Vọng niệm là gì? Vọng niệm khác với vọng tưởng như thế nào?
Published on: January 23, 2025
Last updated: February 12, 2025 Xem trên toàn màn hình
Last updated: February 12, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 12 Nov 2024
"Nhân tình thế thái" là gì? "Thời thế" là gì? 44/1665 - 18 Mar 2024 "Giả ngu, giả ngốc" là một cảnh giới cao của người thành công 43/2129
- 26 Sep 2024 "Ăn mày quá khứ" nghĩa là gì? 40/1978
- 01 Oct 2024 "Tâm sinh tướng" là gì? 30/1746
- 04 Oct 2024 Chấp Ngã và Chấp Thủ: Làm Thế Nào Để Cuộc Sống Đơn Giản Hơn? 24/826
- 26 Jul 2024 "Khổ tận cam lai" - Làm thế nào để chuyển hóa từ khổ thành sướng? 23/2472
- 01 Mar 2024 "Hồ đồ", "Trung dung", "Vô vi" và "tiêu dao" là gì? 16/658
- 12 Feb 2025 Thành Công Không Chỉ Dựa Vào Chăm Chỉ, Trí Thông Minh Hay Tiền Bạc – Mà Cần "Căn Cơ" 12/514
- 13 Feb 2025 Căn Cơ Là Gì? Yếu Tố Quyết Định Thành Bại Trong Cuộc Sống 11/433
- 10 Sep 2024 Cây dừa giữa giông bão: Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” 11/542
- 04 May 2024 Hiệu ứng FOMO trong phát triển phần mềm 10/318
- 26 May 2025 "Tam tịnh nhục" là gì? 10/196
- 04 Oct 2023 Authority bias (Thiên kiến uy quyền) là gì? 9/528
- 06 Jan 2025 Bài học từ đàn bò si: Bạn Có Đang Sống Như Đàn Bò Thời Hiện Đại? 9/71
- 14 Sep 2024 “Nơi đông giữ miệng, nơi loạn giữ tâm” mởi thực sự là "Đại Dũng" 8/360
- 05 Oct 2024 Sự thật đơn giản: Vượt qua những thử thách học làm người bằng cách "hãy sống thật" 8/84
- 02 Feb 2025 Tâm Phân Biệt Là Gì? Tâm Phân Biệt Trong Phật Giáo Và Tâm Lý Học Hiện Đại 8/143
- 02 May 2024 Những trích dẫn hàng đầu của Albert Einstein để truyền cảm hứng và động lực 8/212
- 12 Sep 2024 Tổng hợp các câu nói nổi tiếng của huyền thoại võ thuật Lý Tiểu Long 7/466
- 27 Sep 2022 Tinh tấn trong đạo Phật khác với nỗ lực ở đời thường như thế nào? 7/287
- 02 Mar 2024 "Quán chiếu nội tâm" là gì? 7/167
- 01 Sep 2022 Thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias) có phải là một dạng bảo thủ? 7/625
- 21 Mar 2024 12 triết lý sống tối giản bạn nên biết 5/131
- 04 Sep 2020 IQ, EQ hay LQ quan trọng nhất trong thời đại 4.0? 5/502
- 10 Apr 2024 Triết Lý Nhân Sinh: Thông minh quá hóa mệt mỏi, ngốc một chút để lòng an nhiên. 5/248
- 01 Jan 2025 Phương Pháp Shadow Work: Chìa Khóa Chữa Lành Và Phát Triển Bản Thân 5/190
- 12 Jun 2022 Marcus Aurelius: Hạnh phúc phụ thuộc vào chất lượng của những suy nghĩ 4/457
- 20 Dec 2024 Ngôn Giáo và Thân Giáo: Vai Trò Của Thực Hành Trong Cuộc Sống Hiện Đại 4/64
- 03 Oct 2022 Quy luật của sự cho đi: Khắc đi... khắc đến 4/165
- 26 Feb 2025 Nghịch Duyên Có Thật Sự Là Nghịch Cảnh? Có Thể Chuyển Hóa Nghịch Duyên Thành Thuận Duyên? 4/306
- 17 Aug 2024 [Học tiếng Anh] 14 điều răn của đạo Phật 4/151
- 01 Aug 2024 Infomercial - Chiến thuật "cô đọng" điều gì đó trong đầu người dùng 4/346
- 08 Dec 2023 Hiệu ứng Barnum là gì? Hiệu ứng Barnum tốt hay xấu? 4/368
- 01 Aug 2022 Đỉnh cao ứng xử của kẻ trí tuệ: Nhìn thấu không nói, biết người không bình, hiểu lý không tranh 4/356
- 08 Dec 2023 Giải mã bí mật của trò chơi vô hạn và hữu hạn 3/380
- 02 Aug 2024 Tổng hợp các câu nói động lực - chất xúc tác cho sự phát triển bản thân 3/119
- 17 Feb 2025 "Minh triết" là gì? Có Phải Minh Triết Giúp Bạn Thành Công Hơn Trí Thông Minh?" 3/54
- 13 Nov 2025 "Sa môn rác" thời hiện đại: Làm sao nhận diện giữa xã hội đầy giả tu – giả học? 3/9
- 25 Sep 2023 50 lời dạy tâm đắc nhất của đạo Phật về cuộc sống 2/228
- 07 Feb 2025 Buyer’s remorse: Sự hối hận của người mua sau khi chốt đơn mua hàng 2/87
- 02 Aug 2025 Hiểu đúng về “Tam Bảo” trong Phật giáo và ứng dụng trong cuộc sống 2/25
- 09 Apr 2025 10 bẫy thao túng bạn có thể chưa biết 1/111
Vọng niệm (妄念)
Vọng niệm à một thuật ngữ trong triết học Phật giáo, thường được dùng để chỉ những suy nghĩ sai lệch, không đúng với thực tại, hoặc những tư tưởng phát sinh từ tham, sân, si (ham muốn, sân hận, vô minh) hoặc những chấp trước vào điều không thật. Đây là những suy nghĩ không có cơ sở vững chắc, thường khiến tâm trí bị xao động và không an yên.
Ý nghĩa của vọng niệm
- "Vọng" có nghĩa là hư dối, không thật, ảo tưởng.
- "Niệm" là ý nghĩ, tư duy, tâm niệm.
Khi ghép lại, vọng niệm ám chỉ những suy nghĩ không đúng đắn, bị chi phối bởi cảm xúc tiêu cực hoặc bởi những chấp trước (bám víu) vào cái không thực.
Ví dụ:
- Một người lo lắng về những việc chưa xảy ra, như thất bại trong tương lai, đây là vọng niệm vì nó không phản ánh thực tế.
- Một người giận dữ vì nghĩ người khác nói xấu mình, nhưng sự việc đó không có bằng chứng, thì đó cũng là vọng niệm.
- Khi bạn nhìn thấy một người giàu có, bạn ghen tị và nghĩ rằng họ không xứng đáng, suy nghĩ này là vọng niệm.
Đặc điểm của vọng niệm
- Mang tính tức thời, xuất hiện ngay trong tâm trí khi bị cảm xúc chi phối.
- Thường có liên quan đến những gì đang xảy ra trong hiện tại (hoặc ít nhất là tâm trí đang cho rằng nó xảy ra).
- Gắn với hành động của tâm trong một khoảnh khắc cụ thể.
Phật giáo khuyên con người nên nhận biết vọng niệm và buông bỏ nó. Khi vọng niệm khởi lên, người tu cần quay về với thực tại, chú tâm vào hơi thở hoặc những điều đang xảy ra ở hiện tại để giữ tâm thanh tịnh. Buông bỏ vọng niệm không phải là chối bỏ mọi suy nghĩ mà là giữ tâm sáng suốt, nhận biết đúng sai, và không để những tư tưởng vô ích chi phối.
Vọng niệm khác với vọng tưởng như thế nào?
Định nghĩa vọng tưởng (妄想)
Là những ý nghĩ viển vông, không có thật, sinh ra từ trí tưởng tượng hoặc sự mê muội, xa rời thực tế.
Đặc điểm của vọng tưởng
- Vọng tưởng mang tính dài hạn, liên tục.
- Vọng tưởng thường liên quan đến những gì không có thật, nằm ngoài thực tại.
- Vọng tưởng gắn với ảo tưởng, tưởng tượng về điều không tồn tại.
Ví dụ: Một người cứ nghĩ rằng mình sẽ trở thành vua chúa hay siêu anh hùng, trong khi điều đó là không thể. Có người mắc chứng hoang đường luôn cho rằng mình từng là vợ của Đức Phật ở kiếp trước. Đây là những hiện tượng tâm lý có thật trong thực tế, mặc dù họ không hề mắc chứng bệnh tâm thần nào.
Vọng niệm và vọng tưởng là hai khái niệm có liên quan trong triết học Phật giáo, nhưng chúng có những sắc thái ý nghĩa khác nhau.
Khác biệt giữa vọng niệm và vọng tưởng
| Tiêu chí | Vọng niệm | Vọng tưởng |
|---|---|---|
| Tính chất | Là suy nghĩ sai lệch xuất hiện trong tâm trí | Là tưởng tượng, mơ mộng không có thật |
| Liên quan đến | Hiện tại hoặc thực tế sai lệch | Viễn cảnh xa rời thực tế, không tồn tại |
| Thời gian | Ngắn hạn, thoáng qua | Dài hạn, có thể là ảo tưởng kéo dài |
| Ví dụ | Ghen tị với người khác, nghĩ xấu về ai đó | Tưởng tượng mình có quyền năng đặc biệt |
Kết luận
- Vọng niệm là suy nghĩ phát sinh từ tâm trí sai lệch trong khoảnh khắc hiện tại.
- Vọng tưởng là những ảo tưởng dài hạn, không có cơ sở thực tế.
Cả hai đều là chướng ngại trong việc tu tập và đạt được sự an yên trong tâm hồn, vì vậy Phật giáo khuyên nên nhận diện và buông bỏ chúng để trở về với thực tại.
Phạm Tuệ Linh
[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"2\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"\",\"sourceValue\":\"\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"bannerInfo":"[{\"isBannerBrightnessAdjust\":false,\"bannerBrightnessLevel\":\"\",\"isRandomBannerDisplay\":true}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]
Nguồn
{content}
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Link copied!
Mới cập nhật