So sánh tư duy quản trị Đông Tây qua cờ vua và cờ tướng: lãnh đạo, dùng người, trao quyền, hỗ trợ và tôn trọng nhân tài.

Cờ vua, cờ tướng và 7 bài học về tư duy quản trị

Published on: June 11, 2019
Last updated: May 11, 2025 Xem trên toàn màn hình

Recommended for you

04 Mar 2020 Kinh nghiệm lập dự toán chi phí dự án phần mềm theo phương pháp Man-Month 2524
04 Sep 2021 Tào lao là gì? Các bí quyết để tránh tào lao trong giao tiếp 1787
28 Apr 2023 Mô hình Why, How, What là gì? 1245
04 Aug 2021 Đừng sợ đi chậm, chỉ sợ đứng yên 1179
07 Aug 2024 Kỷ nguyên VUCA và TUNA – Cơ hội phát triển và chuyển đổi mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng 4.0 1112
16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 Thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần I) 985
01 Jul 2023 Phương pháp Shuhari - Làm sao học ít hiểu nhiều? 919
01 Aug 2022 20 bài học kinh nghiệm rút ra từ Tam Quốc Diễn Nghĩa 859
11 May 2021 Khác nhau giữa Padding và Buffer trong quản lý rủi ro dự án 806
01 Aug 2022 "Sponsored Content" là gì? Khác nhau giữa Sponsored Content và Native Advertising? 773
29 Jul 2020 Câu chuyện mài chiếc rìu trước khi chặt cây: Bài học từ tổng thống vĩ đại nhất của nước Mỹ - Abraham Lincoln 687
01 Feb 2022 Thách thức với doanh nghiệp chuyển đổi số trong thời đại VUCA 676
15 Aug 2024 Kỹ năng thuyết trình với kỹ năng ABC (Accuracy, Brevity, Clarity) 642
24 Mar 2021 Hiệu ứng Dunning-Kruger – Ảo tưởng sức mạnh về năng lực của bản thân 636
29 Sep 2022 Từ chuyện người ăn xin và chiếc cần câu cá, điều gì là quan trọng nhất: Kiến thức, kỹ năng hay thái độ với cuộc sống 621
15 Feb 2021 Ứng dụng thuyết ngũ hành trong quản lý 601
15 Feb 2021 Ứng dụng thuyết ngũ hành trong quản lý 601
04 Mar 2019 Quản trị Team là gì? Team và Group khác nhau như thế nào? 561
15 Apr 2020 Phần mềm BPM là gì? So sánh với ERP và các phần mềm Workflows 535
04 Jul 2022 Steve Jobs đến với Đạo phật như thế nào? 518
12 Jul 2023 Vì sao ngày càng nhiều dự án phần mềm thất bại? 511
03 Oct 2021 Khác biệt giữa thiết kế phần mềm và thiết kế công trình xây dựng 495
14 Aug 2022 Khác biệt giữa tiêu chí hoàn thành DOD (Definition of Done) với tiêu chí nghiệm thu (Acceptance Criteria) 465
01 May 2022 Có thể xác định vị trí địa lý của địa chỉ IP với độ chính xác đến từng địa chỉ con phố? 451
03 Feb 2020 Sản phẩm OEM và ODM là gì? 444
16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần II) 396
10 Jul 2021 Chuyên gia chia sẻ các nguyên tắc tư duy sáng tạo hệ thống với tên gọi Systematic Inventive Thinking (SIT) 394
11 Oct 2024 "Kham Nhẫn" Trong Kinh Doanh: Sức Mạnh Của Sự Kiên Nhẫn 393
04 Jan 2023 Đánh giá nhân sự theo chuẩn người Nhật 372
08 Nov 2022 16 phong cách làm việc của người Nhật Bản mà Việt Nam cần học hỏi 360
19 Dec 2024 Quy Tắc Hai Chiếc Pizza của Jeff Bezos: Bí Quyết Họp Hành Tinh Gọn và Hiệu Quả 358
12 May 2021 Các yêu cầu thay đổi (Change Requests) - nỗi ám ảnh của team dự án phần mềm 357
02 Oct 2020 Case Study: "Quay trục chiến lược" (pivot startup) với cấu trúc khởi nghiệp kim tự tháp 347
08 Mar 2021 PMO là gì? Vai trò của PMO trong quản trị doanh nghiệp? 332
01 Jan 2022 Luật chơi trong quản lý doanh nghiệp 315
08 Sep 2024 Da Thịt Trong Cuộc Chơi - Skin In The Game 307
22 Jan 2025 Khi ngư dân không thể ra khơi, họ sửa lưới 294
02 Oct 2022 Tổng hợp 12 bước "bẻ ghi" (pivot business) giúp doanh nghiệp tăng trưởng 274
20 Dec 2022 Bài học quản lý nhân sự từ một trận chung kết bóng đá 272
01 Dec 2022 Quản trị rủi ro trong dự án phần mềm 270
11 Sep 2022 Sức mạnh của lời khen 261
20 Apr 2019 Bạn có phân biệt được các mô hình thuê ngoài Staffing và Outsourcing? 260
10 Jul 2021 Padding là gì? Tại sao padding cần thiết cho Project Estimation? 259
08 Oct 2024 Những bài học từ Jensen Huang - CEO của NVIDIA 258
01 Jun 2021 5 "điểm chết" trong teamwork 255
07 Jan 2025 Phân biệt Proxy, HMA và VPN 242
04 Sep 2023 Giải mã nhóm tính cách (ISTP - Nhà kỹ thuật) 234
18 Mar 2018 Dịch vụ Hosting cho Website là gì? Các lời khuyên chọn Hosting tốt nhất 232
04 Sep 2023 "Shark" Bình tạo ra tâm điểm cõi mạng với những lời khuyên "xanh chín" cho startup 226
17 Aug 2020 Mục tiêu dự án là gì? Làm thế nào để xác định mục tiêu? 216
01 Sep 2020 Co-founder là gì? Vai trò của các Co-Founder khi lập nghiệp. 216
11 Feb 2020 MBWA - phong cách quản lý hiệu quả bằng cách đi vòng vòng 212
13 Apr 2021 Ví sao thuê nhân sự bên ngoài (staffing outsourcing) là xu hướng mới trong thời đại 4.0? 211
14 May 2024 Chiến lược răng lược là gì? Làm thế nào để tận dụng chiến lược răng lược trong kinh doanh? 206
24 Apr 2025 Chính sách sở hữu đất đai của Trung Quốc: Động lực thúc đẩy người dân làm việc chăm chỉ và hiệu quả 196
08 Mar 2022 Mô hình nguồn mở hoạt động ra sao? 191
01 May 2022 Nghệ thuật quản lý rủi ro của người Nhật - kinh nghiệm cho BrSE 185
12 Jul 2021 Để chuyển đổi số, cần “bẻ gãy” (disrupt) trong tư duy 176
15 Sep 2020 Hai câu chuyện về dòng nước - Ao tù hay suối nguồn tươi trẻ? 163
01 May 2023 [Tư vấn CNTT] Quản lý ngân sách CNTT cho doanh nghiệp 162
08 Mar 2020 Vì sao doanh nghiệp cần phải tạo Web bán hàng? 158
01 Apr 2022 Chi phí nhà thầu phụ chiếm bao nhiêu phần trăm gói thầu? 151
04 May 2019 Muốn thành công, người làm kinh doanh cần ghi nhớ 20 nguyên tắc này 150
19 Aug 2020 Lift & Shift - Phương pháp tối ưu dịch chuyển hệ thống phần mềm qua đám mây 147
01 Aug 2022 Bí quyết số 1 cho doanh nghiệp 4.0 với 10 chiến lược phát triển năng lực nhân sự CNTT 141
25 Apr 2018 Bảo hộ bản quyền phần mềm dưới khía cạnh sở hữu trí tuệ như thế nào? 140
17 Feb 2018 Hệ luỵ khi sử dụng Web Hosting từ nhà cung cấp kém chất lượng 138
09 Feb 2021 Tầm nhìn là gì? Tí dụ minh họa cụ thể về tầm nhìn 123
29 Dec 2024 Phí Phạm Không Phải Lúc Nào Cũng Xấu – Đây Là Lý Do Tại Sao! 72
19 Sep 2025 Agile vs. Ego: Làm Gì Khi Một Thành Viên Trong Nhóm Nổi Loạn 33
13 Aug 2025 OODA và PDCA: Mô hình nào tốt hơn? 30
28 Aug 2025 Tổng quan tất cả các RỦI RO trong cuộc sống 21
31 Jul 2025 Quản lý sản phẩm và đội ngữ kỹ thuật: Liệu có thực sự HÒA HỢP? 20

Cờ vua và cờ tướng đều có 32 quân cờ, chia làm 2 phe. Cờ tướng đại diện cho văn hóa phương Đông, cờ vua đại diện cho văn hóa phương Tây trong tư duy quản trị. Đâu là sự khác nhau?

Thứ nhất là tư duy lãnh đạo trong quản trị

Vua trong cờ tướng chỉ đi lại loanh quanh trong một khoảng không gian hẹp, luôn phải có hai con sĩ bảo vệ hai bên. Đây là đại diện cho hình ảnh loại lãnh đạo hèn nhát, quan liêu và vô dụng, ngồi một chỗ và chỉ tay năm ngón.

Vua trong cờ vua đại diện cho hình ảnh leader, luôn có thể chủ động trong mọi việc, tự mình đi khắp bàn cờ, tham gia chiến đấu mà không đòi hỏi có vệ sĩ kế bên.

Thứ hai là tư duy dùng người trong quản trị

Con tốt trong cả cờ vua và cờ tướng đều là quân cờ đại diện cho vị trí thấp nhất trong xã hội, đi trước chết trước, làm bia đỡ đạn cho lãnh đạo phía sau.

Tuy nhiên, con tốt trong cờ tướng khi vượt qua nguy hiểm, sang sông giết địch, tiến lên đi đến cuối bàn cờ thì nó thành vô dụng, không còn khả năng gì nữa. Thể hiện lối tư duy vắt chanh bỏ vỏ, thí mạng cấp dưới để đạt được mục đích cuối cùng của lãnh đạo. Bởi thế mới có nhiều trường hợp lãnh đạo có lỗi nhưng lại đem nhân viên ra đỡ đạn (lỗi do "thằng" đánh máy, lỗi do đứa phát ngôn hay gần đây nhất là lỗi do đứa… cầm dù).

Trong khi đó, con tốt trong cờ vua sau khi đã phấn đấu tích cực, liều mình xông pha đi đến tận cùng đất địch thì được tôn vinh công trạng và đãi ngộ xứng đáng, có quyền biến thành bất kỳ quân cờ nào có đẳng cấp cao hơn, trừ vua. Hình ảnh này thường được thấy trong các công ty, tập đoàn có tinh thần nhân văn, coi trọng con người. Lãnh đạo thường là nhân viên đi từ bậc thấp nhất đi lên, có quá trình phấn đấu, chứng minh năng lực, lăn xả bám trụ cùng công ty và được công ty ghi nhận.

Thứ ba là tư duy chủ động trong quản trị

Trong cờ tướng, tượng không thể qua sông, pháo thì cần ngòi mới ăn được đối phương, mã cũng bị cản trong một số trường hợp nhất định, thể hiện hình ảnh nhân viên dù muốn đạt được mục tiêu đến mấy, cố gắng đến mấy thì cuối cùng vẫn bị bó buộc bởi những rào cản, quy chế và tư duy hạn hẹp của người lãnh đạo.

Trong cờ vua, các quân mã không bị cản, quân tượng đi khắp bàn cờ, quân xe và quân hậu tung hoành ngang dọc. Rõ ràng là trong cờ vua, các quân cờ có khả năng linh hoạt, chủ động và tự do hơn, ít bị gò bó như trong cờ tướng.

Thứ tư là tư duy hỗ trợ trong quản trị

Trong cờ tướng, chỉ có 2 con tốt may mắn đứng trước con xe là có sự bảo vệ của cấp lãnh đạo ngay từ đầu, các con tốt còn lại đều phải nằm trong vùng nguy hiểm, không được bảo vệ bởi những quân tướng lãnh phía sau.

Trong cờ vua, tất cả các con tốt đều được bảo vệ và hỗ trợ phía sau bởi các quân tướng lãnh, không con nào bị nguy hiểm hơn con nào, thể hiện sự công bằng trong đãi ngộ. Nhờ đó con tốt trong cờ vua có thể tự tin tiến lên phía trước không chỉ 1 mà 2 ô vì luôn tin rằng khi mình xông pha vì mục tiêu chung thì phía sau luôn có cấp trên ủng hộ.

Thứ năm là quản trị bình đẳng – Tôn trọng nhân tài

Trong cờ tướng, đứng cạnh vua là 2 con sĩ, cực phế chỉ biết loanh quanh con tướng để bảo vệ, đại diện cho hình ảnh loại người xun xoe xu nịnh lãnh đạo, không có thực tài nhưng lại được lãnh đạo cất nhắc cho ở gần bên cạnh (liên tưởng tới hình ảnh thời xưa cạnh các vị hoàng đế là thái giám, công công).

Còn trong cờ vua, đứng cạnh quân vua là con Hậu, quân cờ có sức mạnh to lớn nhất bàn cờ, đi dọc đi ngang, đi chéo đều được. Điều đó thể hiện sự trân trọng thực lực, đánh giá đúng vai trò và tài năng của người tài trong tập thể. Và người có khả năng cao nhất thì được ở gần lãnh đạo nhất.

Thứ sáu là trao quyền quản trị

Đặc biệt, những người tìm hiểu cờ vua sẽ biết về luật “Nhập thành”. Khi nhập thành, quân vua sẽ rời khỏi vị trí của mình và di chuyển qua 2 ô về phía quân xe tham gia nhập thành, và sau đó di chuyển quân xe tới ô mà quân vua vừa di chuyển qua sao cho nó nằm ngay bên cạnh quân vua. Điều này thể hiện tư duy trao quyền, tin tưởng giao trọng trách cho cấp dưới mình cùng chung tay gánh vác.

Cuối cùng, đặc biệt là tư duy tôn trọng nữ quyền

Chỉ trong cờ vua mới có quân Hậu, là quân đại diện cho phái nữ duy nhất trên bàn cờ, và cũng là quân có năng lực mạnh nhất. Điều này thể hiện sự tôn trọng khả năng của người phụ nữ, khi có thực tài thì vẫn có thể đảm nhiệm được trọng trách quan trọng trong xã hội.

Lưu ý:
Bài viết này thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả, không nhằm đả kích chê bai cờ tướng dở hơn cờ vua, mỗi loại cờ đều có luật riêng, có cái hay riêng của nó. Hãy nhìn nhận và đánh giá bài viết ở góc nhìn của nhà quản trị nhân sự, tác giả không dạy bạn đánh cờ.

Đặng Tuấn Tiến

A A A A

[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"2\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"\",\"sourceValue\":\"\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"bannerInfo":"[{\"isBannerBrightnessAdjust\":false,\"bannerBrightnessLevel\":\"\",\"isRandomBannerDisplay\":true}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]

Nguồn

{content}