Hiệu ứng Matthew: Tác động và Ứng dụng trong Chuyển đổi Số và Công nghệ tại Việt Nam
Last updated: October 15, 2024 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 01 Aug 2022
20 bài học kinh nghiệm rút ra từ Tam Quốc Diễn Nghĩa 849 - 15 Apr 2023 Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 665
- 15 Feb 2021 Ứng dụng thuyết ngũ hành trong quản lý 593
- 18 Jul 2020 Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 586
- 23 Dec 2021 Quy trình tự động hóa RPA là gì? RPA khác với AI như thế nào? 559
- 04 Mar 2019 Quản trị Team là gì? Team và Group khác nhau như thế nào? 553
- 12 Jul 2023 Vì sao ngày càng nhiều dự án phần mềm thất bại? 506
- 09 Aug 2022 Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 471
- 19 Aug 2024 Kiểm toán công nghệ thông tin (IT Audit) - Nghề mới mẻ ở Việt Nam 444
- 02 Jan 2024 Domain Engineering là gì? 415
- 22 May 2022 Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 405
- 01 Sep 2023 "Data steward" là gì? 343
- 08 Mar 2021 PMO là gì? Vai trò của PMO trong quản trị doanh nghiệp? 328
- 05 Aug 2024 Giải mã 10 sai lầm về quản lý thay đổi 311
- 20 Dec 2022 Bài học quản lý nhân sự từ một trận chung kết bóng đá 269
- 02 Oct 2023 Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 227
- 13 Apr 2021 Ví sao thuê nhân sự bên ngoài (staffing outsourcing) là xu hướng mới trong thời đại 4.0? 210
- 15 Mar 2024 Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 204
- 03 Sep 2020 Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 191
- 01 Sep 2023 Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích 191
- 10 Sep 2024 Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 190
- 01 Mar 2023 12 rào cản của chuyển đổi số doanh nghiệp nhỏ và vừa 181
- 12 Jul 2021 Để chuyển đổi số, cần “bẻ gãy” (disrupt) trong tư duy 171
- 09 Jan 2025 10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 166
- 16 Feb 2024 Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 162
- 01 Aug 2022 Bí quyết số 1 cho doanh nghiệp 4.0 với 10 chiến lược phát triển năng lực nhân sự CNTT 139
- 11 Sep 2020 Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 136
- 08 Aug 2019 10 lý do tại sao việc sử dụng và vận hành phần mềm điều hành doanh nghiệp không được hiệu quả 109
- 01 May 2025 Vì Sao Các Cửa Hàng Trung Quốc Không Vội Vã Phục Vụ Khách Hàng? 78
- 26 Mar 2025 Từ điển tất cả các chức danh trong lĩnh vực CNTT và Chuyển Đổi Số 57
- 02 Aug 2025 Cloud vs On-Premise vs Hybrid: Lựa chọn nào phù hợp nhất cho vận hành phần mềm doanh nghiệp? 51
- 01 May 2024 Tổng hợp các thuật ngữ lĩnh vực tư vấn CNTT 46
- 17 May 2025 Chuyển Đổi Số Cho Ngôi Nhà Của Chính Mình: Tại Sao Không? 38
- 31 Jul 2025 Quản lý sản phẩm và đội ngữ kỹ thuật: Liệu có thực sự HÒA HỢP? 19
Hiệu ứng Matthew là một hiện tượng xã hội thú vị, phản ánh sự mất cân bằng giữa các nhóm đối tượng trong nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, giáo dục đến khoa học. Tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và sự phát triển của các công ty công nghệ thông tin (CNTT), hiệu ứng này càng trở nên rõ nét, tạo ra nhiều thách thức nhưng cũng đồng thời mở ra những cơ hội. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá khái niệm và ví dụ về hiệu ứng Matthew, cùng với những tác động của nó đối với ngành công nghệ tại Việt Nam.
Hiệu ứng Matthew là gì?
Hiệu ứng Matthew (Matthew Effect) là hiện tượng cho rằng "người giàu sẽ càng giàu, người nghèo sẽ càng nghèo". Khái niệm này được đặt tên theo một đoạn Kinh thánh: “Phàm ai đã có, thì sẽ được cho thêm; còn ai không có, thì ngay cả cái nó đang có cũng sẽ bị lấy đi.” Nhà tâm lý học Keith Stanovich đã sử dụng thuật ngữ này để giải thích sự phân hoá trong giáo dục, nhưng hiệu ứng Matthew cũng tồn tại trong nhiều lĩnh vực khác như kinh tế, khoa học, và cả chuyển đổi số.
Thuật ngữ này được các nhà xã hội học Robert K. Merton và Harriet Zuckerman đặt ra vào năm 1968 và lấy tên từ Dụ ngôn về những tài năng trong Phúc âm Kinh thánh của Ma-thi-ơ.
Merton đặt tên Hiệu ứng Matthew cho một câu Kinh thánh trong Phúc âm Ma-thi-ơ, cụ thể là Ma-thi-ơ 25:29, có nội dung: “Vì ai đã có thì được cho thêm, và sẽ có thêm dư dật; còn ai không có, thì luôn luôn điều họ có cũng bị lấy đi.” (For whosoever hath, to him shall be given, and he shall have more abundance: but whosoever hath not, from him shall be taken away even that he hath.).
Ví dụ về hiệu ứng Matthew trong cuộc sống:
- Trong kinh tế: Người có thu nhập cao có khả năng tiết kiệm và đầu tư nhiều hơn, khiến tài sản của họ gia tăng, trong khi người có thu nhập thấp bị mắc kẹt trong vòng xoáy của chi phí sinh hoạt, khó có cơ hội cải thiện tài chính.
- Trong giáo dục: Học sinh có điều kiện học tập tốt thường được quan tâm nhiều hơn, có nhiều cơ hội phát triển và thành công hơn, trong khi những học sinh kém hơn thì bị bỏ lại phía sau.
Hiệu ứng Matthew trong ngành công nghệ thông tin (CNTT) và chuyển đổi số tại Việt Nam
Trong bối cảnh chuyển đổi số và sự phát triển của ngành CNTT tại Việt Nam, hiệu ứng Matthew cũng bộc lộ rõ ràng. Các doanh nghiệp lớn, có tiềm lực tài chính và công nghệ mạnh mẽ, dễ dàng nắm bắt cơ hội phát triển, trong khi các doanh nghiệp nhỏ hoặc thiếu vốn lại gặp khó khăn, dẫn đến sự phân hóa ngày càng lớn.
1. Công ty công nghệ lớn càng lớn mạnh
Những tập đoàn công nghệ lớn như FPT, Viettel hay CMC có nguồn lực để đầu tư vào nghiên cứu, phát triển công nghệ mới, và thu hút nhân tài. Họ có khả năng tiếp cận các dự án lớn, hợp tác quốc tế và mở rộng thị phần, điều này giúp họ càng ngày càng lớn mạnh. Các công ty nhỏ, mặc dù cũng có tiềm năng, nhưng khó có thể cạnh tranh do thiếu nguồn lực và kinh nghiệm.
2. Chuyển đổi số và sự phân hóa giữa các doanh nghiệp
Hiệu ứng Matthew cũng áp dụng trong quá trình chuyển đổi số ở Việt Nam. Những doanh nghiệp lớn, đã ứng dụng công nghệ từ sớm, sẽ dễ dàng tiếp tục đầu tư và mở rộng hệ thống kỹ thuật số của mình. Họ tận dụng công nghệ để tối ưu hóa quy trình, nâng cao hiệu quả kinh doanh và phục vụ khách hàng tốt hơn. Trong khi đó, các doanh nghiệp nhỏ, chưa kịp thích nghi với công nghệ, sẽ gặp nhiều rào cản, cả về chi phí lẫn kiến thức kỹ thuật, khiến họ ngày càng bị tụt lại phía sau.
3. Ứng dụng CNTT trong lĩnh vực công và hiệu ứng Matthew
Ngay cả trong lĩnh vực ứng dụng CNTT vào các dịch vụ công, hiệu ứng Matthew cũng có thể thấy rõ. Các dự án lớn được đầu tư ngân sách cao nhưng quản lý kém hiệu quả, dẫn đến sự chênh lệch về khả năng tiếp cận và sử dụng công nghệ giữa các nhóm đối tượng khác nhau. Điều này tạo ra sự mất cân bằng trong việc tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và các đối tượng thiếu điều kiện tiếp cận công nghệ.
Hậu quả của hiệu ứng Matthew trong chuyển đổi số
Hậu quả của hiệu ứng Matthew là sự "phân hoá giàu nghèo" ngày càng lớn trong ngành CNTT và chuyển đổi số. Những công ty và doanh nghiệp có khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến sẽ phát triển mạnh mẽ, trong khi những doanh nghiệp nhỏ và yếu kém hơn sẽ đối mặt với nhiều thách thức. Điều này cũng đồng nghĩa với việc mất đi sự cạnh tranh lành mạnh, vì chỉ những doanh nghiệp lớn mới có đủ nguồn lực để vượt qua các thách thức của thị trường.
Làm thế nào để giảm bớt hiệu ứng Matthew trong chuyển đổi số?
- Tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ tiếp cận công nghệ: Chính phủ và các cơ quan quản lý cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ trong việc ứng dụng công nghệ, chẳng hạn như ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính hoặc các chương trình đào tạo kỹ thuật số.
- Khuyến khích hợp tác công nghệ giữa các doanh nghiệp: Thúc đẩy các liên kết, hợp tác giữa doanh nghiệp lớn và nhỏ, để chia sẻ công nghệ và kinh nghiệm, giúp các doanh nghiệp yếu thế có cơ hội bắt kịp.
- Nâng cao nhận thức về chuyển đổi số: Việc đào tạo và nâng cao nhận thức về lợi ích của công nghệ số là yếu tố then chốt để giảm thiểu sự chênh lệch giữa các doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi.
Kết luận
Hiệu ứng Matthew là một hiện tượng xã hội có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực, từ giáo dục, kinh tế đến khoa học, và đặc biệt là trong chuyển đổi số và ngành CNTT tại Việt Nam. Để tránh những hệ quả tiêu cực của hiệu ứng này, cần có những chính sách hỗ trợ và chiến lược hợp lý, giúp các doanh nghiệp nhỏ có thể cạnh tranh và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Mới cập nhật