated: August 27, 2025 Xem trên toàn màn hình

Recommended for you

11 Feb 2024 Càng đọc càng thấm: 10 suy ngẫm sâu sắc từ nhà tâm lý học Carl Jung 2207
31 Jul 2024 [Học tiếng Anh] "Virtuous circle" và "Vicious cycle" là gì? 1339
03 Dec 2023 [Học tiếng Anh] Thành ngữ thú vị trong tiếng Anh (phần 2) 977
07 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "Not even close" là gì? 951
07 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "Not even close" là gì? 951
26 Jan 2023 [Học tiếng Anh] Các cụm từ thú vị "ad-hoc", "quote unquote", "per se", "Status quo". 842
14 Dec 2023 "Garbage in, garbage out" là gì? 794
01 Aug 2024 Giải thích ý nghĩa thành ngữ "Cá mè một lứa" và các thành ngữ tương tự trong tiếng Anh 767
10 Sep 2023 Định luật Murphy giải thích tại sao chúng ta luôn gặp xui xẻo vào những lúc tưởng thuận lợi 728
15 Apr 2023 Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 657
03 Jul 2024 [Học tiếng Anh] "North star" - Tại sao người Anh/Mỹ hay đề cập "ngôi sao phương bắc" trong các câu chuyện hàng ngày? 654
03 Jul 2024 [Học tiếng Anh] "North star" - Tại sao người Anh/Mỹ hay đề cập "ngôi sao phương bắc" trong các câu chuyện hàng ngày? 654
10 Sep 2024 [Học tiếng Anh] "Tick all the boxes" là gì? 645
04 Feb 2024 [Học tiếng Anh] "Second guess" là gì? 644
01 Oct 2021 Sự Tự Điều Chỉnh (Self-Regulation) Là Gì? Tại Sao Nó Quan Trọng? 605
18 Jul 2020 Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 582
03 Jul 2023 [Học tiếng Anh] "Square pegs in round holes" nghĩa là gì? 558
01 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "On cloud nine" - Trên chín tầng mây 512
07 Aug 2023 Fubar là gì? 510
06 Aug 2024 [Học tiếng Anh] "It sounds too good to be true" nghĩa là gì? 506
04 Sep 2022 Hiệu ứng cánh bướm là gì? Ý nghĩa và tác động của hiệu ứng cánh bướm 504
02 Sep 2023 [Học tiếng Anh] "One-trick pony" - ngựa con một mánh 488
22 Feb 2024 [Học tiếng Anh] "Mundane" nghĩa là gì? 484
28 Dec 2023 "Watered-down version" và "Stripped-down version" là gì? 474
09 Aug 2022 Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 470
19 Dec 2023 Hồi tưởng lạc quan (Rosy retrospection): Khi những quá khứ tươi đẹp có thể đe dọa đến tương lai của bạn 468
12 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "What’s the difference between distributors and resellers? " - Phân biệt nhà phân phối với nhà bán lại? 465
22 May 2022 Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 401
01 Aug 2024 [Học tiếng Anh] "Hack" được hiểu như thế nào trong từng ngữ cảnh? 398
14 Sep 2024 11 Cơ Chế Tâm Lý Che Giấu Cần Nhận Diện Để Hiểu Bản Thân và Người Khác 383
05 Sep 2023 Học tiếng Anh: Hiểu thế nào vè cụm từ "like for like" (L4L)? 361
01 Nov 2024 [Học tiếng Anh] "True facts true lines" nghĩa là gì? 343
06 Feb 2024 [Học tiếng Anh] Thành ngữ "Too many cooks spoil the broth" / Quá nhiều đầu bếp làm hỏng nước dùng 325
18 Jul 2023 [Học tiếng Anh] Tiếp cận bất khả tri "agnostic approach" là gì? 307
03 Apr 2024 [Học tiếng Anh] "Swiss army knife" là gì? 298
03 Apr 2023 The Cold Start Problem and Network Effect /Khởi đầu nguội và hiệu ứng mạng 271
22 Mar 2023 Bootstrapping là gì? 268
01 May 2024 [Học tiếng Anh] "Boil the Ocean" - Tại sao nói "đun sôi đại dương" là việc làm lãng phí? 267
01 Jul 2023 [Học tiếng Anh] "Set it and forget it" - Tin tôi đi, cứ thế mà vận hành 263
24 Feb 2023 [Học tiếng Anh] Cross-cutting skills - Kỹ năng xuyên suốt 251
04 Nov 2023 [Học tiếng Anh] The "chicken and egg" problem/situation 249
19 Mar 2023 Post-mortem và Retrospective: Khác biệt là gì? 244
02 Oct 2023 OCEAN: Mô hình 5 tính cách Big Five 243
06 Dec 2023 Practice khác với routine như thế nào? 235
02 Oct 2023 Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 223
05 Apr 2023 [Học tiếng Anh] The Prisoner's Dilemma in Software Development 222
01 Aug 2023 [Học tiếng Anh] "To be very hip" - Rất là sành điệu 220
01 Aug 2023 [Học tiếng Anh] "To be very hip" - Rất là sành điệu 220
19 Jan 2023 [Học tiếng Anh] DevOps: The IT Tale of the Tortoise and Hare (Chuyện thỏ và rùa trong thực tế) 219
05 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "Go with caveats" là gì? 217
15 Mar 2024 Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 203
01 Sep 2023 Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích 191
10 Sep 2024 Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 190
03 Sep 2020 Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 190
09 Jan 2025 10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 166
16 Feb 2024 Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 160
05 Jan 2025 [Học tiếng Anh] "Badger" nghĩa là gì? 141
03 Feb 2023 [Học tiếng Anh] "Virtual certainty" là gì? 137
11 Sep 2020 Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 136
30 Aug 2024 Suy ngẫm: 30 nguyên tắc xử thế trong quan hệ xã hội 127
01 Nov 2024 Đừng Chỉ Làm Việc, Hãy Trưởng Thành: Bốn Bài Học Từ Thiền Nhật Bản 123
01 Oct 2024 [Học Tiếng Anh] "Minh Triết" trong tiếng Anh được hiểu như thế nào? 123
03 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "Pivot business'' (bẻ ghi) là gì? 123
11 Mar 2024 30 câu hỏi về triết lý sống sách vở không dạy 119
10 Aug 2020 Bạn có biết quy tắc thất bại nhanh: Fail early, fail often, fail cheap, but always fail forward 101
08 Aug 2024 Phân biệt mô hình MLP với mô hình BVP 93
16 May 2025 Phân biệt Statement Of Work (SOW) và Project Scope Statement 92
29 Aug 2023 Phân biệt Accountable và Responsible? 91
04 Feb 2022 Phân biệt lập trình viên (programmer) và kỹ sư phần mềm (software engineer) 85
01 May 2025 Vì Sao Các Cửa Hàng Trung Quốc Không Vội Vã Phục Vụ Khách Hàng? 78
10 Jul 2024 [Học tiếng Anh] "Low-hanging fruit" nghĩa là gì? 77
13 Apr 2025 Phân biệt MLP (Minimum Lovable Product) và State-of-the-art Product 75
22 Sep 2024 Hội chứng Zeigarnik – Tại sao những công việc dở dang "đọng" lại trong trí nhớ lâu hơn các công việc đã hoàn thành? 69
06 Apr 2025 [Học Tiếng Anh] "Rule" và "Principle" khác nhau như thế nào? 62
11 Mar 2025 Thiên hướng Hành động (Bias for Action) và Thiên hướng Quy trình (Bias for Process) tác động tiêu cực tới "đổi mới và sáng tạo" như thế nào? 54
22 Sep 2024 [Học tiếng Anh] "Smart people" khác với "Driven people" như thế nào? 52
01 Jul 2020 8 Thiên Kiến Nhận Thức Mà Người Quản Lý Dự Án Cần Cảnh Giác 43
06 Dec 2025 Sức mạnh của phương pháp 30-for-30: Bạn đã bao giờ cam kết 30 ngày liên tục cho một mục tiêu? 34
16 Apr 2025 Lãnh đạo linh hoạt: Hành động (Bias for Action) hay không hành động (Non-Action)? 30
05 Aug 2025 "Nói láo" khác với "nói dối" như thế nào? 30
15 Aug 2025 Dự án phần mềm bị trì hoãn và vấn đề "akrasia" 27
01 Jun 2025 PMP Cheat Sheet: 25 Cặp Thuật Ngữ Dễ Nhầm Lẫn 22
05 Sep 2025 “Lời Khuyên”: Thuận lý thì ít, nghịch lý thì nhiều. Suy nghĩ không giống nhau thì không nên khuyên nhau. 21
02 Oct 2024 Lời sấm của Tào Tháo: "Đảo ngược lời khuyên của vợ, thành công ắt đến" 18

Hai khái niệm Special Pleading và Double Standard đều liên quan đến việc áp dụng luật lệ hoặc tiêu chuẩn không nhất quán, nhưng có sự khác biệt tinh tế về cách thức và mục đích:

Special Pleading (Ngụy biện đặc quyền / ngoại lệ đặc biệt)

Định nghĩa: Khi một người yêu cầu một ngoại lệ cho chính lập luận hoặc tình huống của họ, mà không có lý do hợp lý để ngoại lệ này tồn tại.

Special Pleading áp dụng luật lệ khác nhau cho bản thân và người khác.

Đặc điểm:

Thường xảy ra trong tranh luận hoặc lý luận.
Người đưa ra lập luận muốn “bỏ qua” một quy tắc hoặc tiêu chuẩn mà họ vừa áp dụng cho người khác hoặc tình huống khác.
Cơ sở yêu cầu ngoại lệ thường không hợp lý hoặc không được chứng minh.

Ví dụ:

“Tôi đồng ý rằng mọi người nên trả lời email đúng hạn, nhưng tôi thì không cần vì tôi bận quá.”→ Ở đây, người nói đang tạo một ngoại lệ không có lý do chính đáng, chỉ vì họ muốn được đặc quyền.
“Tôi có thể trễ vì đường đông, nhưng bạn không được phép trễ.”

Double Standard (Tiêu chuẩn kép)

Định nghĩa: Khi một người áp dụng những tiêu chuẩn khác nhau cho các nhóm người, sự việc, hoặc tình huống khác nhau, thường là một cách khách quan hoặc vô thức hoặc nhằm lợi ích riêng.

Đặc điểm:

Tiêu chuẩn kép có thể được áp dụng rộng rãi, không chỉ trong tranh luận cá nhân.
Có thể xuất hiện trong xã hội, luật pháp, văn hóa, hoặc các mối quan hệ.
Không nhất thiết là một ngụy biện, nhưng có thể gây bất công hoặc thiên vị.

Ví dụ:

“Khi đàn ông đi muộn, mọi người thông cảm, nhưng phụ nữ thì bị phê phán.” → Đây là double standard, tiêu chuẩn khác nhau áp dụng cho hai nhóm.
Mỹ phê phán các quốc gia kiểm duyệt quyền tự do ngôn luận bao gồm chính trị, nhưng chính Mỹ bật đèn xanh cho các mạng xã hội (Youtube, Facebook...) kiểm duyệt thông tin người dùng thế giới liên quan đến các lãnh đạo của Mỹ.

Xem thêm các thí dụ tiêu chuẩn kép giữa Mỹ và các quốc gia

Double standard trong quan hệ quốc tế, khi một quốc gia áp dụng quy tắc hoặc nguyên tắc cho người khác mà lại không áp dụng cho chính mình hoặc đồng minh của mình. Dưới đây là một số ví dụ Mỹ thường bị nêu ra trong bối cảnh này:

1. Về nhân quyền

Trường hợp Mỹ phê phán Trung Quốc, Nga, hay các nước Trung Đông về việc đàn áp quyền tự do báo chí, tù chính trị, hay đàn áp dân tộc thiểu số.
Nhưng Mỹ lại bị chỉ trích về các vấn đề như: việc giam giữ nghi phạm không qua xét xử ở Guantanamo, bạo lực cảnh sát, hay vấn đề phân biệt chủng tộc trong nước.
Điểm mâu thuẫn: Mỹ áp tiêu chuẩn “nhân quyền nghiêm ngặt” cho nước khác nhưng không áp dụng triệt để trong nước mình.

2. Về chính sách quân sự

Mỹ chỉ trích Nga xâm lược Ukraine hay Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông.
Nhưng Mỹ lại thực hiện các can thiệp quân sự ở nhiều nước như Iraq, Afghanistan, Libya mà không được Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc cho phép.
Điểm mâu thuẫn: Mỹ kêu gọi tôn trọng chủ quyền nhưng lại can thiệp quân sự khi lợi ích quốc gia bị ảnh hưởng.

Về thương mại và kinh tế

Mỹ áp trừng phạt kinh tế lên Nga, Iran, Triều Tiên… để buộc các nước này thay đổi chính sách.
Nhưng Mỹ thường bảo vệ chính mình bằng các chính sách trợ cấp nông nghiệp, hạn chế đầu tư nước ngoài, hay áp thuế bảo hộ khi lợi ích doanh nghiệp Mỹ bị ảnh hưởng.
Điểm mâu thuẫn: Mỹ thúc giục các nước khác tuân thủ luật chơi tự do, nhưng đôi khi vi phạm nguyên tắc này để bảo vệ lợi ích riêng.

Về môi trường

Mỹ từng rút khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu dưới chính quyền Trump, nhưng lại thúc giục các nước khác cắt giảm phát thải.
Điểm mâu thuẫn: Áp chuẩn môi trường cao cho nước khác nhưng không áp dụng đầy đủ cho chính mình.

Mặc dù Mỹ thường áp dụng tiêu chuẩn kép—đặt ra các quy tắc nghiêm ngặt cho nước khác nhưng đôi khi không thực hiện triệt để trong nước—nhưng điều này không làm giảm uy tín của Mỹ trên trường quốc tế. Nguyên nhân là Mỹ vẫn giữ vai trò dẫn đầu về kinh tế, khoa học kỹ thuật và chính sách toàn cầu:

Đầu tàu công nghiệp và khoa học kỹ thuật: Mỹ dẫn đầu trong cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đặc biệt trong các lĩnh vực CNTT, AI, và công nghệ cao, làm thay đổi căn bản chất lượng cuộc sống toàn cầu. Các sản phẩm, nền tảng và sáng tạo từ Mỹ (Google, Microsoft, OpenAI, Tesla…) đã trở thành tiêu chuẩn toàn cầu.
Viện trợ và bảo hộ quốc tế: Mỹ là quốc gia viện trợ nhiều nhất thế giới, cung cấp hỗ trợ kinh tế, quân sự và phát triển cho nhiều quốc gia, kể cả các cường quốc như Nhật Bản và Hàn Quốc, đồng thời đảm bảo an ninh và ổn định khu vực.
Sức mạnh mềm và ảnh hưởng toàn cầu: Thông qua văn hóa, giáo dục, và đổi mới sáng tạo, Mỹ vẫn duy trì hình ảnh là quốc gia tiên phong và “đầu tàu” trong nhiều lĩnh vực, bất chấp chỉ trích về tiêu chuẩn kép.

Tóm lại: Tiêu chuẩn kép phản ánh sự phức tạp và lợi ích quốc gia, nhưng uy tín và ảnh hưởng của Mỹ không suy giảm nhờ vai trò dẫn đầu trong khoa học, công nghệ, kinh tế, và viện trợ quốc tế.

Tóm tắt khác biệt

Tiêu chí	Special Pleading	Double Standard
Mục đích	Yêu cầu ngoại lệ cho lập luận của mình	Áp dụng tiêu chuẩn khác nhau cho nhóm hoặc tình huống
Lý do	Không hợp lý / không chứng minh	Có thể dựa trên định kiến, lợi ích, hoặc tập quán
Phạm vi	Cá nhân / lập luận	Nhóm người (thậm chí quốc gia) hoặc tình huống
Liên quan đến logic?	Ngụy biện logic	Không nhất thiết là ngụy biện

A A A A

[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"1\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"\",\"sourceValue\":\"\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]

Nguồn

{content}