1. “Bút sa gà chết” có nghĩa là gì?

Bút sa gà chết là câu thành ngữ đề cao sự cẩn thận trong mọi quyết định, đặc biệt là những quyết định mang tính ràng buộc cao, có ký kết giấy tờ, để tránh những hậu quả không mong muốn. Vì nếu gặp sự cố sẽ phải chịu trách nhiệm với những gì đã quyết.

• Bút sa: có nghĩa là đặt bút, viết xuống. Theo văn hóa xưa, bút dùng mực tàu để viết. Vì thế, một khi bút sa là không thể xóa được nữa.
• Gà chết: chỉ một hậu quả nghiêm trọng khôn lường khi đưa ra một quyết định sai. Vì ngày xưa ông bà lấy chăn nuôi làm trọng. Nên khi mất gà cũng đồng nghĩa với mất một tài sản trong nhà.

Thành ngữ "bút sa gà chết" và ý nghĩa ẩn đằng sau

Qua hình tượng mang đậm văn hóa đó, bút sa gà chết có thể truyền đạt được nhiều ý nghĩa sâu sắc:

• Quyết định gắn liền với trách nhiệm: Bút sa gà chết lời nhắc về quyết định đi đôi với trách nhiệm. Một quyết định đưa ra đồng nghĩa với bạn phải chịu trách nhiệm. Sự trả giá có thể còn nghiêm trọng hơn bạn nghĩ.
• Không nên giải quyết hậu quả bằng một cách không đứng đắn: Nếu chọn cách đi đường vòng thì bạn không còn lựa chọn nào hơn là phải đánh đổi một thứ gì đó, thậm chí là rất nhiều thứ.
• Cẩn thận với những quyết định cám dỗ: Đứng trước những lợi ích hay những lời có cánh dành cho mình, bạn phải hết sức cẩn thận. Bởi khi ấy, quyết định của bạn bị chi phối nhiều bởi cảm xúc.

Như vậy, ý nghĩa câu thành ngữ "Bút sa gà chết" chính là một lời nhắc nhở mọi người, trước khi đưa ra một quyết định hoặc làm một việc gì đó (ký kết, hợp tác,...) thì nên suy nghĩ cẩn trọng, tìm hiểu thật kỹ càng. Bởi chỉ cần một sai lầm nhỏ bạn cũng sẽ phải chịu trách nhiệm với những gì đã quyết. Đôi khi chính những quyết định của bạn sẽ gây ảnh hưởng đến những người khác, thậm chí là chính bản thân mình.

2. Nguồn gốc thành ngữ “bút sa gà chết”

Không phải tự nhiên mà hình tượng bút và gà xuất hiện trong câu thành ngữ như một biểu tượng. Câu thành ngữ được đúc kết từ nhiều nét văn hóa truyền thống của người Việt.

2.1 Tục lệ hối lộ quan lại ngày xưa

Theo thông lệ ngày xưa, khi có một khuất mắc gì khó giải quyết hay có chuyện phiền phức với hàng xóm, người dân thường muốn giải quyết mọi chuyện một cách êm xuôi. Phần vì ngày xưa người ta rất sĩ diện sợ mọi chuyện vỡ lở. Phần vì luật pháp ngày trước còn lỏng lẻo hơn nữa người dân cũng không biết rõ nên họ sinh lòng lo sợ. Vì thế nạn hối lộ quan lại khi xưa diễn ra khá nhiều. 

Người dân khi muốn cậy quan lại làm gì, thường trầu, rượu và làm gà mang đến nhờ quan viết cho lệnh phán có lợi cho mình. 

2.2 Do tục cúng bái ngày xưa

Người dân ngày xưa rất tin tưởng thần linh. Đời sống của họ rất phong phú và gần như đóng vai trò chủ đạo trong nhiều quyết định. Chính vì thế, việc mời các thầy cúng diễn ra khá thường xuyên. Để mời được thầy cúng chấp bút thì cần có lễ vật, ít nhất là một mâm lễ vật có thịt gà. 

Hai nguồn gốc trên đều có ý nghĩa khá tiêu cực gắn liền với sự trả giá cho một quyết định sai lầm, hay những việc làm không chân chính. Vậy nên, nhìn ở góc độ văn hóa ý nghĩa câu bút sa gà chết còn ngầm phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội, đồng thời cảnh tỉnh thế hệ sau.

3. Bút sa gà chết tiếng anh là gì?

“What is written binds the writer”, dịch thô có nghĩa là “Cái gì được viết thì liên kết với tác giả” Có thể hiểu là những gì bạn viết ra thì sẽ gắn liền với trách nhiệm của bạn với nó. Ý muốn khuyên người ta cẩn thận trước khi đưa ra quyết định. 

Câu “What is written binds the writer” có thể tạm thể hiện ý nghĩa của thành ngữ bút sa gà chết khi bạn muốn chuyên ngữ.

Ngoài ra, một số câu khác đồng nghĩa với "bút sa gà chết" có thể kể đến như:

• The die is cast
• Crossed the Rubicon

'The die is cast' = con súc sắc đã gieo -> nghĩa là một sự kiện/sự việc đã xảy ra hoặc một quyết định đã được quyết mà không thay đổi được (an event has happened or a decision has been made that cannot be changed); bút sa gà chết.

Thành ngữ trong tiếng Anh "Crossing the Rubicon" (nghĩa đen: băng qua Rubicon; nghĩa bóng - tạm dịch: phóng lao phải theo lao) có nghĩa là đi qua nơi không thể quay đầu lại và nó còn ám chỉ việc Julius Caesar cho quân đội của mình băng qua Rubicon để tiến đánh thành Rome năm 49 TCN, đó được xem như là một hành động nổi dậy.

4. Những câu thành ngữ gần nghĩa với bút sa gà chết

Thành ngữ bút sa gà chết có ý nghĩa chính thể hiện mối quan hệ giữa quyết định và trách nhiệm.

Hãy cùng tham khảo một số thành ngữ sau đây:

• Bụng làm dạ chịu

Ý nghĩa: Tự làm tự chịu, khi bạn đưa ra một quyết định sai trước sau gì bản thân cũng phải tự gánh trách nhiệm.

• Ai làm nấy chịu

Ý nghĩa: Ai làm thì quy trách nhiệm cho người đó, không thể trốn tránh cùng không thể cầu cứu người khác.

• Có gan ăn cướp, có gan chịu đòn

Ý nghĩa: Trước khi quyết định làm gì cũng phải suy xét đúng sai, nếu không hậu quả phải tự mình gánh lấy.

• Dắt voi phải tìm đường cho voi đi

Ý nghĩa: Khi đã đưa ra quyết định giúp đỡ hay thúc đẩy người khác thì phải có trách nhiệm hỗ trợ giúp đỡ họ.

Câu thành ngữ bút sa gà chết thể hiện ý nghĩa sâu sắc về quyết định và trách nhiệm cũng như những bài học cho thế hệ sau. Hy vọng bài viết có thể mang lại cho bạn nhiều cách giải nghĩa thú vị và nhiều góc nhìn mới mẻ. 

Sưu tầm
Nguồn: Internet