Từ nhỏ, chắc hẳn bạn đã nghe kể nhiều lần về câu chuyện thi chạy của Rùa và Thỏ. Một câu chuyện giáo dục nhẹ nhàng, đơn thuần nêu bật lên được việc chăm chỉ của Rùa, nỗ lực không ngừng, không bao giờ bỏ cuộc và sự tự tin của chàng Thỏ có tài.

Từ nhỏ, chắc hẳn bạn đã nghe kể nhiều lần về câu chuyện thi chạy của Rùa và Thỏ. Một câu chuyện giáo dục nhẹ nhàng, đơn thuần nêu bật lên được việc chăm chỉ của Rùa, nỗ lực không ngừng, không bao giờ bỏ cuộc và sự tự tin của chàng Thỏ có tài.

Thế nhưng, câu chuyện này lại một lần nữa nêu bật lên nhiều ý nghĩa khác, bắt đầu qua lời kể của CEO của Coca Cola.

Hãy xem nào:

“Xa xưa, dưới sự thách thức và tự kiêu của Thỏ, một cuộc thi chạy xem ai nhanh nhất đã được tổ chức giữa bạn Rùa và bạn Thỏ. Sau khi sắp xếp lộ trình cuộc đua, chúng bắt đầu thi đấu. Tuy nhiên vì chủ quan, Thỏ nhà ta cứ hồn nhiên, tha hồ rong chơi, hái hoa bắt bướm vì khinh địch, không tập trung vào cuộc thi. Trong khi đó, Rùa vẫn cứ chăm chỉ chạy và gần đến đích. Đến khi Thỏ nhận ra thì đã không còn kịp nữa rồi, Rùa đã chiến thắng.

Bài học trên đưa ra đó là: chậm và chắc đã thắng cuộc.

Tuy nhiên, cuộc sống không hề đơn giản, và câu chuyện cứ như thế được tiếp diễn ra như sau:

Vì vô cùng thất vọng và không thể chấp nhận kết quả cuộc đua như thế, nên Thỏ đã đòi tổ chức lại 1 cuộc thi tiếp theo. Lần này Thỏ đã suy nghĩ chín chắn, kiên quyết tập trung và dùng hết sức, để có thể thắng được Rùa. Với lần thi này, Thỏ đã chạy hết tốc độ và sức lực của mình một mạch. Và dĩ nhiên, nó đã thắng, bỏ xa bạn Rùa đến mấy dặm đường.

Lần này bài học là gì: nhanh và vững chắc sẽ thắng cái chậm chắc và ổn định.

Nếu có hai người cùng làm trong một công ty, một người chậm, nguyên tắc và luôn đáng để tin cậy; còn một người khác nhanh và vẫn đáng tin, thì người nhanh hơn chắc chắn sẽ được thăng chức nhanh hơn. Không bác bỏ việc chậm chắc, nhưng nhanh và đáng tin vẫn tốt hơn nhiều.

Vẫn là câu chuyện đó, nhưng nó lại tiếp diễn theo một hướng khác:

Bạn Rùa đã suy nghĩ và nhận ra rằng: với một đường đua thông thường, thì khó có thể chiến thắng được Thỏ. Cho nên, Rùa đã đòi thi một lần nữa và thay đổi lộ trình đường đua.

Thỏ đồng ý thi chạy tiếp. Vẫn chạy hết sức của mình, nhưng Thỏ lại chùn bước ở 2 km cuối vì đó là một con sông nhỏ và đích lại ở bên bờ sông kia. Thỏ chưa biết phải làm sao. Trong lúc đó, Rùa đã đến và bơi qua 2 km sông còn lại để giành chiến thắng.

Và bài học: biết xác định điểm mạnh và ưu thế của bản thân, nên sẽ biết chọn được 1 sân chơi phù hợp cho mình.

Thỏ tức mình, tổ chức cuộc đua cuối để giành kết quả chung cuộc. Sau khi suy nghĩ, chúng quyết định thi chạy cùng với nhau thành một đội.

Thỏ cõng Rùa chạy trên bờ, đến sông, Rùa cõng Thỏ bơi qua. Nhìn lại chặng đua, cả hai hết sức hài lòng vì kết quả nhanh hơn những lần trước nhiều.

Thật tuyệt khi chọn những người làm cùng đầy năng nổ và hợp sức để giúp đỡ lẫn nhau. Bạn không phải là một cá thể hoàn hảo trên tất cả lĩnh vực, do vậy, kết hợp với người khác sẽ giúp bạn tốt hơn nhiều trong công việc.

Điều quan trọng là phải chọn được người nhóm trưởng với nhiều ưu thế trong từng trường hợp cụ thể được đặt ra.

Bên cạnh đó, Thỏ và Rùa không hề nản chí, bỏ cuộc trước những thất bại của bản thân hay khó khăn. Và trong cuộc sống, đôi khi bạn có thể thất bại, có thể cũng là điểm lặng cho bạn cố gắng và nỗ lực hơn nhiều, nhưng đôi khi phải nghĩ và tìm kiếm chiến lược giải pháp khác, đôi khi cả kết hợp 2 yếu tố trên.

Thỏ và Rùa là một minh chứng cho việc cùng nhau kết hợp để giải quyết vấn đề thay vì cạnh tranh lẫn nhau. Roberto – CEO của Coca Cola năm 1980, ông đã phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt của Pepsi. Họ tranh nhau từng 0.1% doanh thu trên thi trường. Tuy nhiên khi khảo sát thị trường, ông nhận ra rằng, người ta không chỉ uống nước ngọt mà còn nhiều loại khác nữa. Phải chăng ông nên cạnh tranh với tất cả các thức uống khác như trà, cà phê nữa chăng.

Ông quyết định đầu tư máy bán coca cola tự động ở các góc đường phố, để ai muốn uống coca cũng đều tìm thấy dễ dàng. Và doanh thu lập tức tăng vọt một cách nhanh chóng.

Ý tưởng quan điểm “nhanh, chắc” sẽ luôn đánh bật “chậm, ổn định”, và kết hợp nhưng ưu điểm của bản thân trên cách làm việc nhóm đầy hiệu quả hơn nhiều. Đặc biệt không nên nản chí khi gặp thất bại, phải cố gắng tìm giải pháp khắc phục điểm yếu.

Trong ánh sáng của mô hình tư duy System 1 và System 2 của Daniel Kahneman, câu chuyện Rùa và Thỏ không chỉ đơn thuần là một bài học đạo đức, mà còn là minh họa sống động cho cách hai hệ thống tư duy hoạt động.

Thỏ đại diện cho System 1 – nhanh nhạy, trực giác, tự tin và phản xạ dựa trên kinh nghiệm. Chính vì sự chủ quan và ra quyết định quá nhanh không kiểm soát, Thỏ đã thất bại trong lần đầu tiên. Trong khi đó, Rùa vận hành như System 2 – chậm rãi, lý trí, kiên định và có chiến lược rõ ràng. Rùa kiên trì bám sát mục tiêu, phân tích tình huống kỹ càng hơn, và thậm chí biết khi nào nên thay đổi “lộ trình” để phù hợp với điểm mạnh của mình.

Khi hai nhân vật hợp tác – Thỏ tận dụng tốc độ (System 1), Rùa tận dụng tính toán (System 2) – kết quả là sự tối ưu hóa hiệu suất và thời gian, vượt xa bất kỳ nỗ lực cá nhân đơn lẻ nào. Câu chuyện nhấn mạnh rằng: để thành công trong thế giới phức tạp hiện nay, ta cần kết hợp linh hoạt cả trực giác nhanh nhạy (System 1) và lý trí chín chắn (System 2) – trong cả tư duy cá nhân và cách phối hợp với người khác.

Đọc thêm (chuyên đề công nghệ):
DevOps - The IT Tale of the Tortoise and Hare (Chuyện thỏ và rùa trong thực tế)