Người mù và con voi – Bài học quản lý dự án từ một ngụ ngôn xưa
Last updated: August 18, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 06 Feb 2024
Bài toán Trolley Problem: Hi sinh thiểu số để cứu đa số? 71/203 - 19 Aug 2025 Lập dự toán chi phí và thời gian cho dự án Software Outsourcing Project 27/42
- 19 Aug 2024 Kiểm toán công nghệ thông tin (IT Audit) - Nghề mới mẻ ở Việt Nam 17/477
- 15 Apr 2023 Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 16/716
- 25 Nov 2025 Vì sao "parasocial" được từ điển Cambridge bình chọn là từ nổi bật năm 2025? 16/29
- 11 Sep 2025 Lightning Decision Jam: Quy trình Siêu tốc để Giải quyết Mọi Vấn đề 15/26
- 02 Aug 2025 Cloud vs On-Premise vs Hybrid: Lựa chọn nào phù hợp nhất cho vận hành phần mềm doanh nghiệp? 15/77
- 08 Aug 2019 10 lý do tại sao việc sử dụng và vận hành phần mềm điều hành doanh nghiệp không được hiệu quả 15/132
- 01 Mar 2021 Ý nghĩa và bài học rút ra từ truyện thầy bói xem voi 14/559
- 14 Aug 2023 Hiệu Ứng Người Quan Sát (Observer Effect) là gì? 13/140
- 19 Sep 2025 Agile vs. Ego: Làm Gì Khi Một Thành Viên Trong Nhóm Nổi Loạn 11/45
- 01 Sep 2023 "Data steward" là gì? 11/383
- 05 Aug 2024 Giải mã 10 sai lầm về quản lý thay đổi 11/358
- 03 Nov 2022 Bài học từ chuyện hai viên gạch xấu xí 11/649
- 18 Dec 2024 Những Câu Thành Ngữ Khuyến Khích Tư Duy Ngược 10/1159
- 05 Dec 2022 Hỏi 5 lần (5 WHYs) – Kỹ thuật "đào" tận gốc cốt lõi vấn đề 10/170
- 01 Apr 2023 Bí quyết đàm phán tạo ra giá trị từ câu chuyện Chia Cam 9/523
- 26 Mar 2025 Từ điển tất cả các chức danh trong lĩnh vực CNTT và Chuyển Đổi Số 9/71
- 07 Aug 2019 Câu chuyện thanh gỗ ngắn và bài học kinh doanh cho Doanh nghiệp 9/405
- 12 Apr 2023 Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì? Vận dụng trong điều hành cuộc họp hiệu quả 9/522
- 11 Sep 2022 Từ truyện “Thầy bói xem voi” tới quản trị bằng Tư Duy Hệ Thống 8/237
- 04 Jan 2023 Enterprise Forms Automation là gì? Vì Sao Tự Động Hóa Biểu Mẫu Trở Thành Lựa Chọn Tất Yếu? 8/14
- 11 Sep 2024 Mindset, skillset, toolset là gì? 7/428
- 23 Jun 2024 Người trí tuệ không tranh cãi ĐÚNG/SAI 7/403
- 09 Aug 2022 Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 7/504
- 08 Apr 2024 Hiệu ứng Matthew: Tác động và Ứng dụng trong Chuyển đổi Số và Công nghệ tại Việt Nam 7/193
- 02 Oct 2023 Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 6/253
- 15 Mar 2024 Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 6/229
- 15 Aug 2025 Dự án phần mềm bị trì hoãn và vấn đề "akrasia" 6/37
- 02 Jan 2024 Domain Engineering là gì? 5/450
- 11 Mar 2025 Thiên hướng Hành động (Bias for Action) và Thiên hướng Quy trình (Bias for Process) tác động tiêu cực tới "đổi mới và sáng tạo" như thế nào? 5/60
- 02 May 2024 "Viên đạn bọc đường" là gì? Làm sao để nhận diện "viên đạn bọc đường"? 5/337
- 16 May 2024 Nghịch lý Allais: Khi con người không “lý trí” như kinh tế học tưởng 4/109
- 09 Jan 2025 10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 4/179
- 01 Dec 2023 Tư duy ngược - Chuyện số 1: Nơi nguy hiểm nhất là nơi an toàn nhất 4/217
- 22 May 2022 Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 4/428
- 05 Sep 2025 “Lời Khuyên”: Thuận lý thì ít, nghịch lý thì nhiều. Suy nghĩ không giống nhau thì không nên khuyên nhau. 4/31
- 08 Sep 2025 Tâm Lý Phản Kháng (Reactance): Vì Sao Càng Cấm, Người Ta Càng Muốn Làm? 4/49
- 06 Dec 2025 Sức mạnh của phương pháp 30-for-30: Bạn đã bao giờ cam kết 30 ngày liên tục cho một mục tiêu? 4/40
- 15 May 2025 Hiệu quả năng lượng trong phần mềm (Energy Efficiency in Software) là gì? 3/57
- 09 Aug 2024 Latency (độ trễ) là gì? 3/163
- 01 May 2024 Tổng hợp các thuật ngữ lĩnh vực tư vấn CNTT 3/53
- 18 Jul 2020 Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 3/640
- 10 Sep 2024 Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 3/199
- 16 Apr 2025 Lãnh đạo linh hoạt: Hành động (Bias for Action) hay không hành động (Non-Action)? 3/37
- 16 Apr 2025 Tư Duy Nguyên Bản (First Principles Thinking) Có Gì Hay? Ưu - Nhược Điểm và Cách Áp Dụng Trong Thực Tế 2/225
- 03 Sep 2020 Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 2/194
- 18 Aug 2025 Vì sao các tổ chức quốc tế không công bố lý do cụ thể khi xử phạt? 2/45
- 16 Feb 2024 Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 1/169
- 01 Sep 2023 Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích 1/195
- 11 Sep 2020 Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 1/140
- 10 Aug 2020 Bạn có biết quy tắc thất bại nhanh: Fail early, fail often, fail cheap, but always fail forward 1/111
- 01 May 2025 Vì Sao Các Cửa Hàng Trung Quốc Không Vội Vã Phục Vụ Khách Hàng? 1/80
Chắc hẳn bạn đã từng nghe đâu đó về câu chuyện “người mù sờ voi”. Nhưng nếu chưa, thì đây là phiên bản giản dị nhất:
Bốn người mù vô tình chạm vào một con voi. Người thứ nhất chạm vào chân, liền khẳng định đó là cái cây. Người thứ hai nắm cái đuôi, tưởng rằng đó là cái roi. Người thứ ba sờ vào vòi voi và tin chắc đó là cái ống nước. Người thứ tư vỗ vào hông voi, kết luận ngay: “Đây là bức tường.”
Người thông thái đứng cạnh mỉm cười: “Các ông đều đúng”.
Câu chuyện có nhiều biến thể – ba người mù, sáu người mù, nhưng ý nghĩa thì vẫn vậy: mỗi người chỉ nắm được một phần của sự thật. Không ai hoàn toàn đúng, cũng chẳng ai hoàn toàn sai.
Đây chính là ví dụ điển hình của chủ nghĩa tương đối nhận thức (epistemological relativism) – nơi mà sự thật không bao giờ là tuyệt đối, mà chỉ mang tính tương đối, tùy vào góc nhìn và thông tin mà ta có.
Khi ngụ ngôn hiển diện trong đời thực: Quản lý dự án
Nếu bạn từng tham gia một dự án toàn cầu, bạn sẽ thấy điều này diễn ra rõ mồn một.
Bạn ngồi vào bàn họp với các bên liên quan (stakeholders) đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau. Người nào cũng có lợi ích, ưu tiên riêng và vẽ ra cho bạn một bức tranh “lý tưởng” về sản phẩm cuối cùng. Điều buồn cười là: ai cũng tin chắc rằng bức tranh của mình mới là đúng nhất. Và tất nhiên, chẳng ai chịu nhượng bộ.
Kết quả? Cuộc tranh luận kéo dài, dự án trễ tiến độ cả tháng, mà chẳng có bước tiến nào. Áp lực đè nặng. Bực dọc lan ra. Và tất cả ánh mắt đều đổ dồn vào bạn – được xem là “người thông thái” nhất trong nhóm. Họ mong bạn nhìn ra chân lý, đưa dự án thoát khỏi bế tắc.
Nhưng rồi, bạn tự hỏi: “Liệu có tồn tại một sự thật duy nhất?”
Liệu bạn có đang ảo tưởng về sự thật của mình?
Câu hỏi đặt ra là: Điều gì khiến bạn tin rằng phiên bản của mình “tốt hơn” so với người khác? Chẳng phải cái gọi là “sự thật” của bạn cũng chỉ là một cách diễn giải dựa trên thông tin mà bạn có sao?
Có lẽ, sự thật thực sự tồn tại. Nhưng có thể chẳng ai mô tả được chính xác, vì đơn giản là ta không đủ dữ liệu. Giống như chuyện về “thần linh (god)”: ai cũng biết có, nhưng mỗi người lại có một định nghĩa riêng.
Đừng mắc kẹt trong cái bẫy phân tích bất tận (analysis paralysis)
Có thể đã đến lúc bạn ngừng chạy theo “chân lý tuyệt đối”. Không phải vì nó không tồn tại, mà bởi việc mải miết tìm nó sẽ khiến bạn lãng phí thời gian và kẹt trong vòng luẩn quẩn.
Là một quản lý dự án dày dạn kinh nghiệm (seasoned project manager), điều khôn ngoan hơn là bạn biết cách thu thập ý kiến từ các bên liên quan, lọc ra điều quan trọng, sắp xếp ưu tiên, rồi tổng hợp thành một giải pháp khả thi để tiếp tục tiến lên.
Đó mới là chủ nghĩa thực dụng (pragmatism) – và cũng là con đường giúp dự án của bạn thoát khỏi vòng luẩn quẩn trong suy luận của người mù về con voi.
Nếu bạn để ý, thì câu chuyện này không chỉ đúng với quản lý dự án, mà còn đúng trong đời sống. Đôi khi, thay vì tranh cãi xem ai đúng ai sai, chúng ta cần biết kết nối, tổng hợp thông tin và bước tiếp về phía trước.
Trần Quang Huy
Automation Lead, TIGO CONSULTING
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Link copied!
Mới cập nhật