
Hiệu Ứng ‘Cửa Sổ Vỡ’ Và Tầm Quan Trọng Của Việc Sửa Sạch Những Thói Quen Xấu
Last updated: May 15, 2025 Xem trên toàn màn hình



- 26 Jul 2024
"Khổ tận cam lai" - Làm thế nào để chuyển hóa từ khổ thành sướng? 1940
- 11 Feb 2024
Càng đọc càng thấm: 10 suy ngẫm sâu sắc từ nhà tâm lý học Carl Jung 1744
- 04 Sep 2021
Tào lao là gì? Các bí quyết để tránh tào lao trong giao tiếp 1342
- 12 Nov 2024
"Nhân tình thế thái" là gì? "Thời thế" là gì? 901
- 04 Aug 2021
Đừng sợ đi chậm, chỉ sợ đứng yên 871
- 28 Apr 2023
Mô hình Why, How, What là gì? 831
- 07 Aug 2024
Kỷ nguyên VUCA và TUNA – Cơ hội phát triển và chuyển đổi mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng 4.0 740
- 16 Mar 2022
[INFOGRAPHIC] 32 Thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần I) 716
- 15 Aug 2024
Kỹ năng thuyết trình với kỹ năng ABC (Accuracy, Brevity, Clarity) 540
- 24 Mar 2021
Hiệu ứng Dunning-Kruger – Ảo tưởng sức mạnh về năng lực của bản thân 472
- 15 Apr 2023
Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 463
- 29 Sep 2022
Từ chuyện người ăn xin và chiếc cần câu cá, điều gì là quan trọng nhất: Kiến thức, kỹ năng hay thái độ với cuộc sống 441
- 01 Sep 2022
Thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias) có phải là một dạng bảo thủ? 421
- 01 Oct 2021
Sự Tự Điều Chỉnh (Self-Regulation) Là Gì? Tại Sao Nó Quan Trọng? 393
- 09 Aug 2022
Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 382
- 29 Jul 2020
Câu chuyện mài chiếc rìu trước khi chặt cây: Bài học từ tổng thống vĩ đại nhất của nước Mỹ - Abraham Lincoln 375
- 04 Jul 2022
Steve Jobs đến với Đạo phật như thế nào? 362
- 10 Sep 2024
Cây dừa giữa giông bão: Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” 358
- 16 Mar 2022
[INFOGRAPHIC] 32 thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần II) 346
- 18 Jul 2020
Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 342
- 04 Oct 2023
Authority bias (Thiên kiến uy quyền) là gì? 337
- 04 Sep 2022
Hiệu ứng cánh bướm là gì? Ý nghĩa và tác động của hiệu ứng cánh bướm 335
- 12 Jun 2022
Marcus Aurelius: Hạnh phúc phụ thuộc vào chất lượng của những suy nghĩ 333
- 04 Sep 2020
IQ, EQ hay LQ quan trọng nhất trong thời đại 4.0? 326
- 19 Dec 2023
Hồi tưởng lạc quan (Rosy retrospection): Khi những quá khứ tươi đẹp có thể đe dọa đến tương lai của bạn 312
- 11 Oct 2024
"Kham Nhẫn" Trong Kinh Doanh: Sức Mạnh Của Sự Kiên Nhẫn 308
- 08 Nov 2022
16 phong cách làm việc của người Nhật Bản mà Việt Nam cần học hỏi 303
- 01 Aug 2022
Đỉnh cao ứng xử của kẻ trí tuệ: Nhìn thấu không nói, biết người không bình, hiểu lý không tranh 294
- 08 Dec 2023
Giải mã bí mật của trò chơi vô hạn và hữu hạn 276
- 01 Aug 2024
Infomercial - Chiến thuật "cô đọng" điều gì đó trong đầu người dùng 276
- 22 May 2022
Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 273
- 14 Sep 2024
11 Cơ Chế Tâm Lý Che Giấu Cần Nhận Diện Để Hiểu Bản Thân và Người Khác 268
- 08 Dec 2023
Hiệu ứng Barnum là gì? Hiệu ứng Barnum tốt hay xấu? 242
- 11 Sep 2022
Sức mạnh của lời khen 227
- 04 May 2024
Hiệu ứng FOMO trong phát triển phần mềm 215
- 10 Jul 2021
Chuyên gia chia sẻ các nguyên tắc tư duy sáng tạo hệ thống với tên gọi Systematic Inventive Thinking (SIT) 206
- 22 Jan 2025
Khi ngư dân không thể ra khơi, họ sửa lưới 183
- 01 Sep 2023
Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích 170
- 02 Oct 2023
OCEAN: Mô hình 5 tính cách Big Five 168
- 03 Sep 2020
Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 166
- 10 Sep 2024
Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 158
- 02 Oct 2023
Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 153
- 09 Jan 2025
10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 124
- 16 Feb 2024
Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 123
- 11 Sep 2020
Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 119
- 21 Mar 2024
12 triết lý sống tối giản bạn nên biết 108
- 15 Mar 2024
Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 106
- 02 May 2024
"Viên đạn bọc đường" là gì? Làm sao để nhận diện "viên đạn bọc đường"? 96
- 15 Sep 2020
Hai câu chuyện về dòng nước - Ao tù hay suối nguồn tươi trẻ? 95
- 02 Aug 2024
Tổng hợp các câu nói động lực - chất xúc tác cho sự phát triển bản thân 91
- 09 Apr 2025
10 bẫy thao túng bạn có thể chưa biết 85
- 22 Sep 2024
Hội chứng Zeigarnik – Tại sao những công việc dở dang "đọng" lại trong trí nhớ lâu hơn các công việc đã hoàn thành? 49
- 16 May 2024
Nghịch lý Allais: Khi con người không “lý trí” như kinh tế học tưởng 44
- 24 Apr 2025
Chính sách sở hữu đất đai của Trung Quốc: Động lực thúc đẩy người dân làm việc chăm chỉ và hiệu quả 28
Bài viết của chuyên gia truyền thông Hà Thúc (Trung Quốc).
Hiệu ứng cửa sổ vỡ – Bài học sâu sắc về kỷ luật, thói quen nhỏ và hành trình chạm tới thành công bền vững.
Thành công hay thất bại của mỗi người thường là kết quả của những việc rất nhỏ, đôi khi khiến người ta không nhìn ra và coi thường nó.
Covid-19 khiến chúng tôi mắc kẹt tại nhà. Một số người bạn tôi lập kế hoạch và liệt kê nhiều mục tiêu cần phải làm trong thời gian chống dịch. Ví dụ sẽ đọc 10 cuốn sách hay giảm 5 kg... Mục tiêu khác nhau, nhưng không mấy ai hoàn thành. Đây là hiện tượng rất phổ biến và trở thành bài học cuộc sống cho mọi người. Ban đầu hừng hực khí thế với tinh thần "chiến đấu" cao nhưng cuối cùng lại buông xuôi với lý do "còn bao việc khác phải làm".
Vậy lý do cho sự thất bại này là gì?
Rất dễ hiểu là bởi họ chưa đủ kỷ luật, trong tâm lý học tội phạm, lý thuyết này được gọi với cái tên "Hiệu ứng cửa sổ vỡ".
Năm 1969 nhà tâm lý học Philip Zimbardo của Đại học Stanford tiến hành một cuộc thử nghiệm. Ông bỏ hai chiếc ôtô hỏng và không có biển số lần lượt tại khu dân cư có thu nhập thấp thuộc quận Bronx, New York và khu dân cư giàu có tại thành phố Palo Alto, bang California. Chỉ trong 24 giờ, chiếc xe tại quận Bronx bị đập vỡ cửa kính và trộm hết phụ tùng. Ngược lại, chiếc xe tại thành phố Palo Alto vẫn nguyên vẹn trong hơn một tuần. Chỉ sau khi Zimbardo dùng búa tạ đập xe, một số người mới hùa theo. Đa số kẻ phá hoại ở cả hai thành phố được mô tả là "ăn mặc lịch sự, mặt mũi sáng sủa".
Nhưng những gì diễn ra tiếp theo mới rất thú vị.
Năm 1982, nhiều năm sau thí nghiệm của Zimbardo, kết quả trên được nhắc lại trong bài viết đăng trên tạp chí The Atlantic của nhà khoa học xã hội George Kelling. Lần đầu tiên người này nhắc tới lý thuyết "Hiệu ứng cửa sổ vỡ".
Nếu ai đó làm vỡ kính cửa sổ của một tòa nhà và không sửa chữa kịp thời thì kính cửa sổ sẽ bị vỡ nhiều hơn. Nguyên nhân là khi nhìn thấy cửa sổ vỡ, những kẻ phá hoại sẽ có xu hướng tiếp tục phá các ô cửa sổ khác để thực hiện tội ác.
Lý thuyết này thực sự rất dễ hiểu. Ví dụ hành lang vốn dĩ rất sạch sẽ, nhưng nếu ai đó ném túi rác vào góc tường và không được dọn dẹp kịp thời, một vài túi rác sẽ sớm trở thành bãi rác lớn. Lâu dần hành lang sẽ trở thành nơi tập kết rác và trở nên hôi hám, bẩn thỉu. Đây chính là "Hiệu ứng cửa sổ vỡ". Ban đầu chỉ là vấn đề nhỏ, nhưng nếu không kịp thời khắc phục, vấn đề sẽ ngày càng lớn và hậu quả trở nên nghiêm trọng.
Lý thuyết trên tưởng chỉ dành cho phân tích tâm lý tội phạm nhưng lại có quan hệ chặt chẽ đến kỷ luật và sự tăng trưởng của bản thân mỗi người.
Lấy ví dụ như vấn đề giảm cân. Hôm nay quyết tâm chạy bộ, nhưng ngày mai vì quá bận nên không chạy, ngày mốt lại quá mệt nên nghỉ chạy. Theo thời gian bạn sẽ bỏ hẳn nhu cầu ban đầu chạy bộ để giảm cân.
Thành công trong sự nghiệp cũng là quy luật. Bạn sẽ lười biếng hôm nay và ngày mai, mặc dù có vẻ không phải vấn đề lớn nhưng về lâu dài bạn sẽ hoàn toàn trở thành một người không chăm chỉ, thậm chí có thể bỏ rơi chính mình.
Có một câu nói: "Bạn sống một ngày thế nào thì cả đời sẽ sống như thế". Lười biếng và buông thả trong một ngày tương đương việc bạn phá vỡ một lỗ nhỏ trên ô cửa sổ. Nếu không kịp nhận ra sự nghiêm trọng của việc này và chấn chỉnh lại, cuộc sống sẽ ngày càng xuất hiện nhiều "lỗ hổng" và cuối cùng bạn sẽ mang trên mình đầy mảnh vỡ.
"Vật dĩ ác tiểu nhi vi chi, vật dĩ thiện tiểu nhi bất vi" (Không được cho rằng việc xấu rất nhỏ mà làm, không được cho rằng việc thiện rất nhỏ mà không làm).
Đây là lời mà nhân vật Lưu Bị trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa đã nói với con trai trước khi chết và trở thành một câu châm ngôn nổi tiếng.
Nếu như ban đầu bạn không kiểm soát được một vài ham muốn nhỏ, thỏa hiệp một chút, coi thường vài căn bệnh vặt vãnh,... cuối cùng nó sẽ biến thành rất lớn, thậm chí không thể kiểm soát được nữa.
Đừng để "Hiệu ứng cửa sổ vỡ" hủy hoại cuộc sống
Trên thực tế, "Hiệu ứng cửa sổ vỡ" áp dụng được nhiều vấn đề trong cuộc sống.
Vào những năm 1980, việc quản lý tàu điện ngầm ở New York rất hỗn loạn và đây là nơi có tỷ lệ tội phạm cao nhất thành phố. Điều này khiến nhiều người dân sợ phải đi tàu điện ngầm. Đến cuối những năm 1980, số lượng hành khách giảm xuống tới mức thấp kỷ lục.
Sau đó, Sở giao thông vận tải New York đã thuê David Gangsi làm giám đốc vận hành tàu điện ngầm. Sau khi nhậm chức, ông đã dành phần lớn tâm sức để dọn dẹp những bức vẽ bậy, những đối tượng say xỉn, tiểu bậy... ở các nhà ga. Không chỉ sử dụng công nghệ tẩy sơn mới mà vị giám đốc này còn triển khai rất đông nhân viên dọn dẹp. Một số người vẽ bậy trong đêm, sáng hôm sau đã được khắc phục nhanh chóng. Ông cũng xử phạt rất nặng những đối tượng vẽ bậy nếu bắt được. Vài năm sau, người kế nhiệm David Gangsi tiếp tục cách làm này, tập trung vào việc chấn chỉnh hiện tượng trốn vé trên tàu điện ngầm. Bảo vệ thường xuyên được mặc thường phục để bắt kẻ trốn vé và còng tay những người này. Người lên tàu cũng được sắp xếp thành hàng lối, thay vì chen chúc không theo kỷ luật như trước đó.
Vào giữa những năm 1990, tình hình tàu điện ngầm ở New York bắt đầu được cải thiện. Cuối thập kỷ 90, tỷ lệ tội phạm ở đây đã giảm 75% so với 10 năm trước, trở thành một trong những tuyến tàu điện ngầm an toàn nhất nước Mỹ.
Một khi những vấn đề nhỏ được giải quyết, những vấn đề hóc búa thường sẽ cũng được giải quyết một cách cơ bản. Trong cuộc sống cũng vậy. Nếu bạn không muốn cuộc sống của mình bị đổ nát và thủng lỗ chỗ, thì việc đầu tiên chúng ta cần làm là sửa chữa kịp thời những "cửa sổ bị hỏng".
Nói cách khác, chúng ta phải bắt đầu từ những việc nhỏ, không thể dung thứ cho một số vấn đề nhỏ và thói quen xấu trên cơ thể mình. Mỗi người nên sửa chữa kịp thời khi phát hiện ra vấn đề, đây được gọi là "lấp lỗ hổng".
Cựu thủ tướng Anh Winston Churchill từng nói: "Đừng bao giờ để một cuộc khủng hoảng tốt bị lãng phí", với ngụ ý rằng, hãy ngừng lãng phí thời gian và sửa chữa bản thân. Cải thiện bản thân một chút, tiến bộ một chút và trưởng thành mỗi ngày, bạn sẽ trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình ngay từ hôm nay.
Hải Hiền (Theo sina)
Đọc thêm: Tư Duy Ngược Của Người Nhật: Từ Hiệu Ứng Cửa Sổ Vỡ Đến Nghịch Lý Không Thùng Rác