Thận Trọng Với Lời Nói Của Sếp: “Tôi Quyết Định Nhanh Lắm”
Last updated: July 25, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 04 Sep 2021
Tào lao là gì? Các bí quyết để tránh tào lao trong giao tiếp 1761 - 28 Apr 2023 Mô hình Why, How, What là gì? 1212
- 04 Aug 2021 Đừng sợ đi chậm, chỉ sợ đứng yên 1160
- 07 Aug 2024 Kỷ nguyên VUCA và TUNA – Cơ hội phát triển và chuyển đổi mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng 4.0 1086
- 16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 Thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần I) 968
- 29 Jul 2020 Câu chuyện mài chiếc rìu trước khi chặt cây: Bài học từ tổng thống vĩ đại nhất của nước Mỹ - Abraham Lincoln 671
- 15 Apr 2023 Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 660
- 15 Aug 2024 Kỹ năng thuyết trình với kỹ năng ABC (Accuracy, Brevity, Clarity) 631
- 24 Mar 2021 Hiệu ứng Dunning-Kruger – Ảo tưởng sức mạnh về năng lực của bản thân 627
- 29 Sep 2022 Từ chuyện người ăn xin và chiếc cần câu cá, điều gì là quan trọng nhất: Kiến thức, kỹ năng hay thái độ với cuộc sống 605
- 15 Feb 2021 Ứng dụng thuyết ngũ hành trong quản lý 591
- 18 Jul 2020 Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 584
- 04 Mar 2019 Quản trị Team là gì? Team và Group khác nhau như thế nào? 549
- 01 Mar 2021 Ý nghĩa và bài học rút ra từ truyện thầy bói xem voi 515
- 01 Apr 2023 Bí quyết đàm phán tạo ra giá trị từ câu chuyện Chia Cam 491
- 12 Apr 2023 Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì? Vận dụng trong điều hành cuộc họp hiệu quả 478
- 09 Aug 2022 Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 470
- 22 May 2022 Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 401
- 16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần II) 394
- 11 Sep 2024 Mindset, skillset, toolset là gì? 390
- 11 Oct 2024 "Kham Nhẫn" Trong Kinh Doanh: Sức Mạnh Của Sự Kiên Nhẫn 384
- 10 Jul 2021 Chuyên gia chia sẻ các nguyên tắc tư duy sáng tạo hệ thống với tên gọi Systematic Inventive Thinking (SIT) 382
- 07 Aug 2019 Câu chuyện thanh gỗ ngắn và bài học kinh doanh cho Doanh nghiệp 381
- 23 Jun 2024 Người trí tuệ không tranh cãi ĐÚNG/SAI 370
- 08 Nov 2022 16 phong cách làm việc của người Nhật Bản mà Việt Nam cần học hỏi 358
- 08 Mar 2021 PMO là gì? Vai trò của PMO trong quản trị doanh nghiệp? 324
- 22 Jan 2025 Khi ngư dân không thể ra khơi, họ sửa lưới 288
- 11 Sep 2022 Sức mạnh của lời khen 260
- 02 Oct 2023 Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 223
- 13 Apr 2021 Ví sao thuê nhân sự bên ngoài (staffing outsourcing) là xu hướng mới trong thời đại 4.0? 210
- 15 Mar 2024 Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 203
- 11 Sep 2022 Từ truyện “Thầy bói xem voi” tới quản trị bằng Tư Duy Hệ Thống 202
- 01 Sep 2023 Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích 191
- 10 Sep 2024 Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 190
- 03 Sep 2020 Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 190
- 09 Jan 2025 10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 166
- 16 Feb 2024 Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 160
- 15 Sep 2020 Hai câu chuyện về dòng nước - Ao tù hay suối nguồn tươi trẻ? 156
- 05 Dec 2022 Hỏi 5 lần (5 WHYs) – Kỹ thuật "đào" tận gốc cốt lõi vấn đề 146
- 11 Sep 2020 Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 136
- 01 May 2025 Vì Sao Các Cửa Hàng Trung Quốc Không Vội Vã Phục Vụ Khách Hàng? 78
- 03 Jan 2022 Cách làm nông nghiệp kỳ lạ của người Nhật: Thuê đất 5 năm bỏ hoang và đây là sự thật... 56
- 17 Apr 2025 "False dilemma" là gì? 54
- 23 Aug 2023 Đẽo Cày Giữa Đường: Bài học về tâm trí mạnh mẽ 53
- 06 May 2025 Dấu hiệu thao túng Gaslighting là gì? Các cách "kháng" hành vi Gaslighting? 48
- 22 May 2025 Phong cách châu Âu, chất lượng Nhật Bản, cơ bắp Mỹ: Ba giá trị định hình thế giới hiện đại 35
- 08 Sep 2025 Tâm Lý Phản Kháng (Reactance): Vì Sao Càng Cấm, Người Ta Càng Muốn Làm? 34
- 10 Mar 2025 Mặt tối của thành công – 3 sự thật trần trụi 33
- 31 Jul 2025 Quản lý sản phẩm và đội ngữ kỹ thuật: Liệu có thực sự HÒA HỢP? 19
- 05 Aug 2025 Hiệu ứng Người Đứng Nhìn (Bystander Effect) trong môi trường doanh nghiệp: Nguyên nhân và giải pháp? 16
Trong môi trường công sở hiện đại, tốc độ thường được xem là biểu tượng của hiệu suất và bản lĩnh lãnh đạo. Vì vậy, khi một vị sếp tuyên bố: "Tôi quyết định nhanh lắm!", nhiều người lập tức nghĩ đến hình ảnh của một nhà lãnh đạo quyết đoán, hành động dứt khoát và đáng tin cậy.
Tuy nhiên, theo nhiều học thuyết tâm lý và quản trị hiện đại, đặc biệt là mô hình ra quyết định hai hệ thống (System 1 & System 2) của Daniel Kahneman, hay lý thuyết ra quyết định trong điều kiện bất định (bounded rationality) của Herbert Simon, việc ra quyết định nhanh chóng không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của sự hiệu quả — mà đôi khi là biểu hiện của thiên kiến nhận thức, hành động bốc đồng, hoặc thiếu tham vấn tập thể.
Bài viết này sẽ phân tích hiện tượng "quyết định nhanh" dưới góc nhìn của tâm lý học tổ chức, hành vi lãnh đạo và các bài học thực tiễn từ các công trình nghiên cứu quốc tế.
Hiệu ứng “đưa ra quyết định nhanh – rồi chóng rơi vào quên lãng”
Khi một lãnh đạo tuyên bố “quyết định nhanh”, điều này có thể kích hoạt hệ thống System 1 – thói quen suy nghĩ nhanh, cảm tính. Mặc dù nhanh nhạy đôi khi là thế mạnh, nhưng nếu thiếu sự cân nhắc, các quyết định dễ rơi vào bẫy thiếu dữ liệu, thiên kiến khung (framing bias) hay mất cân bằng giữa tầm nhìn dài hạn và ngắn hạn.
System 1 (Hệ thống 1) là lối tư duy nhanh, tự động và mang tính trực giác, hoạt động gần như không cần nỗ lực. Cách suy nghĩ này cho phép chúng ta đưa ra quyết định và phán đoán nhanh chóng dựa trên các khuôn mẫu và kinh nghiệm. Ngược lại, System 1 (Hệ thống 2) là cách tiếp cận tư duy chậm, có chủ đích và có ý thức, đòi hỏi sự nỗ lực có chủ ý.
2. Ảnh hưởng đến an toàn tâm lý và văn hóa làm việc
Theo học giả Amy Edmondson (Harvard), sự an toàn tâm lý (psychological safety) là yếu tố tiên quyết cho đổi mới và học hỏi bên trong tổ chức. Nhưng nếu sếp liên tục quyết định nhanh mà không mở không gian thảo luận, nhân viên dễ “giữ im lặng” – không dám phản biện, chia sẻ quan điểm cá nhân. Điều này đẩy tổ chức vào nguy cơ bị nghẽn thông tin, ra quyết định sai sót.
3. Quyết định tập thể – hiệu quả cao hơn
Forbes dẫn chứng rằng các nhóm đa dạng và được khuyến khích tham gia đưa ra quyết định thường ưu việt hơn cá nhân đến 66%. Người lãnh đạo thông minh sẽ biết cân bằng giữa tốc độ và độ chính xác bằng cách chủ động tổ chức quy trình ra quyết định tập thể – Trên một bài viết của tạp chí Harvard Business Review, các chuyên gia khuyến nghị rằng điều này giúp phát hiện điểm mù và tăng cảm hứng cống hiến.
4. Chiến lược “quyết nhanh – nhưng không cô lập”
Một số chuyên gia chia sẻ: trong môi trường có tính cấp bách, lãnh đạo nên phân biệt rõ giữa "quyết" và "tham khảo".
- Khi cần "quyết nhanh", nên thu thập thông tin khoanh vùng (time-boxed), xác định rõ người cần tham gia.
- Và sau đó, dành thời gian ngắn để thông báo và hỏi phản hồi. Cách này vừa giữ tốc độ, vừa đảm bảo sự gắn kết và tính khả thi.
5. Tăng chất lượng quyết định qua 7 bước
Nghiên cứu gợi ý 7 bước từ tạp chí Forbes giúp nâng cao hiệu quả khi ra quyết định nhanh:
- Làm rõ vấn đề
- Thu thập dữ liệu liên quan
- Mời những người có góc nhìn khác nhau
- Xác lập mốc thời gian
- Phân tích qua lăng kính dài hạn
- Chuẩn bị phương án thay thế
- Đánh giá và điều chỉnh sau thực thi.
Kết Luận & Gợi Ý Triển Khai
| Thách thức | Giải pháp khuyến nghị |
|---|---|
| Thiếu chiều sâu trong quyết định | Sử dụng checklist cân bằng giữa tốc độ và phân tích |
| Nhân viên cái gì cũng “chiếu lệ” | Xây dựng văn hóa đối thoại – tạo không gian an toàn tâm lý |
| Quyết định độc đoán | Thiết lập quy trình tham vấn tối thiểu – gọi ý kiến chuyên môn |
| Không tối ưu hóa năng lực tổ chức | Đa dạng hóa nhóm ra quyết định – tận dụng lợi thế tập thể |
Lời Kết
Khi sếp nói “tôi quyết định nhanh lắm”, điều này thể hiện mục tiêu hướng tới sự linh hoạt và thích ứng. Nhưng nếu không biết cách áp dụng linh hoạt – khi nào cần nhanh, khi nào cần sâu – lời nói này dễ trở thành con dao hai lưỡi, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng, văn hóa và động lực của đội ngũ.
Hãy kết hợp sự nhanh nhạy và tư duy cùng tham vấn tập thể – đó mới là phong cách lãnh đạo bền vững, tạo nền tảng cho tổ chức phát triển lâu dài.
Phạm Tuệ Linh
TIGO Solutions
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Mới cập nhật