"Một nghề cho chín còn hơn chín nghề" còn đúng trong thời đại ngày nay không?
Last updated: November 21, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 20 Nov 2025
Quá trình tìm kiếm việc làm đang bị “vỡ vụn” như thế nào? 7/12 - 06 Dec 2023 Nghề "Data Annotation" là gì? 7/1759
- 10 Sep 2024 Cây dừa giữa giông bão: Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” 4/518
- 06 Dec 2025 Sức mạnh của phương pháp 30-for-30: Bạn đã bao giờ cam kết 30 ngày liên tục cho một mục tiêu? 3/38
- 05 Sep 2025 “Lời Khuyên”: Thuận lý thì ít, nghịch lý thì nhiều. Suy nghĩ không giống nhau thì không nên khuyên nhau. 2/27
- 17 Apr 2025 "False dilemma" là gì? 2/63
- 12 Jun 2022 Marcus Aurelius: Hạnh phúc phụ thuộc vào chất lượng của những suy nghĩ 1/445
- 02 Jul 2025 Internet đang bị nuốt chửng bởi những con quái vật "AI" như thế nào? /46
- 06 Feb 2025 Data Annotation - nghề mới mẻ của dân du mục số (digital nomad) /202
- 18 Mar 2025 Câu hỏi phỏng vấn nghề Data Annotator /295
Câu tục ngữ "một nghề cho chín còn hơn chín nghề" phản ánh triết lý truyền thống của người Việt: chuyên sâu một nghề thì sẽ vững vàng hơn là làm nhiều nghề mà không tinh thông nghề nào. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay — với AI, Cách mạng Công nghiệp 4.0 và thế giới bất định (VUCA: Volatility - Uncertainty - Complexity - Ambiguity), câu nói này cần được diễn giải lại một cách linh hoạt thay vì áp dụng một cách máy móc.
- "Một nghề cho chín": Làm một nghề cho thật giỏi, thành thạo đến mức chuyên gia.
- "Còn hơn chín nghề": Hơn việc biết nhiều nghề nhưng chỉ biết ở mức sơ sài, không đủ sâu để cạnh tranh.
Thông điệp chính: Ưu tiên chuyên môn sâu (deep expertise) hơn là dàn trải kỹ năng.
Bối cảnh hiện đại: AI, cách mạng công nghiệp 4.0 và thời đại VUCA
Tính bất định cao (VUCA)
Trong thời đại VUCA:
- Ngành nghề biến đổi nhanh, công việc có thể bị thay thế hoặc biến mất do tự động hóa, AI, hoặc các mô hình kinh doanh mới.
- Kỹ năng cũ nhanh chóng trở nên lỗi thời.
➡️ Điều này khiến việc "chỉ làm một nghề duy nhất cả đời" trở nên rủi ro nếu nghề đó không còn tồn tại.
AI và Automation
- AI đang tự động hóa những kỹ năng chuyên sâu mang tính kỹ thuật, đặc biệt là các công việc mang tính lặp lại hoặc có thể chuẩn hóa.
- Một người có chuyên môn giỏi nhưng thiếu năng lực thích nghi, học hỏi liên ngành sẽ có nguy cơ bị thay thế.
➡️ Việc chỉ giỏi một nghề chuyên sâu nhưng không thể chuyển đổi hay học cái mới cũng trở thành bất lợi.
Nghiên cứu từ phương Tây
Khái niệm “T-Shaped Skills”
- T-Shaped professional: có một kỹ năng chuyên sâu (vertical bar) và hiểu biết rộng ở các lĩnh vực khác (horizontal bar).
- Được khuyến khích bởi các công ty sáng tạo như IDEO, Google, McKinsey.
➡️ Mô hình này cân bằng giữa "một nghề cho chín" (chiều sâu) và sự đa năng linh hoạt (chiều ngang).
Khái niệm “Portfolio Career” (Sự nghiệp đa dạng)
- Do Charles Handy (1994) khởi xướng: khuyên mỗi người nên có một “danh mục nghề nghiệp” như đầu tư danh mục tài chính.
- Một người có thể cùng lúc là nhà tư vấn, giáo viên, nhà văn, nhà đầu tư… — mỗi vai trò bổ sung cho nhau.
➡️ Đây là xu hướng rất phổ biến trong thời đại gig economy và làm việc từ xa.
Adaptability & Lifelong Learning (Học tập suốt đời)
- Diễn giả nổi tiếng như Yuval Noah Harari cảnh báo: Trong thời đại AI, khả năng học lại và học nhanh sẽ quan trọng hơn chuyên môn hiện tại.
- Các trường đại học lớn như MIT, Stanford đều nhấn mạnh meta-skills như:
- Khả năng học cái mới
- Tư duy phản biện
- Khả năng làm việc đa lĩnh vực (interdisciplinary)
Câu tục ngữ còn đúng không?
-
Phải có năng lực chuyên sâu (deep work) trong một lĩnh vực, để tạo ra giá trị khác biệt.
- Không nên chỉ có một nghề duy nhất trong suốt đời.
- Cần mở rộng ra thành:
Hay gọi là: “Chuyên sâu linh hoạt” (Flexible Specialization).
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Link copied!
Mới cập nhật