Lòng Tham Vi Tế: Khi Chúng Ta Chạy Theo Miễn Phí Mà Không Biết Đang Đánh Đổi Điều Gì
Một vài năm trước, có tin đồn rằng giá xăng sẽ tăng thêm 2.000 đồng mỗi lít vào ngày mai. Chiều và tối hôm đó, hàng ngàn xe máy và ô-tô chen chúc tại các cây xăng để mua dự trữ. Nhiều người đổ đầy bình xe, thậm chí mang theo cả can nhựa để tích trữ.
Không chỉ dừng lại ở đó, hàng ngàn người cũng đổ xô đến nhận phần ăn miễn phí tại McDonald's. Thực sự bất ngờ trước sự "hăng hái" của mọi người. Chưa thấy lợi ích đâu, chỉ thấy kẹt xe khủng khiếp, khói xăng thì ngột ngạt. Đến lúc phải chữa bệnh do hít khói xăng chắc còn tốn kém hơn. Đứng xếp hàng cả tiếng dưới trời nắng gắt, nếu dành thời gian đó đi làm có lẽ kiếm được nhiều hơn giá trị một phần bánh mì miễn phí.
Giả sử mua được 10 lít xăng thì tiết kiệm được 20.000 đồng, nhưng tích trữ xăng trong nhà lại tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, có thể đánh đổi cả mạng sống. Hay như ở các khu du lịch resort, vào cửa miễn phí nhưng phí gửi xe 15-20.000 đồng, một ly trà đá 5.000 đồng, một ổ bánh mì 30.000 đồng. Tính ra, lợi đâu không thấy, chỉ thấy thiệt (lợi bất cập hại). Chưa kể mất công xếp hàng, đội nắng, chen lấn, chẳng ngắm được gì ngoài đám đông người và mùi mồ hôi, rác rưởi khắp nơi.
Nghĩ lại, có điều gì đó thật lạ lùng khi người ta cứ ùn ùn đổ xô tham gia những “sự kiện” kiểu này. Có lẽ là do một lòng tham rất vi tế trong mỗi người. Hễ thấy lợi, ta hành động ngay, quên mất phải suy xét kỹ xem lợi hại có cân bằng không. Cái gì “lấy” được mà không mất công thì lại càng thích thú.
Lòng tham không nhất thiết là trộm cắp hay tham nhũng. Đôi khi chỉ là niềm vui tự nhiên khi nhận được điều gì mà không cần lao động, không phải mất công tìm kiếm. Dĩ nhiên, ai cũng thấy vui khi được tặng, nhưng cũng cần cảnh giác với lòng tham của chính mình. Bởi lòng tham rất tinh vi, có thể ẩn sau những danh từ nghe hợp lý, như “được cho mà”, “miễn phí mà”.
Có những thứ nhận không gây hại gì, nhưng có thứ lại làm xáo trộn xã hội, khiến bản thân vất vả, tâm hồn xao động, rồi còn bị người khác chê cười. Trong số đó, không ít người khá giả, có cả xe ô-tô, đâu đến mức phải tích góp từng đồng mà trữ cả chục lít xăng trong nhà như nuôi một quả bom nguy hiểm. Hay trong dòng người xếp hàng chờ bánh miễn phí của McDonald, cũng không ít người ăn mặc bảnh bao, xe cộ bóng loáng.
Thực ra, tôi cũng như mọi người, cũng thích lợi ích. Nhưng lâu lâu phải nhắc nhở bản thân tỉnh táo lại một chút!