Phương pháp Kaizen là gì? Có mấy loại Kaizen?
Last updated: August 04, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 04 Mar 2020
Kinh nghiệm lập dự toán chi phí dự án phần mềm theo phương pháp Man-Month 2496 - 04 Sep 2021 Tào lao là gì? Các bí quyết để tránh tào lao trong giao tiếp 1755
- 08 Nov 2023 Chủ nghĩa tam hiện (3 GEN) là gì? 1317
- 28 Apr 2023 Mô hình Why, How, What là gì? 1207
- 04 Aug 2021 Đừng sợ đi chậm, chỉ sợ đứng yên 1158
- 07 Aug 2024 Kỷ nguyên VUCA và TUNA – Cơ hội phát triển và chuyển đổi mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng 4.0 1078
- 16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 Thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần I) 965
- 01 Jul 2023 Phương pháp Shuhari - Làm sao học ít hiểu nhiều? 902
- 01 Aug 2022 20 bài học kinh nghiệm rút ra từ Tam Quốc Diễn Nghĩa 844
- 01 Aug 2022 "Sponsored Content" là gì? Khác nhau giữa Sponsored Content và Native Advertising? 759
- 29 Jul 2020 Câu chuyện mài chiếc rìu trước khi chặt cây: Bài học từ tổng thống vĩ đại nhất của nước Mỹ - Abraham Lincoln 667
- 01 Feb 2022 Thách thức với doanh nghiệp chuyển đổi số trong thời đại VUCA 665
- 15 Aug 2024 Kỹ năng thuyết trình với kỹ năng ABC (Accuracy, Brevity, Clarity) 631
- 24 Mar 2021 Hiệu ứng Dunning-Kruger – Ảo tưởng sức mạnh về năng lực của bản thân 625
- 29 Sep 2022 Từ chuyện người ăn xin và chiếc cần câu cá, điều gì là quan trọng nhất: Kiến thức, kỹ năng hay thái độ với cuộc sống 602
- 15 Feb 2021 Ứng dụng thuyết ngũ hành trong quản lý 591
- 15 Apr 2020 Phần mềm BPM là gì? So sánh với ERP và các phần mềm Workflows 531
- 12 Jul 2023 Vì sao ngày càng nhiều dự án phần mềm thất bại? 502
- 03 Oct 2021 Khác biệt giữa thiết kế phần mềm và thiết kế công trình xây dựng 493
- 03 Feb 2020 Chất lượng là gì? Đẳng cấp là gì? Cùng tìm hiểu toàn diện từ góc nhìn chuyên gia. 491
- 09 Dec 2021 Sơ đồ chuỗi giá trị (Value Stream Mapping - VSM) là gì? 460
- 14 Aug 2022 Khác biệt giữa tiêu chí hoàn thành DOD (Definition of Done) với tiêu chí nghiệm thu (Acceptance Criteria) 453
- 03 Feb 2020 Sản phẩm OEM và ODM là gì? 438
- 14 Jun 2021 8 loại lãng phí doanh nghiệp phải tìm cách loại bỏ 407
- 17 Mar 2020 Mô hình “Service Gaps Model” quản lý và cải thiện chất lượng dịch vụ 406
- 16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần II) 394
- 01 Aug 2019 5 nguyên lý khởi nghiệp tinh gọn rút ra từ thực tế 390
- 12 May 2020 Quy trình sản xuất Tinh Gọn và áp dụng mô hình 5S của Nhật Bản 386
- 11 Oct 2024 "Kham Nhẫn" Trong Kinh Doanh: Sức Mạnh Của Sự Kiên Nhẫn 383
- 10 Jul 2021 Chuyên gia chia sẻ các nguyên tắc tư duy sáng tạo hệ thống với tên gọi Systematic Inventive Thinking (SIT) 381
- 30 Jul 2021 14 Nguyên Tắc Quản Lý Của Deming Là Gì? 370
- 04 Jan 2023 Đánh giá nhân sự theo chuẩn người Nhật 366
- 08 Nov 2022 16 phong cách làm việc của người Nhật Bản mà Việt Nam cần học hỏi 357
- 19 Dec 2024 Quy Tắc Hai Chiếc Pizza của Jeff Bezos: Bí Quyết Họp Hành Tinh Gọn và Hiệu Quả 349
- 12 May 2021 Các yêu cầu thay đổi (Change Requests) - nỗi ám ảnh của team dự án phần mềm 345
- 16 Nov 2021 Từ câu chuyện thích ăn cá tươi của người Nhật và ứng dụng trong chuyển đổi số doanh nghiệp 321
- 01 Jan 2022 Luật chơi trong quản lý doanh nghiệp 311
- 18 Jun 2021 Cost of Quality - Chi phí cho chất lượng sản phẩm là gì? 294
- 22 Jan 2025 Khi ngư dân không thể ra khơi, họ sửa lưới 287
- 20 Dec 2022 Bài học quản lý nhân sự từ một trận chung kết bóng đá 269
- 11 Sep 2022 Sức mạnh của lời khen 259
- 20 Apr 2019 Bạn có phân biệt được các mô hình thuê ngoài Staffing và Outsourcing? 246
- 01 Jun 2021 5 "điểm chết" trong teamwork 240
- 18 Mar 2018 Dịch vụ Hosting cho Website là gì? Các lời khuyên chọn Hosting tốt nhất 232
- 10 Aug 2019 Tại sao tôi chọn công thức "Work Smart" mà không phải "Work Hard"? 224
- 04 Sep 2022 “Phép màu 7 phút”: Bạn học được gì từ nghệ thuật dọn dẹp tàu đỉnh cao của người Nhật? 220
- 01 Sep 2020 Co-founder là gì? Vai trò của các Co-Founder khi lập nghiệp. 212
- 17 Aug 2020 Mục tiêu dự án là gì? Làm thế nào để xác định mục tiêu? 212
- 11 Feb 2020 MBWA - phong cách quản lý hiệu quả bằng cách đi vòng vòng 211
- 14 Dec 2021 Kano Model Analysis là gì? 207
- 14 May 2024 Chiến lược răng lược là gì? Làm thế nào để tận dụng chiến lược răng lược trong kinh doanh? 203
- 08 Mar 2022 Mô hình nguồn mở hoạt động ra sao? 182
- 12 Jul 2021 Để chuyển đổi số, cần “bẻ gãy” (disrupt) trong tư duy 171
- 08 Mar 2020 Vì sao doanh nghiệp cần phải tạo Web bán hàng? 158
- 10 Jul 2023 Kỹ thuật YOKOTENKAI là gì? Ứng dụng trong quy trình nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp 156
- 15 Sep 2020 Hai câu chuyện về dòng nước - Ao tù hay suối nguồn tươi trẻ? 156
- 01 May 2023 [Tư vấn CNTT] Quản lý ngân sách CNTT cho doanh nghiệp 155
- 28 Jul 2021 Checklist là gì? Tầm quan trọng của checklist trong công việc 152
- 04 May 2019 Muốn thành công, người làm kinh doanh cần ghi nhớ 20 nguyên tắc này 150
- 01 Apr 2022 Chi phí nhà thầu phụ chiếm bao nhiêu phần trăm gói thầu? 150
- 19 Aug 2020 Lift & Shift - Phương pháp tối ưu dịch chuyển hệ thống phần mềm qua đám mây 145
- 25 Apr 2018 Bảo hộ bản quyền phần mềm dưới khía cạnh sở hữu trí tuệ như thế nào? 140
- 11 Jun 2019 Cờ vua, cờ tướng và 7 bài học về tư duy quản trị 136
- 01 Aug 2022 Bí quyết số 1 cho doanh nghiệp 4.0 với 10 chiến lược phát triển năng lực nhân sự CNTT 136
- 17 Feb 2018 Hệ luỵ khi sử dụng Web Hosting từ nhà cung cấp kém chất lượng 130
- 09 Feb 2021 Tầm nhìn là gì? Tí dụ minh họa cụ thể về tầm nhìn 120
- 03 Feb 2024 Biểu đồ Ishikawa (sơ đồ xương cá) ứng dụng thế nào trong Quản Lý Dự Án Phần Mềm? 111
- 23 Feb 2023 "Tinh Gọn" là gì? "Tinh Gọn" có thực sự chỉ là cách dịch từ "Lean"? 93
- 07 Mar 2023 Google Maps: Bài Học Tỷ Đô Từ Một Ứng Dụng Miễn Phí 75
- 05 Jun 2025 Bài Học Cá Chình Người Nhật Dạy Con Từ Nhỏ – Sống Khỏe Là Nhờ Vận Động 64
- 09 Jul 2025 False Dilemma và Valid Dilemma: Hai "đường biên" trong chiến lược Quản trị chất lượng và Kiểm thử phần mềm 17
Phương pháp Kaizen là gì?
Ở nghĩa cơ bản nhất, Kaizen (改善) là một thuật ngữ tiếng Nhật có nghĩa là “cải tiến liên tục” (continuous improvement). Tuy nhiên, Kaizen cũng là một nền văn hóa và một khuôn khổ (framework) để định hướng những thay đổi không ngừng, giúp doanh nghiệp nâng cao quy trình vận hành. Việc triển khai Kaizen phụ thuộc vào nhiều công cụ khác nhau và, trong một số trường hợp, là một loại Kaizen cụ thể.
Có mấy loại Kaizen?
Thực tế có bốn loại phương pháp Kaizen:
Các câu hỏi đặt ra cho phân loại 4 Kaizen:
- Ai cần tham gia để thúc đẩy Kaizen Teian?
- Cách sử dụng Kaizen Event để thực hiện cải tiến cụ thể
- Khi nào nên sử dụng Kaikaku cho sự thay đổi mang tính đột phá
- Cách sử dụng Kakushin để tạo ra các đổi mới đột phá
- Cách lựa chọn loại Kaizen phù hợp cho dự án của bạn
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sự khác biệt giữa bốn mô hình cải tiến này và thời điểm nên áp dụng từng loại.
Kaizen Teian: Cải tiến từ dưới lên (Bottom-Up Improvement)
Kaizen Teian là hình thức cải tiến trong đó mọi người tham gia cải tiến chính quy trình công việc của họ. Đây là hình thức cải tiến từ dưới lên (bottom-up), thúc đẩy một sự chuyển hóa văn hóa vì nó yêu cầu mọi người suy nghĩ về việc cải tiến mỗi ngày, ở mọi nơi. Cốt lõi của Kaizen Teian là sự tham gia chủ động của tất cả mọi người vào quá trình cải tiến.
Nếu bạn muốn xây dựng văn hóa cải tiến liên tục trong tổ chức, hãy bắt đầu với Kaizen Teian.
Kaizen Teian khuyến khích mọi thành viên trong tổ chức – từ cấp lãnh đạo đến nhân viên tuyến đầu – đề xuất những thay đổi có thể cải thiện dòng công việc. Ý tưởng ở đây là những người làm việc trực tiếp tại gemba (現場 – nơi thực tế diễn ra công việc) là những người dễ dàng phát hiện cơ hội cải tiến nhất.
Để thành công với Kaizen Teian, bạn cần luôn nỗ lực loại bỏ 8 loại lãng phí (eight forms of waste):
- Defects – Sản phẩm lỗi, cần làm lại hoặc bị loại bỏ.
- Excess Processing – Quy trình xử lý dư thừa để đáp ứng yêu cầu khách hàng.
- Overproduction – Sản xuất dư so với nhu cầu thực tế của khách hàng.
- Waiting – Con người hoặc máy móc bị trì hoãn trong dây chuyền.
- Inventory – Hàng hóa tồn kho chưa được xử lý hoặc bán.
- Transportation – Chi phí và công sức liên quan đến việc di chuyển vật liệu/sản phẩm.
- Motion – Di chuyển thừa của con người hoặc máy móc, gây lãng phí thời gian và công sức.
- Non-utilized Talent – Không tận dụng hết tiềm năng và kinh nghiệm của con người – được coi là loại lãng phí nghiêm trọng nhất.
Kaizen Events: Cải tiến có định hướng (Defined Improvements)
Khác với Kaizen hằng ngày, Kaizen Event không phải là cải tiến liên tục mà là cải tiến có mục tiêu cụ thể trong thời gian ngắn.
Đây là những dự án cải tiến ngắn hạn, tập trung, với sự tham gia của cả đội ngũ bao gồm cả lãnh đạo, nhằm phân tích Value Stream Map (VSM) – bản đồ chuỗi giá trị – để giải quyết một vấn đề cụ thể. Kaizen Event thường được lên kế hoạch kỹ lưỡng bởi các trưởng nhóm, có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần, và nhắm đến những thách thức có thể tạo ra thay đổi đáng kể về hiệu quả, chất lượng hoặc hiệu suất.
Tất nhiên, các sự kiện này cần được gắn kết với các mục tiêu vận hành rộng hơn để tạo ra tác động bền vững.
Kaikaku: Thay đổi mang tính cách mạng (Radical Change)
Đôi khi những thay đổi nhỏ không đủ để tạo ra sự cải thiện cần thiết cho tổ chức. Đó là lúc cần đến Kaikaku (改革) – sự thay đổi mang tính cách mạng.
Hiroyuki Hirano, người sáng lập hệ thống 5S, đã đưa ra 10 điều răn của Kaikaku (Ten Commandments of Kaikaku):
Hiroyuki Hirano (sinh năm 1946 tại Tokyo, Nhật Bản) là chuyên gia quản lý và tác giả nổi tiếng. Ông tốt nghiệp Cử nhân Kinh tế tại Đại học Senshu năm 1970. Sau khi làm việc tại một công ty phần mềm lớn trong bộ phận tư vấn, ông đặt nền móng lý thuyết cho hệ thống quản lý sản xuất kiểu Nhật. Sau đó, ông sáng lập Công ty JIT Management Laboratory Ltd và trở thành nhân vật chủ chốt trong cuộc cách mạng sản xuất Just-in-Time (JIT), hỗ trợ hàng chục công ty trong và ngoài Nhật Bản triển khai JIT.
Cùng với Takashi Osada, Hirano phát triển sâu hơn phương pháp tổ chức nơi làm việc 5S, đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân biệt giữa "Sàng lọc" (Sorting) và "Sắp xếp" (Set in Order). Ông cho rằng việc loại bỏ yếu tố không cần thiết là bước bắt buộc trước khi bắt đầu công việc, nếu không sẽ dẫn đến giải pháp sai lệch. Hirano khẳng định 5S là nền tảng cho cải tiến liên tục và sự sống còn của doanh nghiệp, và các công ty không áp dụng hiệu quả 5S sẽ khó thành công trong các cải tổ lớn như tái cấu trúc. Ông cũng nhấn mạnh vai trò giám sát của quản lý trong duy trì hiệu quả thay đổi, dựa trên bài học từ thí nghiệm Hawthorne.
Khác với Kaizen là cải tiến dần dần, Kaikaku là sự thay đổi toàn diện trong quy trình. Thay vì cải tiến một quy trình hiện tại, Kaikaku có thể yêu cầu chuyển sang một quy trình hoàn toàn mới. Ví dụ: từ sản xuất thủ công sang sản xuất tự động, hoặc thực hiện chuyển đổi số toàn diện để cải thiện khả năng hợp tác trong doanh nghiệp.
- Vứt bỏ các phương pháp sản xuất truyền thống.
- Suy nghĩ về cách mới có thể hoạt động – đừng nghĩ về lý do nó không hoạt động.
- Không chấp nhận lời bào chữa.
- Hoàn toàn phủ nhận hiện trạng, sẵn sàng bắt đầu lại.
- Đừng theo đuổi sự hoàn hảo – triển khai 50% ngay tại chỗ còn hơn không làm gì.
- Sửa sai ngay khi phát hiện.
- Đừng tốn tiền cho Kaikaku.
- Vấn đề là cơ hội để động não.
- Hỏi “tại sao” năm lần (5 Whys).
- Mười ý tưởng từ mười người tốt hơn kiến thức của một người.
🧭Sau khi thực hiện Kaikaku, bạn vẫn cần đến Kaizen để tinh chỉnh và cải tiến thêm.
Kakushin: Đổi mới đột phá (Break-through Innovation)
Nếu Kaikaku là cách mạng, thì Kakushin (革新) là “cuộc chơi mới hoàn toàn”. Kakushin xảy ra khi bạn chuyển sang một cách làm hoàn toàn mới – tạo ra bước đột phá thực sự làm thay đổi cuộc chơi.
Trong khi Kaikaku có thể là thay đổi cách làm, thì Kakushin là thay đổi những gì được làm. Ví dụ, nếu Kaikaku là chuyển từ sản xuất thủ công sang tự động hóa, thì Kakushin là sử dụng in 3D (3D printing) để sản xuất – đòi hỏi kỹ năng hoàn toàn mới.
Kakushin yêu cầu ban lãnh đạo phải thách thức các giả định hiện tại về lý do tổ chức đang vận hành theo cách đó. Điều này đòi hỏi sự thay đổi văn hóa, sẵn sàng cam kết với cách làm mới. Công cụ chính của Kakushin là brainstorming (động não) và analysis (phân tích).
Chọn đúng công cụ Kaizen
Dù bạn có thể bị cuốn hút bởi ý tưởng về một cuộc đại cải tổ, nhưng Kaizen nên là nền tảng cho bất kỳ chương trình thay đổi nào. Sau khi đã thực hiện một sự chuyển đổi mạnh mẽ (Kaikaku hoặc Kakushin), bạn vẫn cần Kaizen hàng ngày để điều chỉnh, tối ưu hóa và giải quyết các vấn đề mới phát sinh.
Chính Kaizen liên tục sẽ dẫn bạn đến cơ hội đột phá tiếp theo.
Dịch bởi: Châu Anh, TIGO PMO
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Mới cập nhật