Vai Trò của Thiên Kiến Nhận Thức trong Phát Triển Phần Mềm
Last updated: December 21, 2024 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 04 Mar 2020
Kinh nghiệm lập dự toán chi phí dự án phần mềm theo phương pháp Man-Month 2497 - 26 Jul 2024 "Khổ tận cam lai" - Làm thế nào để chuyển hóa từ khổ thành sướng? 2380
- 11 Feb 2024 Càng đọc càng thấm: 10 suy ngẫm sâu sắc từ nhà tâm lý học Carl Jung 2207
- 12 Nov 2024 "Nhân tình thế thái" là gì? "Thời thế" là gì? 1555
- 01 Jul 2023 Phương pháp Shuhari - Làm sao học ít hiểu nhiều? 903
- 01 Aug 2022 "Sponsored Content" là gì? Khác nhau giữa Sponsored Content và Native Advertising? 761
- 10 Sep 2023 Định luật Murphy giải thích tại sao chúng ta luôn gặp xui xẻo vào những lúc tưởng thuận lợi 728
- 01 Feb 2022 Thách thức với doanh nghiệp chuyển đổi số trong thời đại VUCA 665
- 01 Oct 2021 Sự Tự Điều Chỉnh (Self-Regulation) Là Gì? Tại Sao Nó Quan Trọng? 605
- 01 Sep 2022 Thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias) có phải là một dạng bảo thủ? 577
- 09 Aug 2019 Nghịch lý Icarus - Nghịch lý nói hay làm dở (Good idea, bad execution) 562
- 15 Apr 2020 Phần mềm BPM là gì? So sánh với ERP và các phần mềm Workflows 531
- 04 Sep 2022 Hiệu ứng cánh bướm là gì? Ý nghĩa và tác động của hiệu ứng cánh bướm 503
- 03 Oct 2021 Khác biệt giữa thiết kế phần mềm và thiết kế công trình xây dựng 493
- 04 Oct 2023 Authority bias (Thiên kiến uy quyền) là gì? 490
- 19 Dec 2023 Hồi tưởng lạc quan (Rosy retrospection): Khi những quá khứ tươi đẹp có thể đe dọa đến tương lai của bạn 468
- 04 Sep 2020 IQ, EQ hay LQ quan trọng nhất trong thời đại 4.0? 457
- 14 Aug 2022 Khác biệt giữa tiêu chí hoàn thành DOD (Definition of Done) với tiêu chí nghiệm thu (Acceptance Criteria) 453
- 03 Feb 2020 Sản phẩm OEM và ODM là gì? 438
- 14 Sep 2024 11 Cơ Chế Tâm Lý Che Giấu Cần Nhận Diện Để Hiểu Bản Thân và Người Khác 383
- 04 Jan 2023 Đánh giá nhân sự theo chuẩn người Nhật 366
- 08 Dec 2023 Giải mã bí mật của trò chơi vô hạn và hữu hạn 355
- 12 May 2021 Các yêu cầu thay đổi (Change Requests) - nỗi ám ảnh của team dự án phần mềm 346
- 08 Dec 2023 Hiệu ứng Barnum là gì? Hiệu ứng Barnum tốt hay xấu? 339
- 01 Aug 2022 Đỉnh cao ứng xử của kẻ trí tuệ: Nhìn thấu không nói, biết người không bình, hiểu lý không tranh 334
- 01 Aug 2024 Infomercial - Chiến thuật "cô đọng" điều gì đó trong đầu người dùng 327
- 04 May 2024 Hiệu ứng FOMO trong phát triển phần mềm 293
- 02 Oct 2023 OCEAN: Mô hình 5 tính cách Big Five 243
- 18 Mar 2018 Dịch vụ Hosting cho Website là gì? Các lời khuyên chọn Hosting tốt nhất 232
- 17 Aug 2020 Mục tiêu dự án là gì? Làm thế nào để xác định mục tiêu? 212
- 01 Sep 2020 Co-founder là gì? Vai trò của các Co-Founder khi lập nghiệp. 212
- 14 May 2024 Chiến lược răng lược là gì? Làm thế nào để tận dụng chiến lược răng lược trong kinh doanh? 204
- 08 Mar 2022 Mô hình nguồn mở hoạt động ra sao? 183
- 08 Mar 2020 Vì sao doanh nghiệp cần phải tạo Web bán hàng? 158
- 01 May 2023 [Tư vấn CNTT] Quản lý ngân sách CNTT cho doanh nghiệp 155
- 01 Apr 2022 Chi phí nhà thầu phụ chiếm bao nhiêu phần trăm gói thầu? 150
- 19 Aug 2020 Lift & Shift - Phương pháp tối ưu dịch chuyển hệ thống phần mềm qua đám mây 145
- 25 Apr 2018 Bảo hộ bản quyền phần mềm dưới khía cạnh sở hữu trí tuệ như thế nào? 140
- 17 Feb 2018 Hệ luỵ khi sử dụng Web Hosting từ nhà cung cấp kém chất lượng 130
- 01 Nov 2024 Đừng Chỉ Làm Việc, Hãy Trưởng Thành: Bốn Bài Học Từ Thiền Nhật Bản 123
- 21 Mar 2024 12 triết lý sống tối giản bạn nên biết 122
- 09 Feb 2021 Tầm nhìn là gì? Tí dụ minh họa cụ thể về tầm nhìn 120
- 02 Aug 2024 Tổng hợp các câu nói động lực - chất xúc tác cho sự phát triển bản thân 109
- 09 Apr 2025 10 bẫy thao túng bạn có thể chưa biết 106
- 01 Nov 2023 Lòng Tham Vi Tế: Khi Chúng Ta Chạy Theo Miễn Phí Mà Không Biết Đang Đánh Đổi Điều Gì 101
- 18 Jan 2025 Echoist là kiểu người gì? Echoist khác với người hướng nội và người ái kỷ như thế nào? 77
- 08 May 2024 Ghosting và Thao Túng Tâm Lý: Những Điều Gen Z Cần Biết để Bảo Vệ Bản Thân 76
- 07 Feb 2025 Buyer’s remorse: Sự hối hận của người mua sau khi chốt đơn mua hàng 73
- 22 Sep 2024 Hội chứng Zeigarnik – Tại sao những công việc dở dang "đọng" lại trong trí nhớ lâu hơn các công việc đã hoàn thành? 69
- 12 Aug 2025 Hội chứng Imposter Syndrome: Vì sao Quản Lý Dự Án giỏi lại luôn nghĩ mình không đủ giỏi? 57
- 13 Aug 2025 Hội chứng "imposter syndrome" là gì? 47
- 01 Jul 2020 8 Thiên Kiến Nhận Thức Mà Người Quản Lý Dự Án Cần Cảnh Giác 43
- 02 Jul 2025 Một CTO mới tuyển dụng cho công ty phần mềm sẽ xử lý khủng hoảng kỹ thuật như thế nào? 37
- 02 Oct 2024 Lời sấm của Tào Tháo: "Đảo ngược lời khuyên của vợ, thành công ắt đến" 18
Xây dựng phần mềm không hề dễ dàng. Đây là một sự hợp tác liên ngành, đòi hỏi cả chuyên môn kỹ thuật lẫn sự sáng tạo. Tuy nhiên, nhiều dự án phần mềm thất bại không phải do thiếu kỹ năng mà là do sự hiện diện của các thiên kiến nhận thức. Đây là những lối tắt tư duy ảnh hưởng đến khả năng đánh giá và gây cản trở việc ra quyết định chính xác – yếu tố then chốt cho bất kỳ dự án nào. Nhưng nếu được quản lý đúng cách, các thiên kiến nhận thức này có thể trở thành lợi thế cho đội ngũ thực hiện.
Giải thích về thiên kiến nhận thức
Nói một cách đơn giản, thiên kiến nhận thức là những hiện tượng khiến quá trình ra quyết định trở nên phi lý trí hoặc thiếu lý luận. Những quá trình phân biệt này xuất phát từ xu hướng của não bộ muốn xử lý thông tin một cách hiệu quả, nhanh chóng. Tuy nhiên, trong phát triển phần mềm – một quy trình đòi hỏi sự chú ý cao độ, các thiên kiến nhận thức có thể trở nên mất kiểm soát.
Các loại thiên kiến nhận thức phổ biến trong phát triển phần mềm
1. Thiên kiến neo (Anchoring Bias)
Trong trường hợp này, một “mỏ neo” là một hoặc một chuỗi ước tính ban đầu, sau đó bị bóp méo bởi các đầu vào tiếp theo. Thiên kiến này thường xảy ra khi các nhà phát triển phần mềm hoặc thậm chí những người không phải là lập trình viên sao chép ước tính hoặc phương án ban đầu đã được cung cấp. Một ví dụ điển hình là khi khởi động dự án, có ai đó nói rằng dự án sẽ mất từ hai đến năm tuần, và không ai kiểm tra lại kỳ vọng ban đầu, tạo ra nhận thức rằng việc cắt giảm phạm vi là chấp nhận được.
2. Thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias)
Thiên kiến này xảy ra khi các thành viên trong nhóm chỉ chọn hoặc tập trung vào thông tin củng cố niềm tin hiện tại của họ và bỏ qua dữ liệu trái ngược. Điều này thường dẫn đến việc cố chấp giữ một thiết kế tồi hoặc một ngăn xếp công nghệ nào đó, bất chấp các dấu hiệu cảnh báo rằng công cụ hiện tại rõ ràng không hiệu quả.
3. Thiên kiến quá tự tin (Overconfidence Bias)
Đây là xu hướng một nhà phát triển hoặc quản lý tin rằng khả năng của họ hoặc khả năng thành công của dự án tốt hơn thực tế. Điều này thường dẫn đến việc đặt ra thời hạn quá ngắn, ngân sách quá ít hoặc đánh giá thấp mức độ khó khăn của một số nhiệm vụ.
Cách giảm thiểu thiên kiến nhận thức trong các dự án CNTT
-
1. Hợp tác nhóm đa dạng: Việc có một nhóm đa dạng giúp mang lại nhiều quan điểm khác nhau, từ đó giảm thiểu nguy cơ định kiến. Quyết định sẽ vững chắc hơn nếu có sự giao tiếp liên tục và mọi người được khuyến khích phản biện bất kỳ định kiến nào trong một môi trường không phán xét.
-
2. Sử dụng phương pháp ra quyết định dựa trên dữ liệu: Tận dụng các công cụ phân tích dữ liệu để kiểm chứng giả định và định hướng quyết định. Các nền tảng như Hypernet cung cấp phân tích và thông tin theo thời gian thực, đảm bảo rằng quyết định dựa trên dữ kiện thay vì trực giác.
-
3. Áp dụng phương pháp Agile: Các thiết kế lặp và các buổi tổng kết định kỳ trong Agile tạo không gian để đánh giá lại và thay đổi quyết định trước đó. Vì cấu trúc này phản hồi nhanh với phản hồi, nó giúp loại bỏ thiên kiến.
Kết luận
Thiên kiến vô thức là một hiện tượng phổ biến, nhưng trong bối cảnh phát triển phần mềm, chúng có thể được giảm thiểu thông qua các hành động có nhận thức. Thông qua hợp tác liên ngành, phân tích kinh doanh và phát triển phần mềm Agile, các nhóm có thể phản ứng đúng đắn và đảm bảo sự thành công của dự án. Việc hiểu rõ các hiện tượng nhận thức này không chỉ là một bài học lý thuyết mà còn giúp cải thiện phương pháp phát triển phần mềm.
Để biết thêm các công cụ và thông tin tối ưu hóa dự án CNTT của bạn, hãy khám phá các nền tảng như Hypernet.
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Mới cập nhật