Post-mortem và Retrospective: Khác biệt là gì?

Published on: March 19, 2023
Last updated: August 12, 2025 Xem trên toàn màn hình

Recommended for you

01 Nov 2021 Phân tích quy trình hiện tại (AS-IS) là gì? 79/927
03 Nov 2022 BAU (Business-As-Usual) là gì? 25/1791
11 Sep 2025 Lightning Decision Jam: Quy trình Siêu tốc để Giải quyết Mọi Vấn đề 20/36
01 Mar 2021 Ý nghĩa và bài học rút ra từ truyện thầy bói xem voi 19/581
08 Dec 2022 Phân biệt Cookbook, In a nutshell và Dummies 18/382
09 Mar 2025 [Góc nhìn chuyển đổi số]: Có Business Rules, tại sao không có Business Principles? 16/40
01 Nov 2023 Lệnh thay đổi kỹ thuật (Engineering Change Order - ECO) là gì? 15/1406
16 May 2025 [Giải mã SEO] Phân biệt Pillar content, Topic cluster content và Cornerstone content 14/34
07 Jan 2025 Phân biệt Proxy, HMA và VPN 14/274
22 Nov 2023 Phân biệt tư duy hệ thống khác với tư duy thiết kế 13/371
28 Dec 2023 "Watered-down version" và "Stripped-down version" là gì? 13/518
05 Dec 2022 Hỏi 5 lần (5 WHYs) – Kỹ thuật "đào" tận gốc cốt lõi vấn đề 13/180
05 Mar 2024 [Học tiếng Anh] "Go with caveats" là gì? 12/249
21 Jan 2022 SSO (Single Sign On) là gì? Bạn đã hiểu đúng và đẩy đủ vè chìa khóa thông minh SSO? 11/391
01 Dec 2022 Business Critical là gì? 11/540
09 Dec 2023 Phần mềm Best-of-class là gì? 11/175
01 Apr 2023 Bí quyết đàm phán tạo ra giá trị từ câu chuyện Chia Cam 11/538
19 Sep 2025 Agile vs. Ego: Làm Gì Khi Một Thành Viên Trong Nhóm Nổi Loạn 11/51
05 Jan 2024 Value-Added Distributors (VAD) là gì? 10/690
07 Aug 2019 Câu chuyện thanh gỗ ngắn và bài học kinh doanh cho Doanh nghiệp 10/421
12 Apr 2023 Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì? Vận dụng trong điều hành cuộc họp hiệu quả 10/536
11 Sep 2022 Từ truyện “Thầy bói xem voi” tới quản trị bằng Tư Duy Hệ Thống 9/251
23 Jun 2024 Người trí tuệ không tranh cãi ĐÚNG/SAI 8/422
28 Feb 2025 “Học giỏi” hay “giỏi học”? 8/135
17 Mar 2020 Mô hình “Service Gaps Model” quản lý và cải thiện chất lượng dịch vụ 8/450
01 Jun 2025 PMP Cheat Sheet: 25 Cặp Thuật Ngữ Dễ Nhầm Lẫn 8/38
10 Aug 2019 Tại sao tôi chọn công thức "Work Smart" mà không phải "Work Hard"? 7/267
03 Feb 2020 Chất lượng là gì? Đẳng cấp là gì? Cùng tìm hiểu toàn diện từ góc nhìn chuyên gia. 7/537
01 Nov 2021 Knowldge Base là gì? 7/165
02 Aug 2022 BVP (Billable Viable Product) là gì? 7/83
02 Jan 2024 Domain Engineering là gì? 7/456
19 Jul 2023 3 cấp độ của thất bại và bí quyết "cái khó ló cái khôn" 7/84
11 Sep 2024 Mindset, skillset, toolset là gì? 7/432
09 Jul 2025 False Dilemma và Valid Dilemma: Hai "đường biên" trong chiến lược Quản trị chất lượng và Kiểm thử phần mềm 7/33
13 Apr 2025 Phân biệt MLP (Minimum Lovable Product) và State-of-the-art Product 7/86
08 Aug 2024 Phân biệt mô hình MLP với mô hình BVP 7/116
09 Aug 2024 Latency (độ trễ) là gì? 6/167
01 Jan 2024 Phân tích tổ hợp (Cohort Analysis) là gì? 6/481
02 Nov 2023 "State-of-the-art product" là gì? 6/282
06 Dec 2023 Loại phần mềm "fire-and-forget" là gì? 6/296
01 Nov 2022 Like for like là gì 6/477
16 May 2025 Phân biệt Statement Of Work (SOW) và Project Scope Statement 6/114
08 Dec 2023 Resource Leveling là gì? 5/376
14 Dec 2021 Kano Model Analysis là gì? 5/223
09 Jan 2024 Domain Knowledge là gì? Ưu và nhược điểm? 5/627
11 Dec 2022 Sustaining Engineering là gì? 5/313
07 Dec 2022 Lean Software Development là gì? 5/298
15 May 2025 Hiệu quả năng lượng trong phần mềm (Energy Efficiency in Software) là gì? 5/60
05 Aug 2025 "Nói láo" khác với "nói dối" như thế nào? 4/45
11 Dec 2023 Phân biệt Vendor Management và Supplier Relationship Management (SRM) 4/15
29 Aug 2023 Phân biệt Accountable và Responsible? 4/121
04 Feb 2022 Phân biệt lập trình viên (programmer) và kỹ sư phần mềm (software engineer) 4/101
24 Mar 2023 Mô hình kinh doanh Open-Core là gì? 4/188
08 Sep 2025 Tâm Lý Phản Kháng (Reactance): Vì Sao Càng Cấm, Người Ta Càng Muốn Làm? 4/54
01 May 2022 Có thể xác định vị trí địa lý của địa chỉ IP với độ chính xác đến từng địa chỉ con phố? 3/479
01 Nov 2022 MVF (Minimum Viable Features): Tối ưu tính năng trong giới hạn nguồn lực 3/61
18 Jun 2021 Cost of Quality - Chi phí cho chất lượng sản phẩm là gì? 3/329
09 Dec 2024 10 nghịch lý quản trị khiến tổ chức mãi loay hoay 3/119
02 May 2025 Vì sao học giỏi mà vẫn nghèo, học dốt lại thành đạt trong cuộc sống? 3/59
29 Dec 2024 Phí Phạm Không Phải Lúc Nào Cũng Xấu – Đây Là Lý Do Tại Sao! 3/80
10 Apr 2025 [Giải mã CMS] Phân biệt "Curated Picks" và "Editor's Picks" 3/8
16 Aug 2025 Hoài nghi khoa học với 20 thuật ngữ bi quan về hiệu quả của Scrum 2/27
22 May 2025 Phong cách châu Âu, chất lượng Nhật Bản, cơ bắp Mỹ: Ba giá trị định hình thế giới hiện đại 2/44
04 Sep 2023 Giải mã nhóm tính cách (ISTP - Nhà kỹ thuật) 2/247
01 Dec 2023 Microsoft Power Apps là gì? 2/265
30 Jul 2021 14 Nguyên Tắc Quản Lý Của Deming Là Gì? 1/385
28 Jul 2021 Checklist là gì? Tầm quan trọng của checklist trong công việc 1/156
03 Jan 2022 Cách làm nông nghiệp kỳ lạ của người Nhật: Thuê đất 5 năm bỏ hoang và đây là sự thật... 1/58
17 Apr 2025 Phân biệt ẨN DỤ TRI NHẬN, ẨN DỤ TỪ VỰNG và ẨN DỤ TU TỪ 1/8
10 Dec 2024 30 Quy luật và Thuật ngữ Bất động sản Quan Trọng Nhà Đầu Tư Nên Biết 1/7
04 Mar 2019 Quản trị Team là gì? Team và Group khác nhau như thế nào? /608

Hãy tưởng tượng sau nhiều tháng làm việc cật lực, bạn và cả team vừa hoàn thành dự án lớn, sản phẩm đã ra mắt, khách hàng hài lòng, cả team vui mừng.

Nhưng ngay lúc đó, sếp hỏi: "Chúc mừng! Lần sau ta nên làm gì tốt hơn?"

Câu hỏi khiến bạn bối rối. Vì mặc dù mọi việc ổn, nhưng bạn không chắc bắt đầu cải thiện từ đâu.

Tại sao cần tổ chức Post-mortem hoặc Retrospective (họp nhìn lại)?

Dù team bận rộn, việc nhìn lại (debrief) sau mỗi giai đoạn là cách duy nhất để cải thiện liên tục. Nếu không có thời gian phản tư (reflection), nhóm sẽ lặp lại lỗi cũ, làm nhiều hơn mà không tốt hơn.

Có hai hình thức phổ biến để nhìn lại:

Tên gọi	Khi nào dùng	Mục đích chính
Post-mortem	Sau sự kiện lớn (thường là thất bại hoặc sự cố)	Tìm ra vấn đề, lý do thất bại
Retrospective (Retro)	Theo định kỳ (thường 2 tuần 1 lần)	Cải thiện quy trình làm việc

Post-mortem: Tập trung vào nguyên nhân thất bại

Cấu trúc buổi Post-mortem:

Khảo sát trước (survey) – Gửi câu hỏi trắc nghiệm cho các bên liên quan.
Phân tích dữ liệu – Tổng hợp kết quả để tìm ra xu hướng.
Họp tổng kết – Trình bày và thảo luận về kết quả.

Ưu điểm:

Có số liệu rõ ràng.
Dễ thuyết phục sếp vì tránh lặp lại lỗi.
Dành cho nhiều người, kể cả quản lý và các phòng ban liên quan.

Hạn chế:

Có thể khiến nhân viên cảm thấy bị đổ lỗi.
Chỉ nhìn lại khi có sự cố → ít cải thiện khi mọi việc tốt.
Thiếu góc nhìn cảm xúc, định tính (qualitative).

Retrospective: Cải tiến liên tục trong quá trình làm việc

Cấu trúc buổi Retrospective:

Ghi lại suy nghĩ – Mỗi người chia sẻ điều nên tiếp tục, ngừng hoặc cải thiện.
Nhóm ý tưởng – Gom lại các phản hồi thành nhóm chủ đề.
Bình chọn – Chọn ra chủ đề quan trọng nhất.
Thảo luận và lên kế hoạch hành động.

Ưu điểm:

Thực hiện đều đặn giúp team tiến bộ liên tục.
Mở ra không gian cho phản hồi mang tính cảm xúc và gắn kết.
Team chủ động cải thiện chính mình.

Hạn chế:

Khó chứng minh hiệu quả nếu không có báo cáo “hoành tráng”.
Cần kỹ năng dẫn dắt cuộc họp (facilitation).
Không phù hợp nếu mục tiêu là tìm nguyên nhân cụ thể.

Nên chọn Post-mortem hay Retrospective?

Câu hỏi	Chọn gì?
Có sự cố nghiêm trọng?	Post-mortem để tìm nguyên nhân.
Muốn cải tiến dần đều?	Retrospective để cải thiện quy trình.
Cần báo cáo chi tiết cho sếp?	Post-mortem có số liệu dễ trình bày.
Cần hành động cụ thể trong team?	Retrospective giúp team lên kế hoạch ngay.

Quan trọng nhất là nguyên tắc, không phải tên gọi

Nhiều người dùng hai thuật ngữ này thay thế nhau. Quan trọng không phải là bạn gọi nó là gì, mà là:

💬 Có không gian để phản tư (self-reflection) định kỳ
📊 Kết hợp số liệu định lượng và cảm nhận định tính
🤝 Phù hợp với văn hóa team (thích số liệu hay thảo luận mở)

Tóm tắt thuật ngữ

Thuật ngữ tiếng Anh	Giải thích ngắn gọn tiếng Việt
Debrief	Họp nhìn lại sau một dự án/sự kiện
Post-mortem	Họp phân tích nguyên nhân sau thất bại
Retrospective (Retro)	Họp nhìn lại định kỳ để cải thiện quy trình làm việc
Sprint	Một chu kỳ làm việc ngắn (thường 2 tuần)
Facilitation	Kỹ năng điều phối, dẫn dắt cuộc họp
Quantitative data	Dữ liệu định lượng (số liệu, khảo sát có thang điểm)
Qualitative data	Dữ liệu định tính (cảm xúc, suy nghĩ, ý kiến mở)
Action items	Các hành động cần thực hiện sau cuộc họp

Kết luận

Dù là Post-mortem hay Retrospective, điều quan trọng nhất là bạn và team có thời gian để dừng lại, suy nghĩ, và cải thiện. Hãy chọn hình thức phù hợp với mục tiêu, văn hóa và giai đoạn công việc – và kiên trì duy trì nó để thực sự tạo ra sự thay đổi.

A A A A

[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"1\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"\",\"sourceValue\":\"\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]

Nguồn

{content}