Nguyên lý “Fail-Safe” – Lập kế hoạch cho những điều không lường trước
Last updated: August 07, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 18 Dec 2024
Những Câu Thành Ngữ Khuyến Khích Tư Duy Ngược 858 - 04 Jan 2023 Phát triển phần mềm linh hoạt theo mô hình Big Bang 591
- 18 May 2021 Cây cầu hiện đại vô dụng nhất thế giới và câu chuyện cái kết của thay đổi yêu cầu 525
- 03 Nov 2022 Bài học từ chuyện hai viên gạch xấu xí 501
- 01 Mar 2021 Ý nghĩa và bài học rút ra từ truyện thầy bói xem voi 435
- 03 Mar 2020 Giả định (Assumption ) là gì? Tại sao giả định rất quan trọng với dự án? 427
- 12 Apr 2023 Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì? Vận dụng trong điều hành cuộc họp hiệu quả 413
- 03 May 2022 Mô hình Hybrid Agile là gì? 409
- 01 May 2022 Có thể xác định vị trí địa lý của địa chỉ IP với độ chính xác đến từng địa chỉ con phố? 402
- 01 Apr 2023 Bí quyết đàm phán tạo ra giá trị từ câu chuyện Chia Cam 400
- 18 Mar 2021 Kỹ thuật ước lượng dự án phần mềm linh hoạt dựa vào Story Point - phương pháp T-Shirt Sizing 385
- 07 Aug 2019 Câu chuyện thanh gỗ ngắn và bài học kinh doanh cho Doanh nghiệp 347
- 02 Aug 2023 Tổng hợp một số project tham khảo khi xây dựng các ứng dụng theo mô hình Microservices 333
- 20 Jul 2021 Quản lý và đánh giá công việc theo quy trình TIGO SmartWork 311
- 02 Aug 2021 Product Owner làm gì trước khi bắt đầu sprint đầu tiên của dự án (Sprint Zero)? 306
- 11 Sep 2024 Mindset, skillset, toolset là gì? 305
- 01 Aug 2023 Phân tích yêu cầu phần mềm sẽ nhìn vào thực trạng (AS-IS) hay tương lai (TO-BE)? 297
- 14 Apr 2019 Product Backlog là gì? Các đặc điểm cơ bản của một Product Backlog 294
- 28 Jun 2024 Tại sao các kỹ sư IT giỏi nhất lại là những người theo thuyết bất khả tri về công nghệ (technology agnostics)? 260
- 04 Sep 2023 Giải mã nhóm tính cách (ISTP - Nhà kỹ thuật) 213
- 23 Jun 2024 Người trí tuệ không tranh cãi ĐÚNG/SAI 206
- 08 Jan 2022 Yêu cầu thay đổi (Change Request) là gì? Làm thế nào để kiểm soát Change Request? 192
- 01 Dec 2023 Tư duy ngược - Chuyện số 1: Nơi nguy hiểm nhất là nơi an toàn nhất 191
- 07 Jan 2025 Phân biệt Proxy, HMA và VPN 183
- 11 Sep 2022 Từ truyện “Thầy bói xem voi” tới quản trị bằng Tư Duy Hệ Thống 179
- 10 May 2021 Phát triển Phần mềm Tinh gọn (Lean Software Development) 178
- 08 Feb 2021 Quy trình nâng cấp phần mềm quản trị doanh nghiệp TIGO ERP 162
- 24 Mar 2019 Scrum giống như bà mẹ chồng, giúp bạn nhìn ra các lỗi sai 155
- 14 Dec 2022 Phương pháp kiểm tra Fagan Inspection là gì? 152
- 21 Apr 2020 Bảo trì phần mềm là gì? Phân biệt các loại bảo trì 144
- 05 Dec 2022 Hỏi 5 lần (5 WHYs) – Kỹ thuật "đào" tận gốc cốt lõi vấn đề 126
- 10 Aug 2020 Bạn có biết quy tắc thất bại nhanh: Fail early, fail often, fail cheap, but always fail forward 90
- 22 Jul 2020 Quản lý dự án phần mềm trong thực tế và câu chuyện thành công của InfoSys 86
- 11 Mar 2025 Thiên hướng Hành động (Bias for Action) và Thiên hướng Quy trình (Bias for Process) tác động tiêu cực tới "đổi mới và sáng tạo" như thế nào? 49
- 14 Aug 2024 Eventual Consistency và Strong Consistency trong Cơ sở dữ liệu phân tán 35
- 01 Jun 2025 Thiết Kế Hướng Miền (Domain-Driven Design) hình thành như thế nào trong kiến trúc Lưới Dữ Liệu (Data Mesh)? 32
- 16 Apr 2025 Lãnh đạo linh hoạt: Hành động (Bias for Action) hay không hành động (Non-Action)? 25
- 17 Apr 2025 "False dilemma" là gì? 17
- 15 Aug 2025 Dự án phần mềm bị trì hoãn và vấn đề "akrasia" 14
- 18 Aug 2025 Vì sao các tổ chức quốc tế không công bố lý do cụ thể khi xử phạt? 6
Nguyên lý “Fail-Safe” (an toàn khi lỗi xảy ra) là một khái niệm nền tảng trong nhiều lĩnh vực như kỹ thuật, thiết kế và hàng không. Cốt lõi của nguyên lý này là thiết kế các hệ thống sao cho, nếu chúng gặp sự cố, thì sẽ hỏng theo cách ít gây hại nhất. Nguyên lý này đặc biệt hữu ích trong phát triển phần mềm và an ninh, nơi mà những lỗi bất ngờ có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Nguyên lý Fail-Safe trong phát triển phần mềm
(Fail-Safe Principle in Software Development)
Trong lĩnh vực phát triển phần mềm, nguyên lý “Fail-Safe” khuyến khích lập trình viên dự đoán trước các lỗi có thể xảy ra và thiết kế hệ thống sao cho xử lý lỗi một cách an toàn và êm ái. Nguyên lý này còn được gọi là “Fail-Safe Defaults” (mặc định an toàn khi có lỗi), một trong những nguyên tắc thiết kế bảo mật của Saltzer và Schroeder – hai chuyên gia trong ngành bảo mật máy tính.
Ý tưởng ở đây là: khi hệ thống gặp lỗi, thì quyết định về quyền truy cập nên bị từ chối theo mặc định (deny by default), để tránh những lỗ hổng bảo mật không mong muốn.
Ví dụ: trong một ứng dụng web xử lý đăng nhập người dùng, nếu có lỗi bất ngờ xảy ra trong quá trình đăng nhập, cách tiếp cận “fail-safe” là từ chối truy cập và đưa hệ thống về trạng thái an toàn. Cách làm này đảm bảo rằng kể cả khi có lỗi không lường trước, ứng dụng cũng không vô tình cấp quyền cho người dùng không hợp lệ.
Ngoài ra, hệ thống phần mềm nên được thiết kế để có thể phục hồi (recover) một cách êm ái khi lỗi xảy ra. Các kỹ thuật như xử lý ngoại lệ (exception handling) và ghi log (logging) giúp phát hiện và phân tích lỗi, từ đó hệ thống có thể khôi phục hoặc thoát ra an toàn mà không gây thêm thiệt hại.
Fail-Safe và an toàn hệ thống
(Fail-Safe and Safety)
Các công ty đầu tư rất nhiều cho an toàn, đảm bảo rằng hệ thống hoạt động đúng khi cần thiết nhất. Tuy nhiên, trong các hệ thống phức tạp, việc bỏ sót một điều kiện kiểm thử nhỏ là điều dễ xảy ra – đặc biệt dưới áp lực thời gian và ngân sách.
Giải quyết các vấn đề phát sinh ngay từ giai đoạn phát triển sẽ tiết kiệm hơn rất nhiều so với khi chúng được phát hiện sau này. Trong những ngành như ô tô hoặc y tế, bất kỳ lỗi nào cũng có thể gây hậu quả không thể khắc phục. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các nguyên lý nền tảng trong suốt quá trình thiết kế.
Fail-Safe trong hệ thống bảo mật
(Fail-Safe Principle in Security)
Hệ thống bảo mật cần được thiết kế để mặc định ở trạng thái an toàn khi xảy ra lỗi. Tức là nếu có sự cố, hệ thống phải không để lộ ra điểm yếu hoặc cấp quyền trái phép.
Một số ví dụ điển hình:
- Tường lửa (Firewall): Nếu vì lý do nào đó tường lửa bị lỗi hoặc mất nguồn, thiết kế “fail-safe” sẽ mặc định chặn toàn bộ lưu lượng vào, thay vì để mặc cho dữ liệu tự do đi qua. Điều này giữ cho hệ thống vẫn an toàn khi xảy ra sự cố.
- Hệ thống xác thực (Authentication system): Nếu hệ thống xác thực bị lỗi thì sao? Liệu nó có nên cấp quyền? Rõ ràng là không! Thiết kế đúng là từ chối truy cập mặc định. Ví dụ: nếu máy quét vân tay không đọc được dấu vân tay của người dùng, thì hệ thống phải từ chối truy cập, chứ không thể cấp nhầm quyền.
Tư duy chuẩn bị cho tình huống xấu nhất
Bằng cách lập kế hoạch cho những tình huống tệ nhất, các nhà phát triển có thể đảm bảo hệ thống có khả năng chịu đựng và xử lý lỗi bất ngờ theo cách an toàn và bảo mật nhất. Thông qua thiết kế cẩn trọng và dự đoán trước các sự cố tiềm tàng, chúng ta có thể xây dựng các hệ thống phần mềm và bảo mật vững chắc, đáng tin cậy kể cả khi xảy ra điều không mong đợi.
Cần lưu ý rằng:
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
