Thực trạng dạy và học tiếng Anh ở Việt Nam thông qua kết quả kỳ thi THPT 2025, khi có đến 38% thí sinh chọn tiếng Anh làm môn thi tốt nghiệp nhưng đạt điểm dưới trung bình. Dù đề thi được đánh giá có tính phân hóa cao, nhưng nội dung nặng về ngữ pháp và từ vựng học thuật khó, ít liên quan đến đời sống thực tế.

Tác giả Phạm Tâm Long chia sẻ trải nghiệm giảng dạy quốc tế, cho thấy ngay cả sinh viên quốc tế cũng ít biết đến các từ như “greenwashing”, nên không nên coi đó là tiêu chuẩn đánh giá phổ thông. Từ đó cảnh báo nguy cơ Việt Nam rơi vào vết xe đổ như Nhật Bản: học sinh học tiếng Anh nhiều năm nhưng vẫn yếu kỹ năng giao tiếp do cách học thiên về lý thuyết, dẫn đến năng lực giao tiếp yếu – nguy cơ Việt Nam cũng rơi vào tình trạng tương tự.

Thực trạng phổ điểm và vấn đề dạy – học tiếng Anh ở Việt Nam

• 38% thí sinh chọn tiếng Anh làm môn thi tốt nghiệp THPT 2025 có điểm dưới trung bình.
• Chỉ có 141 điểm 10 trên hơn 350.000 thí sinh, cho thấy đề thi khó và có tính phân hóa cao.
• Đề thi chứa nhiều từ chuyên ngành như carbon-neutral, net-zero, greenwashing – không phổ biến với học sinh phổ thông.

Hệ quả của cách học – thi nặng ngữ pháp

• Học sinh học theo cách thi: nếu đề thi chỉ kiểm tra ngữ pháp – từ vựng thì học sinh sẽ bỏ qua kỹ năng nghe – nói.
• Nhiều sinh viên Việt dù đạt điểm cao trong nước (bao gồm TOELF, IELTS) vẫn không giao tiếp tốt khi đi du học hay làm việc quốc tế.

Bài học từ các nước có nền giáo dục ngôn ngữ tiên tiến

• Hà Lan và Thụy Điển đánh giá toàn diện 4 kỹ năng (nghe – nói – đọc – viết) qua kỳ thi sát thực tế.
• Các đề thi mô phỏng tình huống thật như: viết email, phỏng vấn, thảo luận nhóm, nghe hiểu đoạn audio.
• Tuân thủ chuẩn CEFR (Khung tham chiếu ngôn ngữ châu Âu) giúp học sinh dễ hội nhập toàn cầu.

3 đề xuất cải thiện giáo dục tiếng Anh tại Việt Nam

1. Bổ sung kỹ năng nghe và nói vào kỳ thi tiếng Anh chính thức.
2. Áp dụng chuẩn CEFR để nâng cao tính quốc tế và khách quan.
3. Thiết kế đề thi mang tính ứng dụng cao, phục vụ kỹ năng sống và làm việc.

Xem chi tiết bài viết tại đây