Xu hướng mới trong thế giới điện toán đám mây (cloud computing) là tách các hệ thống nguyên khối (monoliths) thành các dịch vụ vi mô (microservices) nhằm cải thiện khả năng mở rộng (scalability) của hệ thống. Nhưng liệu đó có phải là lý do duy nhất khiến chúng ta làm điều này? Bên cạnh khả năng mở rộng, microservices còn mang lại vô số lợi ích khác. Những lợi ích này không chỉ "có thì tốt" mà còn là điều khách hàng hiện đại (modern-day customers) thực sự đòi hỏi — như tính sẵn sàng cao (high availability), độ trễ thấp (low latency), và khả năng triển khai tính năng nhanh chóng.

Tuy nhiên, những lợi ích này chỉ đạt được nếu bạn tuân theo một số thực hành nhất định. Để làm được điều đó, bạn không chỉ cần thay đổi mã nguồn (code) mà còn phải thay đổi tư duy (mindset) về cách nhìn nhận các dịch vụ. Việc hiểu rõ động lực và mục đích của việc tạo ra microservices là yếu tố then chốt để dẫn đến thành công cho bất kỳ ứng dụng đám mây hiện đại nào.

Một số điểm cần cân nhắc khi chuyển từ monolith sang microservices:

• Dịch vụ nhỏ, tập trung (Small focused services): Mục tiêu không chỉ là tái cấu trúc mã thành các thực thể khác nhau. Ý tưởng cốt lõi là mỗi dịch vụ chỉ làm một việc và làm “đúng”.

• Đừng quá đà nhưng cũng đừng ngại nhiều microservices: Không có kích thước chuẩn nào cho một microservice. Có thể là một dịch vụ rất nhỏ với một API, hoặc một dịch vụ lớn hơn với nhiều API và các điểm đầu cuối bất đồng bộ (async endpoints). Dịch vụ lớn sẽ tiếp tục phình to theo thời gian và phải tái cấu trúc lại. Quy tắc cơ bản là đưa ra quyết định hợp lý theo từng trường hợp.

• Kỳ vọng cao về thời gian hoạt động và SLA: Microservices được kỳ vọng là cực kỳ đáng tin cậy. Dù có thể gặp lỗi, chúng phải phục hồi nhanh chóng. Hệ thống cần có fallbacks và cache ở nhiều tầng để đảm bảo SLA với nhiều chữ số 9 (multiple nines).

• Khắc phục sự cố nhanh chóng: Triển khai nhanh đồng nghĩa với việc sửa lỗi (fix forward) cũng nhanh như quay lui (rollback). Hãy sử dụng feature flags không chỉ để rollback an toàn mà còn để kiểm soát tính năng.

• Không chỉ microservices, mà còn micro-frontends: Các nguyên tắc tương tự cũng được áp dụng cho frontend. Micro-frontends giúp bạn phát hành từng phần giao diện độc lập. Frontend không chỉ là UI – còn nhiều thứ khác phía sau.

• Triển khai liên tục (Continuous Deployment): Mã sẽ được đưa vào môi trường production chỉ trong vài phút. Dịch vụ nhỏ, thay đổi nhỏ giúp build và deploy nhanh. Điều này đòi hỏi kiểm thử tự động, tuân thủ test pyramid, kiểm tra chất lượng mã nghiêm ngặt và rollback tự động.

• Công nghệ luôn thay đổi (Evolving Technologies): Bạn cần sẵn sàng thay đổi công nghệ thường xuyên hơn so với monolith. Microservice phục vụ mục tiêu cụ thể, nên cần cập nhật công nghệ tương ứng. Điều này thúc đẩy sự đổi mới.

• Rủi ro khi mắc lỗi là tối thiểu: Vì thay đổi nhỏ và rollback nhanh khi kiểm thử thất bại, nên việc triển khai dễ dàng hơn. Lỗi dễ cô lập vì bạn biết rõ API nào của microservice nào bị lỗi.

• Lập trình viên và người review mã hài lòng: Thay đổi nhỏ, thường xuyên giúp review dễ dàng, không còn kéo dài hàng ngày. Branch ngắn hạn, ít xung đột merge. Việc kiểm tra chất lượng cũng dễ quản lý hơn.

• Tự động hoàn nguyên (Automated Reverts): Nếu kiểm thử hoặc kiểm tra chất lượng thất bại, hệ thống sẽ tự động rollback commit. Dù cần giảm thiểu lỗi âm tính giả (false negatives), nhưng đổi lại lập trình viên tự tin hơn khi triển khai.

• Chỉ cần tuân thủ hợp đồng API (API contracts): Các nhóm khác chỉ cần biết khi hợp đồng API thay đổi. Hợp đồng này không chỉ bao gồm giao diện phản hồi mà còn cả hành vi API. Những thay đổi về framework, hạ tầng hay phiên bản mới có thể ẩn với người dùng.

• Chuẩn bị cho lưu lượng cao (High traffic): Khi tách một dịch vụ lớn thành nhiều dịch vụ nhỏ, các tương tác nội bộ trở thành tương tác bên ngoài. Mỗi microservice có thể nhận lưu lượng từ cả bên ngoài lẫn từ các dịch vụ khác, bao gồm các tác vụ nền. Do đó cần có rate-limiting và backpressure.

• Luồng API ngắn và đơn giản (Simplified API flows): Nếu microservice quản lý một thực thể dữ liệu cụ thể, thì các tương tác nên giới hạn trong thực thể đó. Ví dụ: dịch vụ người dùng (user service) không nên lưu thông tin về tính năng, gói cước, hay doanh nghiệp của người dùng. Thay vào đó, hãy tạo orchestration services để tổng hợp và xử lý logic kinh doanh.

• Văn hóa DevOps là chìa khóa (DevOps culture): Microservices giả định rằng nhóm dev chịu trách nhiệm toàn bộ – từ phát triển, kiểm thử đến triển khai và hạ tầng. Việc tách nhóm vận hành riêng chỉ gây cồng kềnh và làm mất lợi ích microservices.

• Tin tưởng vào cache đối với dịch vụ dữ liệu: Dù có thể dùng cơ sở dữ liệu với autoscaling và hỗ trợ nhiều vùng, nhưng việc dùng cache giúp đảm bảo SLA ổn định cho cả khách hàng nội bộ và bên ngoài.

• Microservices làm hài lòng doanh nghiệp và khách hàng: Đây là điểm cốt lõi để thuyết phục ban lãnh đạo đầu tư chuyển từ monolith sang microservices. Khách hàng đòi hỏi tính năng nhanh, SLA tốt, độ tin cậy cao. Từ đó dẫn đến doanh thu cao hơn, giảm chi phí hạ tầng, và lợi thế cạnh tranh.

• Kiến trúc rời rạc (Loosely coupled architecture): Xem mỗi dịch vụ như một thực thể độc lập giúp dễ bảo trì và triển khai tính năng mới. Phụ thuộc lẫn nhau sẽ làm chậm tiến độ. Hiểu rõ “kiến trúc rời rạc” là gì và thực hiện nghiêm túc là điều thiết yếu.

• Nhiều tương tác bất đồng bộ (Asynchronous chatter): Để đạt SLA và cô lập lỗi, microservices thực hiện nhiều tác vụ dưới dạng bất đồng bộ. Nếu không nằm trong đường đi chính (critical path) thì nên làm bất đồng bộ.

• Metrics, Logging và Alerts là yếu tố sống còn: Dịch vụ nhỏ giúp dễ debug, ít luồng logic nên việc cảnh báo và đo lường rất hiệu quả. Đây là một trong các lý do microservices đạt độ sẵn sàng rất cao. Đồng thời, log ít nhưng mang nhiều thông tin giá trị hơn.

Trên đây là một số điểm để thay đổi tư duy khi tiếp cận microservices, khác với cách tiếp cận hệ thống nguyên khối (monoliths) truyền thống. Để tìm hiểu sâu hơn về microservices, hãy đón đọc bài viết tiếp theo hoặc tham khảo các liên kết được đề xuất.

Tác giả: Deepesh Thakkar