Vì sao học giỏi mà vẫn nghèo, học dốt lại thành đạt trong cuộc sống?

Published on: May 02, 2025
Last updated: August 09, 2025 Xem trên toàn màn hình

Recommended for you

04 Sep 2021 Tào lao là gì? Các bí quyết để tránh tào lao trong giao tiếp 1758
01 Oct 2024 "Tâm sinh tướng" là gì? 1638
28 Apr 2023 Mô hình Why, How, What là gì? 1211
04 Aug 2021 Đừng sợ đi chậm, chỉ sợ đứng yên 1158
07 Aug 2024 Kỷ nguyên VUCA và TUNA – Cơ hội phát triển và chuyển đổi mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng 4.0 1079
16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 Thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần I) 966
01 Aug 2022 20 bài học kinh nghiệm rút ra từ Tam Quốc Diễn Nghĩa 846
29 Jul 2020 Câu chuyện mài chiếc rìu trước khi chặt cây: Bài học từ tổng thống vĩ đại nhất của nước Mỹ - Abraham Lincoln 670
15 Apr 2023 Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 657
15 Aug 2024 Kỹ năng thuyết trình với kỹ năng ABC (Accuracy, Brevity, Clarity) 631
24 Mar 2021 Hiệu ứng Dunning-Kruger – Ảo tưởng sức mạnh về năng lực của bản thân 626
29 Sep 2022 Từ chuyện người ăn xin và chiếc cần câu cá, điều gì là quan trọng nhất: Kiến thức, kỹ năng hay thái độ với cuộc sống 603
18 Jul 2020 Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 581
12 Jul 2023 Vì sao ngày càng nhiều dự án phần mềm thất bại? 505
10 Sep 2024 Cây dừa giữa giông bão: Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” 493
09 Aug 2022 Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 470
12 Feb 2025 Thành Công Không Chỉ Dựa Vào Chăm Chỉ, Trí Thông Minh Hay Tiền Bạc – Mà Cần "Căn Cơ" 457
12 Jun 2022 Marcus Aurelius: Hạnh phúc phụ thuộc vào chất lượng của những suy nghĩ 434
22 May 2022 Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 401
16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần II) 394
13 Feb 2025 Căn Cơ Là Gì? Yếu Tố Quyết Định Thành Bại Trong Cuộc Sống 386
11 Oct 2024 "Kham Nhẫn" Trong Kinh Doanh: Sức Mạnh Của Sự Kiên Nhẫn 384
10 Jul 2021 Chuyên gia chia sẻ các nguyên tắc tư duy sáng tạo hệ thống với tên gọi Systematic Inventive Thinking (SIT) 381
08 Nov 2022 16 phong cách làm việc của người Nhật Bản mà Việt Nam cần học hỏi 357
22 Jan 2025 Khi ngư dân không thể ra khơi, họ sửa lưới 288
20 Dec 2022 Bài học quản lý nhân sự từ một trận chung kết bóng đá 269
11 Sep 2022 Sức mạnh của lời khen 260
02 Oct 2023 Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 223
15 Mar 2024 Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 202
01 Sep 2023 Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích 191
03 Sep 2020 Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 190
10 Sep 2024 Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 190
02 May 2024 Những trích dẫn hàng đầu của Albert Einstein để truyền cảm hứng và động lực 186
01 Jan 2025 Phương Pháp Shadow Work: Chìa Khóa Chữa Lành Và Phát Triển Bản Thân 172
12 Jul 2021 Để chuyển đổi số, cần “bẻ gãy” (disrupt) trong tư duy 171
09 Jan 2025 10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 165
16 Feb 2024 Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 160
15 Sep 2020 Hai câu chuyện về dòng nước - Ao tù hay suối nguồn tươi trẻ? 156
01 Aug 2022 Bí quyết số 1 cho doanh nghiệp 4.0 với 10 chiến lược phát triển năng lực nhân sự CNTT 136
11 Sep 2020 Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 136
30 Aug 2024 Suy ngẫm: 30 nguyên tắc xử thế trong quan hệ xã hội 127
11 Mar 2024 30 câu hỏi về triết lý sống sách vở không dạy 119
28 Feb 2025 “Học giỏi” hay “giỏi học”? 113
09 Dec 2024 10 nghịch lý quản trị khiến tổ chức mãi loay hoay 108
01 May 2025 Vì Sao Các Cửa Hàng Trung Quốc Không Vội Vã Phục Vụ Khách Hàng? 78
19 Jul 2023 3 cấp độ của thất bại và bí quyết "cái khó ló cái khôn" 73
23 Aug 2023 Đẽo Cày Giữa Đường: Bài học về tâm trí mạnh mẽ 53
03 Jul 2025 “Đo ni đóng giày” trong xã hội hiện đại: Xu hướng hay ngược hướng? 46
10 Mar 2025 Mặt tối của thành công – 3 sự thật trần trụi 33
04 May 2025 Bí quyết nói tiếng Anh lưu loát không cần giỏi 4 kỹ năng văn vở 24
16 Aug 2025 Hoài nghi khoa học với 20 thuật ngữ bi quan về hiệu quả của Scrum 23

Khi “Giỏi” Không Còn Là "Con Nhà Người Ta"

Ở thời điểm hiện tại, nếu bạn vẫn còn xem việc “đứng top lớp”, “học sinh giỏi”, hay “trường đại học danh giá” là con đường chắc chắn dẫn đến thành công – thì có lẽ bạn đang sống trong quá khứ.

Ngày nay, xã hội không còn vận hành theo nguyên lý “ai giỏi hơn ai” mà đã chuyển sang một logic khác: “ai cần ai?”

Trong một thế giới mà AI đang dần thay thế các kỹ năng hàn lâm, nơi mà bằng giỏi trở nên phổ biến đến mức lạm phát, thì năng lực tạo giá trị, khả năng kết nối và sự khác biệt mới là điều đáng nói. Từ mẫu giáo đến đại học, số lượng học sinh giỏi chiếm đa số – nhưng thực tế lại cho thấy, những người thành công vượt trội lại thường không nằm trong nhóm ấy.

Đọc thêm: “Học giỏi” hay “giỏi học”?

Nghịch Lý: Vì sao học DỐT ra đời có cuộc sống TỐT hơn học giỏi?

1. Tư duy không bị ràng buộc bởi điểm số

Người học giỏi thường gắn thành tích với giá trị bản thân. Họ cố gắng để duy trì vị thế, sợ mắc sai lầm và ngại thử cái mới. Ngược lại, những người từng bị xếp loại “kém” thường học theo bản năng, tìm hiểu theo cách riêng và phát triển tư duy độc lập – một lợi thế lớn trong môi trường làm việc sáng tạo.

Giỏi trong trường không đồng nghĩa với giỏi ngoài đời. Điểm số là thước đo trong hộp, cuộc sống lại cần người biết thoát ra khỏi chiếc hộp đó.

2. Không cố xây dựng hình tượng hoàn hảo

Học sinh giỏi bị áp lực bởi kỳ vọng – từ gia đình, thầy cô, thậm chí chính bản thân họ. Điều đó khiến họ ngại thất bại và thiếu linh hoạt. Ngược lại, người “học kém” không bị ràng buộc bởi hình tượng. Họ sẵn sàng thử sai, chấp nhận rủi ro và phát triển từ thất bại.

Trong thế giới đầy biến động, người dám làm mới là người tiến xa, không phải người luôn đúng.

3. Biết nhờ vả và hợp tác đúng lúc

Thay vì “ôm đồm” mọi việc như học sinh giỏi thường làm để duy trì điểm số tuyệt đối, những người học yếu hơn lại có thói quen tìm kiếm sự giúp đỡ và phối hợp với người khác – một kỹ năng cực kỳ quan trọng trong xã hội hiện đại, nơi làm việc nhóm là tiêu chuẩn, không phải lựa chọn.

4. Phát triển đúng sở thích và đam mê

Không ít người học không giỏi vì dành thời gian cho các hoạt động họ thực sự yêu thích: âm nhạc, thể thao, công nghệ, kinh doanh... Họ khai thác đam mê đó đến tận cùng và biến nó thành sự nghiệp. Còn nhiều người giỏi lại không biết mình thật sự yêu gì – chỉ biết chạy theo kỳ vọng.

Thành công không đến từ việc giỏi hơn người khác, mà từ việc giỏi hơn chính mình ở lĩnh vực mình yêu thích.

5. Chịu được thất bại – sẵn sàng làm lại

Những người từng bị đánh giá thấp quen với việc vấp ngã nên không quá sốc khi thất bại. Họ coi thất bại là một phần tự nhiên của hành trình học hỏi, trong khi người “giỏi” lại dễ chùn bước khi không đạt kỳ vọng.

Trong khởi nghiệp, kinh doanh hay nghệ thuật, sức bật sau thất bại còn quan trọng hơn cả nền tảng ban đầu.

6. Giỏi giao tiếp – mạnh về xã hội

Do từng phải “sống sót” trong hệ thống đánh giá nghiêm ngặt, người học yếu thường phát triển kỹ năng xã hội tốt hơn, biết cách nhờ vả, kết nối, thương lượng và hòa đồng. Đây là năng lực vàng trong thời đại quan hệ và cộng tác.

7. Có động lực nội tại, không chạy theo khen thưởng

Người học giỏi dễ bị phụ thuộc vào lời khen và kết quả. Người học “kém” lại làm vì đam mê, vì muốn chứng minh bản thân, vì khát vọng riêng. Động lực nội tại là thứ giúp họ kiên trì vượt bão – thứ mà bảng điểm không thể đo được.

Kết luận: Đã đến lúc thay đổi thước đo thành công

Nếu chúng ta vẫn còn dùng hệ quy chiếu “ai học giỏi hơn ai” để đánh giá con người, thì sớm muộn gì cũng đánh mất nhân tài đích thực – những người có thể không giỏi trong lớp học, nhưng cực kỳ hữu ích cho xã hội.

Hãy dạy con cái, học sinh, nhân viên, và chính bản thân mình một câu hỏi mới:

Tôi giỏi đến đâu không quan trọng bằng việc: Xã hội cần gì ở tôi? Và tôi cần ai để làm điều đó tốt hơn?

Đó mới là cách tư duy đúng đắn trong thời đại AI, tự động hóa, sáng tạo và kết nối.

Tư Duy Mới Thời AI: Đừng Hỏi “Ai Giỏi Hơn Ai?” – Hãy Hỏi “Ai Cần Ai?”

A A A A

[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"3\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"1\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"\",\"sourceValue\":\"\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]

Nguồn

{content}