Post-mortem và Retrospective: Khác biệt là gì?
Published on: March 19, 2023
Last updated: August 12, 2025 Xem trên toàn màn hình
Last updated: August 12, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 03 Nov 2022
BAU (Business-As-Usual) là gì? 1421 - 01 Nov 2023 Lệnh thay đổi kỹ thuật (Engineering Change Order - ECO) là gì? 1168
- 01 Nov 2021 Phân tích quy trình hiện tại (AS-IS) là gì? 673
- 05 Jan 2024 Value-Added Distributors (VAD) là gì? 558
- 09 Jan 2024 Domain Knowledge là gì? Ưu và nhược điểm? 457
- 01 Dec 2022 Business Critical là gì? 401
- 03 Feb 2020 Chất lượng là gì? Đẳng cấp là gì? Cùng tìm hiểu toàn diện từ góc nhìn chuyên gia. 401
- 12 Apr 2023 Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì? Vận dụng trong điều hành cuộc họp hiệu quả 394
- 01 Nov 2022 Like for like là gì 390
- 28 Dec 2023 "Watered-down version" và "Stripped-down version" là gì? 385
- 01 Apr 2023 Bí quyết đàm phán tạo ra giá trị từ câu chuyện Chia Cam 355
- 02 Jan 2024 Domain Engineering là gì? 351
- 01 May 2022 Có thể xác định vị trí địa lý của địa chỉ IP với độ chính xác đến từng địa chỉ con phố? 346
- 01 Jan 2024 Phân tích tổ hợp (Cohort Analysis) là gì? 343
- 07 Aug 2019 Câu chuyện thanh gỗ ngắn và bài học kinh doanh cho Doanh nghiệp 341
- 30 Jul 2021 14 Nguyên Tắc Quản Lý Của Deming Là Gì? 336
- 08 Dec 2023 Resource Leveling là gì? 316
- 21 Jan 2022 SSO (Single Sign On) là gì? Bạn đã hiểu đúng và đẩy đủ vè chìa khóa thông minh SSO? 305
- 17 Mar 2020 Mô hình “Service Gaps Model” quản lý và cải thiện chất lượng dịch vụ 303
- 11 Sep 2024 Mindset, skillset, toolset là gì? 286
- 02 Nov 2023 "State-of-the-art product" là gì? 254
- 08 Dec 2022 Phân biệt Cookbook, In a nutshell và Dummies 245
- 07 Dec 2022 Lean Software Development là gì? 238
- 11 Dec 2022 Sustaining Engineering là gì? 236
- 18 Jun 2021 Cost of Quality - Chi phí cho chất lượng sản phẩm là gì? 217
- 04 Sep 2023 Giải mã nhóm tính cách (ISTP - Nhà kỹ thuật) 205
- 22 Nov 2023 Phân biệt tư duy hệ thống khác với tư duy thiết kế 201
- 14 Dec 2021 Kano Model Analysis là gì? 196
- 05 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "Go with caveats" là gì? 193
- 23 Jun 2024 Người trí tuệ không tranh cãi ĐÚNG/SAI 192
- 06 Dec 2023 Loại phần mềm "fire-and-forget" là gì? 180
- 11 Sep 2022 Từ truyện “Thầy bói xem voi” tới quản trị bằng Tư Duy Hệ Thống 177
- 07 Jan 2025 Phân biệt Proxy, HMA và VPN 175
- 24 Mar 2023 Mô hình kinh doanh Open-Core là gì? 169
- 10 Aug 2019 Tại sao tôi chọn công thức "Work Smart" mà không phải "Work Hard"? 153
- 14 Dec 2022 Phương pháp kiểm tra Fagan Inspection là gì? 151
- 09 Dec 2023 Phần mềm Best-of-class là gì? 132
- 01 Dec 2023 Microsoft Power Apps là gì? 128
- 01 Nov 2021 Knowldge Base là gì? 125
- 05 Dec 2022 Hỏi 5 lần (5 WHYs) – Kỹ thuật "đào" tận gốc cốt lõi vấn đề 121
- 28 Jul 2021 Checklist là gì? Tầm quan trọng của checklist trong công việc 120
- 09 Dec 2024 10 nghịch lý quản trị khiến tổ chức mãi loay hoay 83
- 28 Feb 2025 “Học giỏi” hay “giỏi học”? 66
- 29 Dec 2024 Phí Phạm Không Phải Lúc Nào Cũng Xấu – Đây Là Lý Do Tại Sao! 58
- 04 Feb 2022 Phân biệt lập trình viên (programmer) và kỹ sư phần mềm (software engineer) 53
- 19 Jul 2023 3 cấp độ của thất bại và bí quyết "cái khó ló cái khôn" 52
- 03 Jan 2022 Cách làm nông nghiệp kỳ lạ của người Nhật: Thuê đất 5 năm bỏ hoang và đây là sự thật... 41
- 02 May 2025 Vì sao học giỏi mà vẫn nghèo, học dốt lại thành đạt trong cuộc sống? 40
- 29 Aug 2023 Phân biệt Accountable và Responsible? 31
- 22 May 2025 Phong cách châu Âu, chất lượng Nhật Bản, cơ bắp Mỹ: Ba giá trị định hình thế giới hiện đại 28
- 09 Jul 2025 False Dilemma và Valid Dilemma: Hai "đường biên" trong chiến lược Quản trị chất lượng và Kiểm thử phần mềm 6
Hãy tưởng tượng sau nhiều tháng làm việc cật lực, bạn và cả team vừa hoàn thành dự án lớn, sản phẩm đã ra mắt, khách hàng hài lòng, cả team vui mừng.
Nhưng ngay lúc đó, sếp hỏi: "Chúc mừng! Lần sau ta nên làm gì tốt hơn?"
Câu hỏi khiến bạn bối rối. Vì mặc dù mọi việc ổn, nhưng bạn không chắc bắt đầu cải thiện từ đâu.
Tại sao cần tổ chức Post-mortem hoặc Retrospective (họp nhìn lại)?
Dù team bận rộn, việc nhìn lại (debrief) sau mỗi giai đoạn là cách duy nhất để cải thiện liên tục. Nếu không có thời gian phản tư (reflection), nhóm sẽ lặp lại lỗi cũ, làm nhiều hơn mà không tốt hơn.
Có hai hình thức phổ biến để nhìn lại:
| Tên gọi | Khi nào dùng | Mục đích chính |
|---|---|---|
| Post-mortem | Sau sự kiện lớn (thường là thất bại hoặc sự cố) | Tìm ra vấn đề, lý do thất bại |
| Retrospective (Retro) | Theo định kỳ (thường 2 tuần 1 lần) | Cải thiện quy trình làm việc |
Post-mortem: Tập trung vào nguyên nhân thất bại
Cấu trúc buổi Post-mortem:
- Khảo sát trước (survey) – Gửi câu hỏi trắc nghiệm cho các bên liên quan.
- Phân tích dữ liệu – Tổng hợp kết quả để tìm ra xu hướng.
- Họp tổng kết – Trình bày và thảo luận về kết quả.
Ưu điểm:
- Có số liệu rõ ràng.
- Dễ thuyết phục sếp vì tránh lặp lại lỗi.
- Dành cho nhiều người, kể cả quản lý và các phòng ban liên quan.
Hạn chế:
- Có thể khiến nhân viên cảm thấy bị đổ lỗi.
- Chỉ nhìn lại khi có sự cố → ít cải thiện khi mọi việc tốt.
- Thiếu góc nhìn cảm xúc, định tính (qualitative).
Retrospective: Cải tiến liên tục trong quá trình làm việc
Cấu trúc buổi Retrospective:
- Ghi lại suy nghĩ – Mỗi người chia sẻ điều nên tiếp tục, ngừng hoặc cải thiện.
- Nhóm ý tưởng – Gom lại các phản hồi thành nhóm chủ đề.
- Bình chọn – Chọn ra chủ đề quan trọng nhất.
- Thảo luận và lên kế hoạch hành động.
Ưu điểm:
- Thực hiện đều đặn giúp team tiến bộ liên tục.
- Mở ra không gian cho phản hồi mang tính cảm xúc và gắn kết.
- Team chủ động cải thiện chính mình.
Hạn chế:
- Khó chứng minh hiệu quả nếu không có báo cáo “hoành tráng”.
- Cần kỹ năng dẫn dắt cuộc họp (facilitation).
- Không phù hợp nếu mục tiêu là tìm nguyên nhân cụ thể.
Nên chọn Post-mortem hay Retrospective?
| Câu hỏi | Chọn gì? |
|---|---|
| Có sự cố nghiêm trọng? | Post-mortem để tìm nguyên nhân. |
| Muốn cải tiến dần đều? | Retrospective để cải thiện quy trình. |
| Cần báo cáo chi tiết cho sếp? | Post-mortem có số liệu dễ trình bày. |
| Cần hành động cụ thể trong team? | Retrospective giúp team lên kế hoạch ngay. |
Quan trọng nhất là nguyên tắc, không phải tên gọi
Nhiều người dùng hai thuật ngữ này thay thế nhau. Quan trọng không phải là bạn gọi nó là gì, mà là:
- 💬 Có không gian để phản tư (self-reflection) định kỳ
- 📊 Kết hợp số liệu định lượng và cảm nhận định tính
- 🤝 Phù hợp với văn hóa team (thích số liệu hay thảo luận mở)
Tóm tắt thuật ngữ
| Thuật ngữ tiếng Anh | Giải thích ngắn gọn tiếng Việt |
|---|---|
| Debrief | Họp nhìn lại sau một dự án/sự kiện |
| Post-mortem | Họp phân tích nguyên nhân sau thất bại |
| Retrospective (Retro) | Họp nhìn lại định kỳ để cải thiện quy trình làm việc |
| Sprint | Một chu kỳ làm việc ngắn (thường 2 tuần) |
| Facilitation | Kỹ năng điều phối, dẫn dắt cuộc họp |
| Quantitative data | Dữ liệu định lượng (số liệu, khảo sát có thang điểm) |
| Qualitative data | Dữ liệu định tính (cảm xúc, suy nghĩ, ý kiến mở) |
| Action items | Các hành động cần thực hiện sau cuộc họp |
Kết luận
Dù là Post-mortem hay Retrospective, điều quan trọng nhất là bạn và team có thời gian để dừng lại, suy nghĩ, và cải thiện. Hãy chọn hình thức phù hợp với mục tiêu, văn hóa và giai đoạn công việc – và kiên trì duy trì nó để thực sự tạo ra sự thay đổi.
[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"1\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"\",\"sourceValue\":\"\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]
Nguồn
{content}
Khám phá thêm các chủ đề sau
Bài trước
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
