"Valid Dilemma" là gì? Phân biệt "Valid Dilemma" và "False Dilemma"
Published on: June 11, 2025
Last updated: August 12, 2025 Xem trên toàn màn hình
Last updated: August 12, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 18 Dec 2024
Những Câu Thành Ngữ Khuyến Khích Tư Duy Ngược 778 - 15 Apr 2023 Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 511
- 03 Nov 2022 Bài học từ chuyện hai viên gạch xấu xí 484
- 09 Aug 2022 Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 405
- 12 Apr 2023 Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì? Vận dụng trong điều hành cuộc họp hiệu quả 389
- 18 Jul 2020 Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 379
- 01 Apr 2023 Bí quyết đàm phán tạo ra giá trị từ câu chuyện Chia Cam 355
- 07 Aug 2019 Câu chuyện thanh gỗ ngắn và bài học kinh doanh cho Doanh nghiệp 341
- 22 May 2022 Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 310
- 11 Sep 2024 Mindset, skillset, toolset là gì? 286
- 23 Jun 2024 Người trí tuệ không tranh cãi ĐÚNG/SAI 192
- 01 Dec 2023 Tư duy ngược - Chuyện số 1: Nơi nguy hiểm nhất là nơi an toàn nhất 186
- 02 Oct 2023 Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 184
- 01 Sep 2023 Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích 181
- 11 Sep 2022 Từ truyện “Thầy bói xem voi” tới quản trị bằng Tư Duy Hệ Thống 177
- 03 Sep 2020 Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 175
- 10 Sep 2024 Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 171
- 09 Jan 2025 10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 147
- 15 Mar 2024 Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 137
- 16 Feb 2024 Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 134
- 11 Sep 2020 Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 128
- 05 Dec 2022 Hỏi 5 lần (5 WHYs) – Kỹ thuật "đào" tận gốc cốt lõi vấn đề 121
- 10 Aug 2020 Bạn có biết quy tắc thất bại nhanh: Fail early, fail often, fail cheap, but always fail forward 89
- 11 Mar 2025 Thiên hướng Hành động (Bias for Action) và Thiên hướng Quy trình (Bias for Process) tác động tiêu cực tới "đổi mới và sáng tạo" như thế nào? 46
- 01 May 2025 Vì Sao Các Cửa Hàng Trung Quốc Không Vội Vã Phục Vụ Khách Hàng? 46
- 16 Apr 2025 Lãnh đạo linh hoạt: Hành động (Bias for Action) hay không hành động (Non-Action)? 23
- 06 Dec 2025 Sức mạnh của phương pháp 30-for-30: Bạn đã bao giờ cam kết 30 ngày liên tục cho một mục tiêu? 22
"Valid dilemma" là gì?
- Valid = hợp lý, có cơ sở, đúng đắn.
- Dilemma = tình huống tiến thoái lưỡng nan, buộc phải chọn giữa hai (hoặc nhiều) lựa chọn đều khó khăn hoặc đều có mặt tiêu cực.
Vậy valid dilemma có thể hiểu là:
"Tình huống tiến thoái lưỡng nan thực sự" — tức là một tình huống khó xử có thật, hợp lý và không thể dễ dàng giải quyết bằng một lựa chọn “hoàn hảo”.
Theo chiều ngược lại, chúng ta hay bắt gặp thuật ngữ đối nghịch "False dilemma"
| Thuật ngữ | Giải thích |
|---|---|
| False dilemma (còn gọi là false dichotomy hoặc either-or fallacy) | “Tiến thoái lưỡng nan giả” — một ngụy biện khi người nói trình bày vấn đề như chỉ có 2 lựa chọn đối lập, trong khi thực tế còn nhiều phương án khác. |
Tóm tắt khác biệt:
- Valid dilemma = thật sự bị kẹt giữa 2 lựa chọn đều khó.
- False dilemma = bị ép tin rằng chỉ có 2 lựa chọn, trong khi không phải vậy.
Bảng so sánh chi tiết giữa "Valid Dilemma" và "False Dilemma" (có thể dùng cả trong học thuật lẫn môi trường công sở):
| Tiêu chí | Valid Dilemma (Lưỡng Nan Hợp Lệ) | False Dilemma (Ngụy Lưỡng Nan) |
|---|---|---|
| Định nghĩa | Tình huống tiến thoái lưỡng nan thật sự, chỉ có vài lựa chọn rõ ràng và mỗi lựa chọn đều có mặt tiêu cực hoặc rủi ro. | Ngụy biện hoặc nhận định sai, ép người nghe tin rằng chỉ có 2 lựa chọn, trong khi thực tế còn nhiều phương án khác. |
| Nguồn gốc | Xuất phát từ thực tế khách quan, ràng buộc bởi quy luật, hoàn cảnh hoặc giới hạn tài nguyên. | Xuất phát từ cách lập luận thiếu chính xác hoặc cố tình thao túng lựa chọn của người khác. |
| Ví dụ đời sống | Công ty phải chọn: (1) sa thải nhân viên để giảm chi phí, hoặc (2) giữ nhân sự và chấp nhận lỗ ngắn hạn. | Sếp nói: “Hoặc là làm theo đúng cách tôi nói, hoặc là nghỉ việc đi” — trong khi thực tế còn nhiều phương án khác để đạt mục tiêu. |
| Đặc điểm nhận diện | - Lựa chọn ít (thường 2-3). - Không thể tránh mặt tiêu cực ở cả hai bên. - Có bằng chứng và giới hạn thực tế. |
- Thường chỉ đưa ra đúng 2 phương án cực đoan. - Không xét tới các lựa chọn trung gian. - Thiếu hoặc cố tình bỏ qua bằng chứng. |
| Mục đích | Giúp đánh giá và cân nhắc giải pháp tốt nhất trong điều kiện khó khăn thực tế. | Thuyết phục hoặc ép buộc người khác vào một lựa chọn định sẵn. |
| Tác động đến quyết định | Tăng tính thực tế và sự chín chắn khi lựa chọn. | Dễ dẫn đến quyết định sai hoặc bị thao túng. |
| Từ đồng nghĩa | Real dilemma, genuine dilemma. | False dichotomy, either-or fallacy, black-and-white thinking. |
| Cách xử lý | Phân tích ưu – nhược điểm từng phương án, chọn giải pháp ít thiệt hại nhất. | Nhận diện và phá vỡ khuôn mẫu “chỉ có 2 lựa chọn”, tìm thêm phương án mới. |
💡 Mẹo nhớ nhanh:
- Valid dilemma = “thật” → chấp nhận và xử lý.
- False dilemma = “giả” → gỡ bỏ rào cản tư duy.
Nguyễn Thị Kiều
TIGO CONSULTING
[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"1\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"\",\"sourceValue\":\"\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]
Nguồn
{content}
Khám phá thêm các chủ đề sau
Bài trước
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
