Estonia, một quốc gia nhỏ bé với dân số chưa đến 1,4 triệu người, đang trở thành hình mẫu toàn cầu về thành công trong chuyển đổi số. Trong bối cảnh địa chính trị bất ổn, đặc biệt với các quốc gia nhỏ ở Đông Âu như vùng Baltic, Estonia không chỉ lo ngại về kinh tế mà còn cả sự tồn vong trước ảnh hưởng từ nước Nga của Tổng thống Putin.

Sau khi giành lại độc lập từ Liên Xô, Estonia nhanh chóng tận dụng cơ hội để phát triển kinh tế theo hướng công nghệ cao. Là thành viên của European Union (EU) và North Atlantic Treaty Organisation (NATO) từ năm 2004, quốc gia này gây ấn tượng với thành tích sản sinh ra nhiều “unicorns” (startup công nghệ trị giá trên 1 tỷ USD) như Skype, Wise và Pipedrive, thuộc hàng top thế giới tính theo dân số.

Một yếu tố nổi bật trong chiến lược công nghệ của Estonia là sáng kiến e-Residency ra mắt từ tháng 12/2014. Sáng kiến này cho phép người nước ngoài (trừ Nga và Belarus sau chiến tranh Ukraine) đăng ký doanh nghiệp tại Estonia hoàn toàn online, không cần định cư. Đến nay, hơn 120.000 người từ 185 quốc gia đã trở thành e-residents, góp phần tạo ra hơn 34.000 công ty — cứ 5 công ty mới thì có 1 do e-resident thành lập.

Theo bà Liina Vahtras, giám đốc điều hành chương trình e-Residency, người từng làm việc tại Pipedrive, chính phủ Estonia đóng vai trò “tạo điều kiện” thay vì can thiệp, để người dân và doanh nghiệp phát huy tinh thần khởi nghiệp. Việc bán Skype cho Microsoft với giá 8,5 tỷ USD năm 2011 là cột mốc cho thấy tiềm năng làm giàu trong nước.

Một trong những yếu tố cốt lõi của sự thành công là đầu tư vào giáo dục, giúp người dân sẵn sàng làm việc trong nền kinh tế số. Ngoài ra, Estonia chú trọng xây dựng một hệ sinh thái doanh nghiệp đa dạng (diversified business eco-system) và tinh thần cởi mở — trái ngược với quá khứ bị chiếm đóng và khép kín.

e-Residency không chỉ là công cụ thực tế giúp kinh doanh, mà còn là biểu tượng “quyền lực mềm” (soft power) giúp quảng bá hình ảnh Estonia như một quốc gia công nghệ tiên tiến, có dân trí cao và chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp. Estonia đang chủ động tạo ra “bạn bè và người hâm mộ” toàn cầu, giống như cách Lithuania từng làm, theo lời Vahtras.

Dù Estonia không xuất khẩu nhiều trực tiếp sang Mỹ, nhưng các biện pháp thuế quan của Mỹ cũng có thể ảnh hưởng gián tiếp thông qua các đối tác EU. Vahtras kỳ vọng rằng mạng lưới bạn bè được xây dựng thông qua e-Residency sẽ giúp Estonia không bị “quên lãng” trong các bàn đàm phán hòa bình.

Cuối cùng, Estonia cũng đang định hướng đưa thế mạnh công nghệ, đặc biệt là cyber security, vào lĩnh vực quốc phòng. Các buổi họp giữa khu vực công và tư trong lĩnh vực công nghệ đang gia tăng, với mục tiêu hình thành một defence tech sector (ngành công nghệ quốc phòng) năng động. Vahtras nhấn mạnh: "Chúng ta cần làm mọi thứ nhanh gấp 100 lần so với các lĩnh vực khác".

Xem đầy đủ bài viết gốc tiếng Anh tại đây